Taşımacılar girdi maliyetlerinden, özellikle de yüksek akaryakıt fiyatlarından hep şikayetçidirler. Ekonomik zorluk yaşanan dönemlerde bu şikayetler daha da artar. Son günlerde de durum bu. Üstelik dünyada yarıya inen petrol fiyatlarına rağmen yeterli ucuzluğun sağlanamaması da sıkıntıyı ve şikayetleri büyütüyor, çözüm isteniyor.
Fiyat oluşumu
Kasım ayındaki 4,13 TL’lik motorin fiyatında ürün maliyeti 1,40 TL (yüzde 33,90) piyasada faaliyet gösteren şirketlerin brüt kâr payı 0,50 TL (yüzde 12,3) iken toplam vergi 2,22 TL (yüzde 53,80).
4,66 TL’lik benzin fiyatında ise ürün maliyeti 1,27 TL (yüzde 27,20) piyasada faaliyet gösteren şirketlerin brüt kar payı 0,50 TL (yüzde 10,76) iken toplam vergi 2,89 TL (yüzde 62,04).
Vergisiz ürün fiyatları
Türkiye’de 1,91 TL olan vergisiz motorin fiyatı, AB’de ortalama 14 kuruş daha düşük: 1,77 TL. Türkiye’de 1,77 TL olan vergisiz benzin fiyatı AB’de ortalama 12 kuruş daha düşük: 1,65 TL.
Vergi karşılaştırması
Benzinde 2,89 TL vergi miktarıyla Avrupa Birliği birincisi; yüzde 62 vergi oranıyla da AB 3’üncüsüyüz. Motorindeyse 2,23 TL vergi miktarıyla AB 4’üncüsü; yüzde 54 vergi oranıyla da AB 5’incisiyiz.
Toplam fiyatlar
Büyük Britanya’da 4,52, İtalya’da 4,45 TL olan motorinde Türkiye 3,81 TL ile çok sayıda Avrupa ve Dünya ülkesini geride bırakıyor. İtalya’da 4,74, Hollanda’da 4,71 TL olan benzinde Türkiye 4,30 TL ile pek çok Avrupa ve Dünya ülkesini geçiyor.
Vergi miktarları
Litre başına benzinde 2,1765 TL, motorindeyse 1,5945 TL Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) alınıyor. ÖTV’nin satış fiyatı içindeki payı benzinde yüzde 46, motorindeyse yüzde 38. Diğer maliyet kalemlerinin toplamına her ikisinde de ülkemizdeki genel oranı yüzde 18 olan KDV uygulanıyor.
Çare
Diğer ülkelerle karşılaştırmalara göre zaten yüksek olan, üstelik alım gücümüze veya fert başına milli gelirimize göre çok yüksek olan akaryakıt fiyatlarının mutlaka düşürülmesi, bunun için de uygulanan ÖTV miktarlarında önemli indirime gidilmesi gerekiyor. ÖTV indirimi sonucu KDV de azalacağından akaryakıt fiyatında ciddi bir iyileşme sağlanacaktır. ■
Kaynak: EPDK