Özel kişilere demiryolu altyapısı yapma, işletme ve tren işletme hakları veren Kanun Tasarısı, önemli yapısal değişiklikler içeriyor. Kanun Tasarısı 12 maddeden oluşuyor, 5 de geçici maddesi bulunuyor.
Amaç ve kapsam
Kanun Tasarısı, esas olarak demiryoluyla yolcu ve yük taşımacılığının hizmet kalitesi açısından en uygun, etkin ve olabilecek en düşük fiyatla sunulmasını amaçlıyor. Bu amaçla,
• Mevcut TCDD, demiryolu altyapı işletmecisi olacak.
• Tren işletmeciliği yapmak üzere TCDD Taşımacılık AŞ kurulacak.
• Kamu tüzel kişileri ve Ticaret Siciline kayıtlı AŞ’ler demiryolu altyapısı inşa edebilecek ve bu altyapı kullanılacak.
• Kamu tüzel kişileri ve Ticaret Siciline kayıtlı AŞ’ler demiryolu altyapısı ve tren işletebilecek.
Adı geçen Kanun, ulusal demiryolu altyapı ağındaki tüm altyapı ve tren işletmecilerini kapsıyor.
Bu Kanun hükümleri dışında TCDD ve TCDD Taşımacılık AŞ, 233 sayılı Kamu İktisadi Teşebbüsleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname hükümlerine tabi olacak.
TCDD Taşımacılık AŞ’nin üst düzey özel görevleri için genel müdür dahil 15 yeni kadro tahsis edilecek.
TCDD’nin özel proje finansmanı
TCDD’nin yapmakla görevlendirildiği hızlı ve yüksek hızlı tren taşımacılığı altyapı yatırımları ile bunlarla ilgili donatım, yenileme ve iyileştirme yatırımları, yatırım programı ile ilişkilendirilip Bakanlık bütçesinden ödenek ayrılacak.
Önemli diğer hususlar
Kamu tüzel kişileri ve şirketlerin yetkilendirilmesi, taşınmazlara ilişkin hükümler, kaza tespit tutanağı tutulması, kamu hizmeti yükümlülüğü, demiryolu-karayolu kesişmeleri gibi hususlar tasarıda yer alıyor. Ölümlü kazalarda; altyapı işletmecisinden 2, tren işletmecisinden 2 ve Bakanlıktan 3 kişiden oluşan komisyon kaza tespit tutanağı düzenleyecek.
Geçici maddeler
İlgili personel, araç, gereç ve cihazlar TCDD tarafından TCDD Taşımacılık AŞ’ye devredilecek. TCDD’nin borçlarının ödenmemiş sermayesinden mahsubuna Hazine’nin bağlı olduğu bakan’ın teklifiyle Maliye Bakanlığı yetkili olacak. Özel proje finansmanları dışında TCDD Hazine tarafından TCDD Taşımacılık AŞ ise TCDD tarafından desteklenecek. Emeklilik teşvik edilecek.
Emeklilik düzenlemeleri
Emeklilik hakkı kazanıp da yaş haddinden emekliliğe bir yıldan fazla süresi olanların emeklilik ikramiyelerinin -1 yıldan fazla 3 yıldan az olanlar için yüzde 25; 3-4 yıl olanlar yüzde 30; 5 yıl ve üzeri olanlar yüzde 40- fazlasıyla ödenmesiyle emeklilik teşvik edilecek.
2013 sonuna kadar emekli aylığına hak kazanacaklar bu hakkı kazanıp bir ay içinde başvurursa, ikramiye yüzde 40 zamlı ödenecek.
Emeklilik başvuruları ileri tarih için yapılamayacak, kayda bağlanamayacak ve geri alınamayacak.
Emekli olan personel 5 yıl süreyle TCDD ve TCDD Taşımacılık AŞ’de istihdam edilemeyecek.
Önemli bir eksiklik
Kanunla fırsat verilen alanlara, özellikle de tren taşımacılığına özel sektörün girişine ilişkin yeterli düzenleme tasarıda yer almıyor. Bunun yönetmelik ile giderilmesi mümkünse de uygun değil. Buna ilişkin ayrı bir kanun düşünülebilirse de mevcuda eklenmesi daha uygun olabilir. ■