2020’yi geride bırakırken…

2020 yılı, genel olarak bakıldığında, otobüsçülük tarihi açısından görülmemiş bir şekilde zorluklarla tamamlandı. 2020 yılında düşük kapasite ile çalışma, yasaklar, ekonomik sıkıntılar, seyahatlerin azalması, salgın nedeniyle yolcuların toplu ulaşımı tercih etmemesi ve binek otomobile yönelmesi sektördeki yolcu sayısını çok aşağıya çekti. Tabii, haziranda normalleşmeyi bekleyen sektör mensupları sezon sürecinde de hayal kırıklığı yaşadı. 

Uçaklarda ve kent içinde tam kapasite ile yolculuk yapılırken, şehirlerarası otobüslerde yüzde 50 sınırlaması devam etti. Daha sonra, taleplerimiz neticesinde aynı aile bireylerinin yan yana oturmalarının sağlanması kapasiteyi yüzde 60 seviyelerine getirdi, ama bu doluluk bile maliyetleri karşılamaya yeterli olmadı. Akaryakıt fiyatlarında indirim olmasını beklerken, aksine fiyatlar yükseldi. Köprü ve otoyollarda indirim yapılmadı. 

Sektör, en derin darbeyi yediği bir yıl yaşadı. Bu durum, sektörün 2021 yılına çok büyük yaralarla girmesine neden oldu. Bu süreçte devletten taleplerimizin bir kısmı karşılandı. Direkt olarak alınan destekler olmadı. 

Turizm taşımacıları tarafında ise B2 ve D2 belgesine yönelik yol belgeleri sorunumuz devam etti. Ulaştırma Bakanlığı’ndan B2 ve D2 belgesi alan grup ve arızi taşımalar hiç ihtiyaç yokken yol belgesi şartına tabi tutuldular. Hatta TÜRSAB belgesi alınması yönünde de uygulamaların da yapılması gündeme geldi. 

Bir taşımacının TÜRSAB kartına neden ihtiyacı var, bunu anlamak mümkün değil. O zaman D2 ve B2 belgeleri ne işe yarıyor? Belgeli taşımacılara illa bir seyahat acentesi ile çalışmayı kimse dayatamaz. 2020 yılında korsan taşımacılar sorununu da yoğun olarak yaşadık. Özellikle Trakya tarafında, olan yolcuyu da korsan taşımacılar aldı. 

2021’e başlarken 

2021 yılının ilk yarısında da düşük kapasite ile çalışmak zorunda kalacağız gibi gözüyor. Sektöre yönelik beklenen destekler sağlanmazsa iflaslar başlayacak. Aşılar beklenen sonucu verirse 2021’in üçüncü çeyreğine doğru tekrar toparlanma yaşanabilir, ama sektörün yaralarını ve ekonomik kayıplarını sarması için daha uzun bir süre gerekecek. 

Acente ve servis yükünü sektörün üstünden kaldıramazsak erime devam edecek. İnternette portallar üzerinden her firmanın bileti satılabilirken bir acentenin 10 firmanın biletini satabiliyor olması doğru değil.

Şehir içlerindeki acenteler yerine belli noktalarda biletlerin satıldığı merkezler oluşmalı. Bu merkezlerde aynen havayolunda olduğu gibi bilet satış bedeli yolcudan alınmalı. Firmalar acentelere komisyon vermek yerine acentelerin firmaya pay vermesi artık gündeme gelmeli. 

Servislerin ortak bir şirket çatısı altında yapılması ve hizmet alanın, aldığı hizmetin bedelini ödediği bir sürecin hayata geçmesi gerekiyor. Sektörün, ikram yerine de otomat makineleri koyarak servis memuru kullanımına artık son vermesi gerekiyor. Bunlar, yapıldığında, otobüsçüye aylık 15-20 bin TL bir maliyet avantajı sağlayacaktır. Atıl kapasite sorununu da çözmek amaçlı hat esasının getirilmesi, her önüne gelenin istediği yere hat açmaması, arz talep dengesinin sağlanarak zararına seferin yapılmasının önüne geçilmesi gerekiyor. 

Ben, 2021 yılında, Ulaştırma Bakanlığı Yönetmelik üzerinde yapılacak düzenlemeler ile bazı sorunların önüne geçileceğine inanıyorum. 

Bu arada Anadolu Otogarı yapımı olumlu bir sürece taşındı. İlgili bakanlıklar ve İBB ile gerekli çalışmaları sürdürüp Anadolu yakasındaki dağınık yapının bir an önce sona erdirilmesi için çalışacağız. 

Herkesin yeni yılını kutluyor, 2020 gibi bir yılı bir yılı bir daha yaşamamak dileğiyle, herkese mutlu ve sağlık dolu bir yıl diliyorum. ■

İstanbul Vergi Dairesi Başkanı Rıza Bilgiç’e nezaket ziyareti yaptık, “Hayırlı olsun” dileklerinde bulunduk. Kayıt dışı taşımalar ve ticaretle ilgili konuları konuştuk.

İBB Ulaşım Daire Başkanı ile ücretsiz servis, ulaşım altyapıları, Anadolu Otogarı yapımı konularını görüştük. TOF-TOFED ve TOBB Sektör Meclisi’ndeki arkadaşlarla birlikte Ocak ayında bir çalıştay yapılmasına karar verdik. Kısıtlı sayıda insanla, İBB birimleri ile bir araya geleceğiz.