Yönetmelik ile gelir desteğine yönelik usul ve esaslar belirlendi. Gelir destekleri İstanbul ve Ankara için her araç başına aylık 1000 lira, diğer büyükşehir olan illerde 750 lira, büyükşehir olmayan illerde ise bu rakam 600 lira oldu.
Ödemelerin dönemi 7 Nisan 2015 tarihinden itibaren belirlendi ve 60 gün içinde toplu ödemeler yapılacak.
Yönetmelik 6 Ocak 2016 tarih ve 29585 sayılı Resmi Gazete’de yayınlandı. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı ve Maliye Bakanlığı Ücretsiz Seyahat Kapsamında Yapılacak Gelir Desteği Ödemesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkındaki Yönetmeliği yayınladı. Yönetmelik ile belediyeler tarafından yetki verilen özel şahıs ya da şirkete ait şehiriçi toplu taşıma hizmeti veren her bir ulaşım aracı ile özel deniz ulaşım aracı için bunların işletmecilerine belediyeler aracılığıyla yapılacak gelir desteği ödemesine ilişkin usul ve esasları belirlendi. Yönetmelik ile başvuru, ödeme ve denetim esasları da belirlendi. Ödemeler belediyeler aracılığıyla yapılacak. Şehiriçi kara ve deniz taşımacılığında taksi, taksi dolmuş, dolmuş, rekreatif, turistik ve servis amaçlı kullanılan araçlar ücretsiz seyahat ve ödeme kapsamının dışında.
Belediyeler, şehiriçi toplu taşıma hizmeti için yetki vermiş olduğu işletmecilerin adı soyadı/unvanı, yetki belgesinin tarihi, sayısı ve süresi, araç plaka numarası (deniz araçlarında buna muadil sayı veya ayırt edici özellik), ilgili ayda aracın fiilen çalışıp çalışmadığı hususlarına dair bilgileri içeren listenin ekli olduğu yazıyı, her ayın son gününden itibaren beş iş günü içerisinde Genel Müdürlüğe gönderecek. Genel Müdürlük, gerekli incelemeyi yaptıktan sonra ilgili belediyelerin taleplerini beş iş günü içerisinde il bazında icmal tablosu düzenleyerek Bakanlığa gönderir. Bakanlık, Genel Müdürlükten gelen belgeler ve bilgiler doğrultusunda gelir desteği ödemesinin yapılması amacıyla ilgili il müdürlüklerine icmal tablosunu ve gerekli ödeneği gönderir. İl müdürlükleri harcama talimatı ve icmal tablosunu ödeme emri belgesine ekleyerek gelir desteği tutarını ilgili belediyelerin bildirmiş oldukları banka hesaplarına aktarır. Aktarılan bu tutarlar, ilgili belediyeler tarafından beş iş günü içerisinde işletmecilerin banka hesaplarına ödenir.
Ödeme miktarı
Şehiriçi toplu taşıma hizmeti veren her bir özel denizyolu ulaşımı aracı için aylık 750 TL,
Ankara ve İstanbul büyükşehir belediyelerinde şehiriçi toplu taşıma hizmeti veren her bir ulaşım aracı için aylık 1000 TL,
Büyükşehir belediyesi olan diğer illerde şehiriçi toplu taşıma hizmeti veren her bir ulaşım aracı için aylık 750 TL,
Büyükşehir belediyesi olmayan illerde şehiriçi toplu taşıma hizmeti veren her bir ulaşım aracı için ise aylık 600 TL,
Denetim
Ücretsiz yolcu taşıma hizmeti veren toplu taşıma araçlarının işletmecilerine belediyeler aracılığıyla yapılacak ödemelere ilişkin Genel Müdürlük ve belediyelerin iş ve işlemlerinin denetimi İçişleri Bakanlığı, il müdürlüklerinin iş ve işlemlerinin denetimi ise Bakanlık tarafından gerçekleştirilir. Bu kapsamda hizmet sunan işletmelere ilişkin denetim ise ilgili belediyelerce yapılır.
Bu Yönetmelikte belirtilen ilgili merciler, kendilerine ibraz edilen ödemelere esas teşkil eden belgelerin kontrolünden ve hazırladıkları belgelerin doğruluğundan sorumludur.
İlgili taraflar ve belediyeler, yapacakları iş ve işlemler ile ödemelerin her türlü mali sorumluluğunu taşırlar.
Gelir desteği ödemesine esas olan belgeler, istenildiğinde ibraz edilmek üzere, idarelerin arşivlerinde en az on yıl süre ile saklanır.
Haksız ve yersiz ödemelerin geri alınması
Yükümlülüklerini yerine getirmeyerek haksız yere ödemeye neden olanlar ile haksız yere ödemeden yararlanmak üzere sahte veya içeriği itibarıyla gerçek dışı belge düzenleyen ve kullanan işletmeciler ile kişi ve kuruluşlar hakkında genel hükümlere göre gerekli cezaî ve diğer kanunî işlemler yapılır.
Gerçek dışı beyanda bulunmak suretiyle haksız ve yersiz ödemeye sebebiyet vermeleri durumunda bu tutarların, ödemenin yapıldığı tarihten itibaren 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 51’inci maddesine göre hesaplanacak gecikme zammı ile birlikte bir ay içinde ödenmesi, yapılacak tebligatla sebebiyet verenlerden Bakanlıkça istenir. Bu süre içinde ödenmemesi hâlinde bu tutarlar, anılan Kanun hükümlerine göre Maliye Bakanlığına bağlı vergi daireleri tarafından takip ve tahsil edilir. ■
Toplu ödeme
GEÇİCİ MADDE 1 – (1) 4736 sayılı Kanunun birinci maddesinin dokuzuncu fıkrasının yürürlük tarihinden başlayarak bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihe kadar olan dönem için hak edilen gelir desteği ödemesi, bu Yönetmeliğin yürürlük tarihini takip eden 60 gün içerisinde işletmecilere toplu olarak ödenir.
Yürürlük
Bu Yönetmelik 7/4/2015 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
İşletmeciler şehirlerarası toplu taşıma hizmeti için bu ödemeden faydalanamazlar.
Ücretsiz seyahatler gelir desteğine tepkiler
ÖZULAŞ Başkanı Göksel Ovacık:
Ücretsiz gelir desteği Hayal kırıklığı yarattı
Talebimiz kişi başınaydı
Bu iş giderek zorlaşıyor
Ücretsiz seyahatler gelir desteğine tepkiler
ÖZULAŞ Başkanı Göksel Ovacık:
Ücretsiz gelir desteği Hayal kırıklığı yarattı
ÖZULAŞ Başkanı Göksel Ovacık, “Dağ fare doğurdu. Herkesin şu anki ortak kanaati o. Beklentilerin çok çok altında gerçekleşti. Bu işin bir otobüsçüye aylık 4 bin 500 lira maliyeti var. 1000 TL’lik aylık araç başına destek, esnafta hayal kırıklığı yarattı. Bu şartlarda işi sürdürebilmemiz her geçen gün zorlaşıyor. Her şeye zam gelmişken 1,5 yıldır yolcu taşıma ücretlerine zam yapılmamış olması da ayrıca bir sıkıntı” dedi.
Başkan Göksel Ovacık, 6 Ocak 2016 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan gelir desteğine yönelik Taşıma Dünyası’na açıklamalarda bulundu. Başkan Ovacık, ayda 4 bin 500 TL bir maliyeti bulunan taşımada araç başına sağlanan 1000 TL’lik aylık gelir desteğinin özel halk otobüsçüsünü memnun etmediğini belirterek, “Memnun olmak mümkün mü? Dağ fare doğurdu. Herkesin şu anki ortak kanaati o. Beklentilerin çok çok altında gerçekleşti. Bu işin bir otobüsçüye aylık 4 bin 500 lira maliyeti var. Günlük 100’ün üzerinde ücretsiz yolcu taşıyoruz. Ayda 3 bin yolcuya tekabül ediyor. Bunun karşılığında asgari alınması gereken rakam 4 bin 500 liraydı” dedi.
Talebimiz kişi başınaydı
Taleplerinin kişi başına ücret ödenmesi olduğunu belirten Başkan Ovacık, “Biz sayısal verileri Bakanlığa ilettik. Bu veriler zaten Büyükşehir Belediyesi’nde de mevcut. Biz en az 1-1,5 lira kişi başına destek beklerken, şu an ki destek 30-35 kuruşa denk geliyor. Belirlenen rakam talep edilen rakamın dörtte birini ancak karşılayabiliyor. Ücretsiz taşıma kapsamına alınan kesimler daha önce özel halk otobüslerine 1,50 TL ücret ödeyerek biniyorlardı. İstanbul’daki Özel Halk Otobüsü Kuruluşları olan TÖHOB, Esnaf Odası ve şirketler yolculuk başına 1,50 TL istemişlerdi. Kişi başına gelir desteğinde yetkililerin bize açıklaması, ‘sahtekarlıklar olur, biz bunun önünü alamayız’ yönünde oldu” dedi.
Bu iş giderek zorlaşıyor
Şu an yapılan düzenlemeye yönelik yapılacak bir şey olmadığını ifade eden Ovacık, “Biz taleplerimizi siyaset nezdinde dile getirmeye devam edeceğiz. Ama şu an açıklanan gelir desteği beklentilerin çok altında ve dediğimiz gibi esnafta hayal kırıklığı yarattı. Bu şartlarda işi sürdürebilmemiz her geçen gün zorlaşıyor. Her şeye zam gelmişken 1,5 yıldır yolcu taşıma ücretlerine zam yapılmamış olması da ayrıca bir sıkıntı” dedi. ■
Otobüs başına 750 TL beklentilerin altında
Kişi başına indirim
İçinden çıkılamaz hale geldi
1500 TL olsaydı merhem olurdu
Güzel bir karar alınabilirdi
Çoğu esnaf işi bıraktı
Bursa Özel Halk Otobüsçüleri Odası Yönetim Kurulu Başkanı Sadi Eren:
Otobüs başına 750 TL beklentilerin altında
Başkan Sadi Eren, özel halk otobüsçülerine sağlanan ücretsiz seyahatlere yönelik gelir desteğini yetersiz bulduğunu, Bursa’da araç başına verilecek 750 TL’nin beklentilerin altında ve ihtiyacı karşılamaktan uzak olduğunu söyledi.
Kişi başına indirim
Kendilerinin araç başına değil, kişi başına ücretsiz gelir desteği istediklerini vurgulayan Bursa Özel Halk Otobüsçüleri Odası Yönetim Kurulu Başkanı Sadi Eren, “Beklentilerin altında ve hayal kırıklığı olarak yorumluyoruz. 65 yaş üzerindekilerin ücretsiz seyahat etme hakkı ortaya çıktıktan sonra Burulaş, yaşlılara ve ücretsizlere biniş oranını bilmek amacı ile kart verdi. Biz de bu nedenle ücretsiz gelir desteğinin kişi başına, biniş başına olursa adil olacağını söyledik, İnsanlar var ki, günde 10 sefer, 20 sefer, 30 sefer biniyor. Bir sınırlama getirilsin istedik. Ankara’daki toplantılarda da sabah saat 6 ile 9 arası indirimli, 9 ile 16 arası da ücretsiz binişler olsun önerisini getirdim. Böyle olsaydı 750 TL bizi kurtarabilirdi” dedi.
İçinden çıkılamaz hale geldi
Yolcunun yoğun olmadığı saatlerde ücretsiz taşımaların yapılmasını önerdiğini vurgulayan Eren, “Yolcunun, yoğun olmadığı saatlerde binsinler. Çünkü bu sefer, biz mevcut yolcumuza cevap veremiyoruz. Bizim insanımız, ücretsiz seyahat etmeyi seviyor. Ücretsiz seyahat sabah akşam yolcu yoğunluğuna neden oluyor. Okula gitmek isteyen öğrenci, işine gitmek isteyen vatandaş mağdur oluyor. O sirkülasyona ek bir külfet geliyor. Yolcu sirkülasyonunu engelliyor. Bursa’da trafik içinden çıkılamaz hale geldi” dedi.
1500 TL olsaydı merhem olurdu
Bursa’da araç başına verilecek 750 lira ile 40 kuruşa yolcu taşımış olacaklarını dile getiren Eren, “Yolcuyu 40 kuruşa taşımamız ne kadar doğru? Bu rakamı yeterli bulmuyoruz. İstanbul ve Ankara’ya biner lira, geri kalan illere 750’şer lira. Ücretsiz taşımalar belli bir saat aralığında yapılsaydı veya emeklilerin maaşlarına 50 lira yatırılsaydı, 50 TL karşılığında toplu ulaşım kartlarına 100 biniş tanımlansa gereksiz binişlerin önüne geçilmiş olacaktı. İstanbul ve Ankara’daki arkadaşlar ile görüşüyoruz, bir yol bulunması lazım. Bursa gibi iller için de açıklanan rakam 1500 TL olsaydı, çözüm değil ama en azından merhem olurdu” ifadelerini kullandı.
Güzel bir karar alınabilirdi
Karar çıkar çıkmaz esnafın kendisini aradığını ve tepkilerini dile getirdiğini belirterek, “Esnaf aradı, ‘Başkan, bunu sen mi kabul ettin’ dedi. Bakanlık yayınlamış, ister kabul et, ister kabul etme. Yapacağın bir şey yok. Devlete, ‘bunu kabul etmiyorum’ deme şansın var mı? Konuyla ilgili, güzelce istişare edilip konunun uzmanı ile yani mutfağındaki insanlarla ne yapılabilir diye konuşulmalıydı. Ne devlet zarar etsin, ne esnaf mağdur olsun. Mesela KDV’de, ÖTV’de, mazotta bir indirim yapılabilirdi. Yani biz taşıdığımız oranda mazot desteği alabilirdik. Mazotun ÖTV’sine indirim yapılabilirdi. Bu şekilde çözüm olabilirdi” diye konuştu.
Çoğu esnaf işi bıraktı
Sadi Eren, Bursa’da sahil kesiminde taşımacılık yapan esnafın daha zor durumda olduğunu vurguladı: “Onlar yüzde 70 oranında ücretsiz yolcu taşıyor. Onların sıkıntısı daha büyük. Çoğu esnaf işi bıraktı. Bu işi yapmaya, dayanamayacaklarını belirterek işi bıraktılar. Bir seferde 27 kişinin 25’i ücretsiz binince şoförün canına tak etti.” ■
Ücretsiz seyahatten yararlanana destek verilsin, her biniş 1,5 TL olsun
Devlette kazanır, otobüsçü de…
Ankara Şehiriçi Özel Halk Otobüsleri Esnaf Odası Başkan Vekili Mehmet Kavlak:
Ücretsiz seyahatten yararlanana destek verilsin, her biniş 1,5 TL olsun
Başkan Vekili Mehmet Kavlak, ücretsiz seyahatlere yönelik yayınlanan gelir desteği ile ilgili Yönetmeliğin beklentileri karşılamadığını belirterek, “Aylık araç başına 1000 TL’lik desteğin beklentilerimizi karşılaması mümkün değil. Günlük bir araca ortalama 24 kişi ücretsiz olarak biniyor. 1000’TL’lik destek çok yetersiz. Biz bu desteğin biniş başına olmasını ve en az da 1,5 TL olması gerektiğini düşünüyoruz. 1,5 TL olamıyorsa bile 1 TL olmasına bile razıyız” dedi.
Devlette kazanır, otobüsçü de…
Bu desteğin otobüsçüye yönelikte değil, ücretsiz seyahatlerden yararlananlara olması gerektiğini vurgulayan Mehmet Kavlak, “Ayda 50 TL gibi ulaşım desteği verilse çok daha doğru bir uygulama olurdu. Böylece ihtiyacı olan biner. Öbür durumda, bu imkan bulunduğu için kişiler akşama kadar geziyor. Bir günde 20 sefer biniyor. İşi gücü olmadığı için de sürekli geziyor. Bu uygulamayla devlet de kâra geçer. Devletin yaptığı destek de piyasada harcanacak, devlet yine vergisini KDV’sini alacak. Biz devlete gelir oluşturacağız, yine devlete dönecek. Geçen gün ücretsiz biniş imkanından faydalanan bir tanıdığım, “Ben otobüsün kaç numara olduğuna bakmıyorum. Nereye giderse gitsin, biniyorum, dolaşıyorum, geziyorum” diyordu. Adam nereye gittiğine bakmıyor yani. Yeter ki binsin. Eğer bu uygulama otobüsçüye yönelik değil de, bu hizmetten faydalanan kişiye yönelik olursa, bu gereksiz binişler de ortadan kalkacaktır” dedi. ■
İstanbul Halk Ulaşım Başkanı Mustafa Altuntaş
1000 TL hiçbir talebi karşılamıyor
İstanbul Halk Ulaşım Başkanı Mustafa Altuntaş
1000 TL hiçbir talebi karşılamıyor
İstanbul Halk Ulaşım Başkanı Mustafa Altuntaş, özel halk otobüslerine sağlanan ücretsiz gelir desteğinin beklentilerin altında olduğunu söyledi. Araç başı ücret yerine kişi başı ücret talep ettiklerinin altını çizen Altuntaş, “İstanbul’da otobüs başına verilecek olan 1000 TL, hiçbir talebi karşılamıyor. Biz kişi başı ücret olarak 120 kuruş ile 145 kuruş arasında bir tutar talep etmiştik. Elektronik sistemde olduğumuz için kişi başı bedel talep ettik” dedi. ■
TÜM ÖZEL HALK OTOBÜSLERİ BİRLİĞİ (TÖHOB) Başkanı İsmail YÜKSEL
Başkan İsmail Yüksel'in yazılı yaptığı açıklama aynen şöyle:
"4736 sayılı kanun kapsamında gerçekleşen ücretsiz yolculukların taşımacı esnaf üzerinde yarattığı mağduriyetin giderilmesi amacıyla başlatılan çalışmalar sonucunda, TBMM tarafından kabul edilen 6637 sayılı kanun ile özel şahıs ve şirketlere ait şehir içi toplu taşıma hizmeti veren her bir ulaşım aracı işleticilerine, aylık gelir desteği verilmesi hükme bağlanmıştır.
"4736 sayılı kanun kapsamında gerçekleşen ücretsiz yolculukların taşımacı esnaf üzerinde yarattığı mağduriyetin giderilmesi amacıyla başlatılan çalışmalar sonucunda, TBMM tarafından kabul edilen 6637 sayılı kanun ile özel şahıs ve şirketlere ait şehir içi toplu taşıma hizmeti veren her bir ulaşım aracı işleticilerine, aylık gelir desteği verilmesi hükme bağlanmıştır.
Bu doğrultuda Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı ile Maliye Bakanlığı tarafından hazırlanan, 6 Ocak 2016 tarih ve 29585 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan yönetmelik ile aylık gelir desteği ödemesinin usul ve esasları belirlenmiştir.
Buna göre Ankara ve İstanbul büyükşehir belediyelerindeki her bir toplu taşıma aracı için 1000 TL, diğer büyükşehir belediyelerindeki her bir toplu taşıma aracı için 750 TL, diğer belediyelerdeki her bir toplu taşıma aracı için 600 TL aylık gelir desteği ödenmesi 7 Nisan 2015 tarihinden geçerli olmak üzere yürürlüğe girmiştir.
Özel halk otobüsü işletmeciliği tarihinde ilk kez gerçekleşen bu uygulama ile özel taşımacılara, devlet bütçesi üzerinden bir destek düzenlemesi yapılmıştır. Konu bu yönüyle büyük bir önem taşımakta ve bu nedenle de sektörde olumlu karşılanmaktadır.
Ancak ödemeye ilişkin usul ve esasların belirlenmesinde uygulanan yöntemin karşı karşıya bulunulan mağduriyetin giderilmesinde yetersiz kaldığı görülmektedir. Diğer yönden üç kategoride belirlenen aylık gelir desteğinin çok taşıyanla, az taşıyanı aynı görmesi nedeniyle de adil, eşit ve hakkaniyetli bir uygulama olmadığı kanısını toplumda pekiştirmektedir.
4736 sayılı kanun üzerinde ücretsiz yolculuk sınırlarının genişletilmesi ile başlayan tarihten bugüne kadar geçen süreçte Tüm Özel Halk Otobüsleri Birliği (TÖHOB) olarak mağduriyetin daha adil, daha eşit ve daha hakkaniyetli gerçekleştirilmesi için belirlenecek bedel ne olursa olsun yolculuk başına bir ödeme yapılması konusunda ilgili bakanlıklar, siyasi otorite nezdinde girişimlerde bulunulmuştur.
Bugün itibariyle de aynı düşünce etrafında olumsuzluğun düzeltilmesi için mücadeleye görüşmelerle devam edilecektir. Bir kez daha vurgulamak gerekirse ödemelerin başlatılması, ödeme sisteminin belirlenmesindeki usul ve esasların kabulü anlamına gelmemektedir. Bu yöntemin yanlışlığı, bunun yerine istatistiki verileri de sağlayacak elektronik bilet işletmeciliği ile yolculuk başına aylık gelir desteği ödemesi yapılması düşüncesi, TÖHOB olarak savunulmaya ve sonuç alınıncaya kadar anlatılmaya devam edilecektir.
İlk kez bir kanun kapsamında katkı selde eden bir sektörün paydaşları olarak bu sonucu almaya yeterli ve yetkin olunduğu düşünülmektedir."