2017’de önemli kayıplar yaşadık

2017 yılının sonuna geldik. Genel bir bakışla, 2017 yılını değerlendiğimizde, maalesef Türkiye ve ekonomisi ile sektörümüz için çok parlak bir yıl olmadı diyebiliriz. 15 Temmuz hain darbe girişiminin etkilerini 2017’de de gördük. 

Üçüncü çeyrekteki yüzde 11 büyümenin etkileri sektörümüzde pek görülmedi. Mutlaka büyüme alanları vardır, ama ölçtüğünüz zaman sonuçlarının yüzde 11’in ne kadar doğru olduğunu ekonomist olmadığımız için biz ölçemiyoruz. Bize yansımalarına baktığımızda, yolcu hareketliliği katsayılarında önemli bir değişim olmadı, aksine daha da düşüş oldu. Havayollarındaki filo büyümesi devam ediyor daha da edecek, dolayısıyla havayollarındaki sefer sayıları artışı bize yolcu kayıpları olarak geri dönüyor.

Maliyet artışı etkili

Petrol ve dolardaki artış, akaryakıt fiyatlarına doğrudan yansıyor. Bu da sektörün maliyetleri açısından ağır bir fatura oluşturuyor. Köprü otoyol kullanımlarını da dikkate aldığımızda 2017 yılında sektör önemli kayıplar yaşadı. 2017 yılında kaybettiklerimizi kısa vadede geri kazanma şansımızın olmadığını biliyoruz. 

Turizm açısından baktığımızda da turist profili değişti. Batılı turistler ve kruvaziyer gemiler gelmeyince Ortadoğulu turistler gelmeye başladı. Ortadoğulu turistler diğerlerine göre küçük gruplar halinde, daha küçük araçlarla seyahat ediyorlar. Bu da büyük otobüs pazarında ciddi bir daralmaya sebep oldu. Turizmdeki sıkıntı, atıl kapasite ve haksız rekabet yarattı. Firmalar, neredeyse maliyet fiyatına otobüs kiralıyor, sefer düzenliyor sonradan da dönüp ağlıyorlar. Bu konuda mutlaka bir çözüm yolu bulunması lazım. 

MTV’den kurtulmalı

Geçen hafta turizm taşımacıları maliyetlerin altında kalan fiyatlara yönelik bir toplantı düzenledi, ama o toplantıdan beklenen sonuç çıkmadı. Bu konuda yapılması gereken, pazar büyüklüğü neyse arzın da ona göre yapılmasıdır. Arz ve talepte bir denge kurmak lazım. Arabaların bir kısmını yatırmak lazım. Aynı şey şehirlerarası için de geçerli, kış aylarında işsizlik artıyor. Motorlu taşıtlar vergisinden bu sektörü kurtarmamız lazım. Sigorta maliyetlerini km üzerinden yapmamız lazım. Turizmde bir aracın yaptığı km ile şehirlerarasının yaptığı km aynı değil. Dolayısıyla maliyetler açısından km’ye göre ücretlendirme lazım. 

Servis maliyetleri

Şehirlerarası taşımacılığında, servis maliyetlerinin büyükşehirlerde çok ağır yükler getirdiğini, bütün firma sahiplerimiz ve yönetici arkadaşlarımız dillendiriyor. Bir taraftan acente komisyonları var… Bütün dünya akıllı sistemlerle bilet almayı maliyet olmaktan çıkarırken, bizde hala aracılarla bilet satılıyor. Bu konuda önemli bir adım atılması gerektiğine inanıyorum. Sektörel bir portal oluşturup insanların bütün ulaşım sistemlerinin biletlerini almasını sağlamalıyız. 

Havayolunun durumu

Uzun ve orta mesafelerde havayollarına kaçan yolcularımızın geri gelmesi mümkün değil. Kısa mesafede otomobil kullanımı durmadan artıyor. Bu şartlarda kazanmak için tasarruf tedbirleri almamız lazım. Havayollarında olduğu gibi Havaş, Havataş gibi ortak servis şirketleri kurmalıyız. Bütün firmalarımızın da hissedar olacağı önemli bir çalışma yapıyoruz. 2018 yılının en önemli adımı bu olacaktır. 

2017’yi bitirdik, 2018’e umutla bakmamızı sağlayacak konu biletlerin ağırlıklı olarak elektronik ortamda satılması… Acente komisyonlarımızın toplamdaki payını azaltmamız lazım. Servis yükünden de kurtulmamız lazım. 2018 yılı servis ve acente yükünün azaltılacağı yıl olmalı. Firmalarımızın başka türlü yürüme şansı yok. 

Sırtımızdan atalım

Özellikle söylüyorum, kısa mesafede servis memuru ve ikram konusunu sektörün sırtından kaldırması lazım. İstanbul’dan Adapazarı’na, Çorlu’ya artık ikramı kaldırmamız lazım. Araçlara belki otomat makinesi konarak yolcuların Avrupa’da olduğu gibi otomat makinesinden ihtiyacını karşılaması lazım. Kullanan ikramında, servisinde bedelini ödemeli. 

Köprü ve otoyol bedellerinin yeni yapılan yollarla beraber daha da artacağı görülüyor. Özellikle Marmara bölgesinde yapılan sefer katsayıları çok yüksek, bu da maliyetlere maalesef olumsuz olarak yansıyacak. Ulaşımda konforumuz hızımız artacak ama maliyetlerimiz de artacak. Bu gerçeklerden hareketle 2017 yılını geride bırakıp 2018’e umutla bakabilmenin yolu atılacak ortak adımlardır. 

İstanbul Otogarı’nın yerinde kalması için belediye ile görüşmelerimiz devam ediyor. Otogar ıslah edilerek yerinde kalmalı. Aksaray’daki uluslararası otogarlar mevcut otogarın içine yerleştirilmeli. Trakya istikametine giden otobüslerin cep terminali ihtiyacının çözülmesi lazım.  Bu amaca uygun bir alan bulduk, Karayolları Genel Müdürlüğü ile görüşeceğiz.

Bir şirket kurup Anadolu Otogarı konusunda girişimde bulacağız. Ulaştırma Bakanımıza ve Başbakanımıza sektör meclisi ve federasyonlar aracılığı ile bu konuları anlatıp destek isteyeceğiz. Birlikte atacağımız her adım bize fayda sağlayacaktır, ekonomi sağlayacaktır, kazanç sağlayacaktır. 

Herkese iyi haftalar diliyorum. ■