25.01.2025, 17:17

AB’de Araç Muayenesi

Alpay Lök

Alpay Lök

Araç muayenesi en kısa tanımıyla bir aracın yola elverişli olduğunun ve biraz daha geniş teknik bir tanımla fabrika çıkışında almış olduğu onayların devam ettiğinin teyididir.

1996 yılına kadar AB ülkeleri kendi ulusan mevzuatlarına dayanarak muayene yaparken, üye ülkeler 1996 yılında yayınlanan ve asgari şartları tanımlayan 96/96/EC “Yola Elverişlilik” teknik denetimini kabul etti. Üye ülkeler “Çabuk, Basit ve Ucuz” temel prensibine göre yapılan ve ISO/IEC 17020 muayene standardına göre akredite edilmesi istenen istasyonlarda teknik denetim yapmaya başladılar.

Araç Muayenesi ile ilgili AB mevzuatı yıllar içinde iki değişikliğe uğradı:

- 2009 yılında 2009/40/EC ve

- 2014 yılında 2014/45/EC

2014 yılındaki teknik mevzuat hazırlanırken üç noktaya dikkat edildi:

- 2016 yılında devreye giren Genel Güvenlik Mevzuatı (GSR1) mevzuatıyla ağır taşıtlarda zorunlu olan ESP, AEBS ve LDW gibi güvenlik paketlerini denetleyebilecek teknik donanıma (OBD cihazı) sahip olmak,

- Trafik ölümlerini yarıya indirmeyi planlayan 2020 trafik hedefini sağlamak,

- Elektrikli Araçlar (EV, BEV, HEV, PHEV) için iki noktada muayene.

2025 yılında devreye girmesi beklenen yeni mevzuatta şu noktalara ağırlık verilecek:

- Trafik ölümlerini yarıya indirmeyi planlayan 2030 trafik hedefini sağlamak,

- Elektrikli araçlara daha detaylı muayene maddeleri,

- 2024 yılında devreye giren Genel Güvenlik Mevzuatı (GSR2) ile gelen sistemlerin denetlenmesi.

Üye ülkeler isterlerse muayene sıklığını artırabilirler veya ek muayeneler koyabilirler. Örneğin Almanya tüm araçları HU diye adlandırdıkları AB mevzuatına göre denetlerken, ağır ticari taşıtları SP mevzuatına göre ek ve sökme/takmalı bir denetimden daha geçirdi. Bu şekilde daha sıkı bir denetim sağlandı, örneğin yıllık HU muayenesindeki fren kusuru %5’e indi.

TÜRKİYE’DE ARAÇ MUAYENESİ

Ulaştırma bakanlığı o tarihte AB’de geçerli olan 96/96/EC mevzuatından yararlanarak 23.09.2004 tarihli ve 25529 numaralı Resmi Gazete ile “Araç Muayene İstasyonlarının Açılması ve İşletilmesi hakkında Yönetmelik” yayınladı ve buna dayanarak ihaleye gitti.

29 Mayıs 2024 tarihli 8572 numaralı Resmi Gazete ile araç muayenesinin yenilenme süreci başlatıldı. Ancak şartname bedeli yüksek olduğu için detaylara ulaşmak mümkün olmadı. 4 Kasım 2024’de SÖZCÜ gazetesinde CHP Sivas milletvekili Ulaş Karasu’nun “Adrese teslim ihale” başlığıyla verilen haber dışında basına düşen bir haber olmadı.

MEVCUT MUAYENENİN SORUNLARI:

- 2007’den itibaren UAB web sitesinde yayınlanan “kusurlar tablosu” 27.07.2021 tarihli UAB kararıyla artık web sitesinde yayınlanmıyor. Neden?

- 2014/45/EC yayınlanmadığı için muayenede OBD cihazı kullanılmıyor,

- Elektrikli araçlar için ek muayene maddeleri yok,

- Kamyon, çekici ve römork gibi ağır taşıtların fren testleri yüksüz yapılıyor, blokaj yeterli görülüyor ve çekici el freni testi kamyon el fren testi gibi yapılıyor.

- Kusurlar tablosu hatalarla dolu: ayarsız kısa far HK gibi

YAPILMASI GEREKENLER:

- Süreç şeffaf olmalı ve tartışılmalı,

- Muayene mevzuatı AB ile uyumlu olmalı ve değişmeli,

- Ağır taşıtlara Almanya’daki SP gibi ek muayene konulmalı,

- İngiltere’deki gibi şirketlerde araçlarda sorumlu Filo Mühendisi olmalı

Yazarın Önceki Makalesi
Dr. Zeki Dönmez
Dr. Zeki Dönmez
Terminal dışı varış-kalkış...
26 Şubat 2013
Muammer Başkan
Muammer Başkan
Tanıdık Bir Cümleden Evrensel Bir Mesaja
27 Ocak 2025
Yorumlar (0)
banner117
5
kısa süreli hafif yoğunluklu yağmur
banner153
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 30 77
2. Fenerbahçe 30 72
3. Samsunspor 31 51
4. Eyüpspor 31 50
5. Beşiktaş 30 49
6. Başakşehir 30 48
7. Trabzonspor 30 42
8. Gaziantep FK 30 42
9. Kasımpaşa 31 42
10. Göztepe 30 40
11. Konyaspor 31 40
12. Antalyaspor 30 40
13. Kayserispor 30 37
14. Rizespor 30 37
15. Bodrum FK 31 34
16. Alanyaspor 30 34
17. Sivasspor 31 31
18. Hatayspor 30 19
19. A.Demirspor 30 -2
Takımlar O P
1. Kocaelispor 35 69
2. Karagümrük 35 60
3. Gençlerbirliği 35 59
4. Erzurumspor 35 58
5. Bandırmaspor 35 57
6. İstanbulspor 35 55
7. Amed Sportif 35 54
8. Iğdır FK 35 52
9. Esenler Erokspor 35 52
10. Boluspor 35 52
11. Keçiörengücü 35 51
12. Ahlatçı Çorum FK 35 51
13. Ümraniye 35 50
14. Pendikspor 35 45
15. Sakaryaspor 35 45
16. Manisa FK 35 41
17. Şanlıurfaspor 35 40
18. Ankaragücü 35 39
19. Adanaspor 35 30
20. Yeni Malatyaspor 35 -21
Takımlar O P
1. Liverpool 33 79
2. Arsenal 33 66
3. M.City 34 61
4. Nottingham Forest 33 60
5. Newcastle 33 59
6. Chelsea 33 57
7. Aston Villa 34 57
8. Bournemouth 33 49
9. Fulham 33 48
10. Brighton 33 48
11. Brentford 33 46
12. Crystal Palace 33 44
13. Everton 33 38
14. M. United 33 38
15. Wolves 33 38
16. Tottenham 33 37
17. West Ham United 33 36
18. Ipswich Town 33 21
19. Leicester City 33 18
20. Southampton 33 11
Takımlar O P
1. Barcelona 33 76
2. Real Madrid 32 69
3. Atletico Madrid 32 63
4. Athletic Bilbao 32 57
5. Villarreal 31 52
6. Real Betis 32 51
7. Mallorca 33 44
8. Celta Vigo 32 43
9. Real Sociedad 32 42
10. Rayo Vallecano 32 41
11. Osasuna 32 41
12. Getafe 32 39
13. Espanyol 32 39
14. Valencia 33 39
15. Sevilla 32 37
16. Girona 32 34
17. Las Palmas 32 32
18. Deportivo Alaves 32 31
19. Leganes 32 29
20. Real Valladolid 32 16