Son 2,5 yılda 435 yeni otobüsü filosuna dahil eden İzmir Büyükşehir Belediyesi ESHOT Genel Müdürlüğü, gelecek yılki bütçesinin yaklaşık yüzde 40’ını yeni yatırımlara ayırdı. Kentin sokakları dar ve yokuşlu semtlerine daha uygun olan midibüs tipi araçlardan 22 adet daha satın alan ESHOT, bu araçların yaklaşık 19 milyon TL tutan ücretini de Devlet Malzeme Ofisi’ne (DMO) ödedi. Midibüsler, bu yılın sonuna dek gelecek ve hizmete alınacak.
ESHOT, aynı araçlardan 33 adedini de gelecek yıl filosuna dahil edecek. Ayrıca İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin, 2030 yılına kadar sera gazı salımını yüzde 40 azaltma hedefi doğrultusunda, 2022’de 100 adet elektrikli otobüs daha alınacak. Böylece ESHOT filosundaki elektrikli araçların toplamı 120’yi bulacak. ESHOT, elektrikli araçlar için çıkacağı ihalenin şartnamesinde, şarj istasyonlarının yapımını da şart koşacak.
Başkanın hedefi, yüzde 120 gerçekleşecek
Bu araçların da gelişiyle İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin, Başkan Tunç Soyer döneminde aldığı yeni otobüs sayısı 606’yı bulacak. Başkan Soyer’in “beş yılda 500 yeni otobüs” hedefi, aşılarak yüzde 120 oranında gerçekleşecek. ESHOT Genel Müdürlüğü, halen 90 midibüs, 1049 solo otobüs ve 641 körüklü otobüs olmak üzere toplam 1780 otobüsle toplu ulaşım hizmeti veriyor.
GES yatırımları da devam edecek
ESHOT Genel Müdürlüğü, bir yandan filosundaki elektrikli otobüslerin sayısını artırma hedefi doğrultusunda çalışırken, diğer taraftan da güneş enerjisi santrali (GES) yatırımlarına da devam ediyor. Gediz Garajı tesislerinde, 2017 yılında toplam 10 bin metrekarelik çatı alanında hayata geçirilen GES sayesinde, bugüne dek 4 milyon TL’den fazla tasarruf sağlandı. Üretilen elektrik enerjisinin yüzde 72’si ile 20 adet elektrikli otobüsün tamamı şarj ediliyor. Artan yüzde 34’lük enerji ise atölye ihtiyaçlarında kullanılıyor.
Elektrikli araçlar ve GES’ler sayesinde 22 Kasım itibariyle 1 milyon 919 bin 183 litre akaryakıttan tasarruf edildi. 5 milyon 237 bin 996 kilovat/saat elektrik enerjisi üretildi. Salımı engellenen karbondioksit miktarı ise 7 bin 725 tonu buldu. Tüm bu zehirli salımı “bir günde” filtreleyebilmek için gereken ağaç sayısının yaklaşık 200 bin olduğu dikkate alındığında GES’lerin önemi çok daha iyi anlaşılacaktır.
İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin, 2050 yılında “sıfır karbon salımı” hedefi doğrultusunda; Gediz, Karşıyaka Ataşehir ve Buca Adatepe’deki garajlarının çatılarında hayata geçirilecek GES projelerinin hazırlık çalışmaları da devam ediyor. Bu yatırımlar sonrası, yılda 4 milyon 260 bin kilovat/saat elektrik enerjisi üretilecek. Böylece ESHOT’un tamamında ihtiyaç duyulan yıllık enerjinin yüzde 62’si güneşten sağlanacak. Öte yandan halen kent genelindeki 65 adet kapalı durağın enerji ihtiyacı da güneşten sağlanıyor. Bu sayının 225’e yükseltilmesi yolundaki çalışmalar da devam ediyor.
Arıza oranı sekiz kat düştü
Otobüslerin rutin bakımlarının planlı ve düzenli yapılması amacıyla çalışan Periyodik Bakım Şube Müdürlüğü, her gün 5-6 aracı baştan aşağı elden geçiriyor. Önleyici tedbirler sayesinde arıza oranlarında büyük düşüş sağlandı. Daha önce yüzde 10’dan fazla olan arıza oranı, yüzde 1.6’ya kadar geriledi. Son 13 ayda 1100 otobüsün periyodik bakımları gerçekleştirilirken, yılsonu itibariyle bu sayının 1800’e ulaşacağı öngörülüyor. Yeni kurulan “madeni yağ otomasyon sistemi” ise araçların motor ömrünü uzatıyor.
Eski araçlar yenileniyor
ESHOT filosunun yıpranan araçları, atölyelerde bakıma alınıyor. Döşemelerden zemine, elektrik tesisatından klimalara ve boyaya kadar tüm aksamlar baştan aşağı yenileniyor. İhtiyaç duyulan araçlara yeni motor dahi yapılıyor. Çalışmalar kapsamında bugüne dek 350 otobüs, fabrika çıkışı gibi yenilendi. Belirlenen plan dahilinde yenilenmeyen araç kalmayacak.
Bisikletler de taşınıyor
Kentte bisikletli ulaşımı teşvik etme stratejisi doğrultusunda, ESHOT’un yeni otobüslerinin tamamında, iki adet bisiklet taşıma aparatı fabrikasyon olarak bulunuyor. ESHOT atölyelerinde eski otobüslere de yapılan montaj çalışmaları sonucu, filonun yüzde 28’ine denk gelecek şekilde toplam 500 otobüs, bisikletli yolcuları da taşıyabiliyor. Ayrıca katlanır bisikletli ve elektrikli scooter sahibi yolcular da 06.00-09.00 ve 16.00-20.00 saatleri haricinde tüm otobüslere araçlarıyla birlikte biniş yapabiliyor.
Otobüs filosu gençleşti
İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer göreve geldiğinde, filo yaş ortalaması 12.6 idi. Yeni alınan araçlarla ve eski araçların filodan düşülmesi sonrası bu rakam 8’e geriledi. Filodaki 2009 ve sonraki yıllarda üretilen ve halen rutin olarak görev yapan 1281 aracın yaş ortalamasının ise Avrupa standartlarının da altında, 5.5 olduğu görülüyor. Bunun meyveleri kısa vadede alınmaya başlanacak. Gelecek yıl, amortisman, yakıt, bakım-onarım, yedek parça gibi önemli maliyet kalemleri hissedilir oranda gerileyecek.
ESHOT’a 60 milyon TL reklam geliri
ESHOT Genel Müdürlüğü; otobüslerin, durakların ve aktarma merkezlerinin beş yıllığına reklam amacıyla kullanımı amacıyla ihale gerçekleştirdi. Kazanan firma, 4 bin 998 otobüs durağı ve 900 otobüsün reklam amaçlı kullanım hakkı karşılığında ESHOT’a 60 milyon lira ödeyecek. Şirket ayrıca, otobüs içlerinde, duraklarda ve aktarma merkezlerinde toplam 1820 adet sesli ve görüntülü dijital bilgi platformu ile yolcu bilgilendirme sistemi de kuracak. Bu sistemler, beş yılın sonunda ESHOT Genel Müdürlüğü’ne devredilecek.
İZTAŞIT yaygınlaşacak
Çevre ilçelerde yer alan bireysel taşımacıların toplu ulaşım sistemine entegrasyonu projesi, İZTAŞIT ismiyle ilk olarak Seferihisar’da hayata geçirildi. Uygulama sayesinde ESHOT’un hizmet veremediği kırsal bölgeler de toplu ulaşım ağına dahil edildi. Buralarda yaşayan 60 ve 65 yaş grubu vatandaşlar, şehit yakınları ve gaziler, engelliler, öğrenciler ve öğretmenler; ücretsiz ve indirimli toplu ulaşım haklarını kullanmaya başladı. Minibüslerin kalkmasıyla toplu ulaşımda nakit dönemi sona erdi. İzmirim Kart kullanımı başladı, yeni otobüsler sayesinde yolculuk konforu ve güvenliği arttı. Projenin, diğer çevre ilçelerde de hayata geçirilmesi yolundaki çalışmalar ve bireysel taşımacılık kooperatifleri ile görüşmeler devam ediyor.
Öğrencilere indirim
1.80 TL tutarındaki öğrenci biniş ücretine, Kasım 2019’da indirim yapılmış; ücret 1.64 TL’ye çekilmişti. Öğrenciler, 120 dakika aktarma sisteminden de ücretsiz yararlanıyor. Aynı şekilde, 60 yaş grubu vatandaşlar ve öğretmenler de 120 dakika boyunca hiçbir aktarma ücreti ödemeden tüm toplu ulaşım araçlarından yararlanabiliyor. Her öğrenciye sağlanan aylık tasarruf miktarı yaklaşık 106 TL’yi buluyor.
Kadın şoförler artıyor
Başkan Tunç Soyer’in talimatı doğrultusunda belediye otobüslerinde kadın şoför dönemi başladı. Halen 110 kadın şoför başarıyla görev yapıyor. Gelecek yıl hedef, bu sayıyı 140’a çıkarmak…
ESHOT Mobil Uygulaması
ESHOT Mobil Uygulaması, yenilenen tasarımı ve içeriğiyle yayına alındı. Akıllı telefon ve tabletlere ücretsiz indirilebilen, kullanıcı dostu uygulama; seyahat planlamadan İzmirim Kart bakiyesi yüklemeye ve otomatik ödeme talimatı vermeye, güzergâh değişiklikleri bildiriminden durak alarmına kadar pek çok özelliğiyle toplu ulaşımda ihtiyaç duyulan tüm bilgileri ve kolaylığı sağlıyor.
Görme engellilere özel “Duraktayım” yazılımı
Engelli İzmirim Kart sahibi görme engelli yolcuların, kimseden yardım almadan otobüslere biniş yapabilmesini sağlayacak “Duraktayım” uygulaması, Türkiye’de ilk kez İzmir’de, ESHOT Mobil Uygulaması üzerinden hizmete girdi. Görme engelli yolcular, ESHOT Mobil’deki ‘Duraktayım’ sekmesini kullanıyor. Biniş yapmak istediği otobüsün hat numarasını ve biniş yapacağı durağı bildiriyor. Bildirim, durağa yaklaşan ilk otobüsün bilgi ekranında görünüyor. Böylece ESHOT şoförleri, görme engelli yolcuların hangi durakta beklediğini biliyor. Sistem, hem şoföre hem de bekleyen görme engelli yolcuya, aracın durağa yaklaştığı bilgisini sürekli veriyor. Otobüs durağa yanaştığında, hem sistemden hem de araçların dışına monte edilen hoparlörden sesli uyarı yapılıyor. Sistem, görme engelli yolcuya, inmek istediği durağı da bildiriyor.
Otobüsler Google Haritalar’da
ESHOT Genel Müdürlüğü otobüs hatları, anlık olarak Google Haritalar uygulamasında görülebiliyor. Hat bilgileri, sefer saatleri, güzergâh-durak ve anlık trafik durumuna göre yolculuk süreleri bilgilerine, Google Haritalar üzerinden kolayca ulaşılabiliyor. Google Haritalar; Metro, Tramvay, İZDENİZ ve İZBAN sefer bilgilerini de gösteriyor. ESHOT' un da sisteme dahil olmasıyla İzmir’de toplu ulaşımın tüm alternatifleri bir arada görülebiliyor. Böylece vatandaşlar ve turistler, gidecekleri güzergâhlarda kendileri için en uygun rotaları belirleyebiliyor.
Otobüslerde ücretsiz internet
İzmir Büyükşehir Belediyesi, 2015’te WizmirNET adıyla başlattığı ücretsiz ve kablosuz internet hizmetine ESHOT otobüslerini de dahil etti. Pilot uygulama, üniversite bağlantılı 10 hatta, toplam 60 araçta başladı. Bu otobüsleri kullanan yurttaşlar, mobil telefonlarından WizmirNET’e bağlanıp, istenen adımları takip ederek internet hizmetinden yararlanabiliyor. Bir kez bağlantı yapıldıktan sonra mobil telefonlar aynı araca diğer binişlerde otomatik olarak internete bağlanıyor. Uygulamadan; 2020’de 177 bin 788 yolcu; bu yıl ise 31 Ekim itibariyle 169 bin yolcu yararlandı.
30 yeni otobüs hattı açıldı
Kentin değişimi ve gelişimiyle birlikte ihtiyaç duyulan bölgelerde ve üniversite öğrencilerinin de talepleri doğrultusunda 30 yeni otobüs hattı hizmete alındı. Bunlar;
882 / İ.Y.T.E - Urla
41 / Levent - Gümrük
330 / Karşıyaka - Evka 3 Metro
816 / Çiğli Bölge Eğitim Hastanesi - Çiğli Aktarma
515 / Evka 3 Metro-Tınaztepe
322 / Evka 6 - Mustafa Kemal Mah. - Bostanlı İskele
883 / İ.Y.T.E - Fahrettin Altay Ekspres
966 / Ulucak - Evka 3Metro
834 / Yeni Mahalle - Aliağa Aktarma Merkezi
799 / Çatalca - Cumaovası Aktarma Merkezi
236 / Şirinyer Aktarma Merkezi - Gümrük
491 / Irmak Mahallesi - Sarnıç Aktarma Merkezi
692 / Karakuyu - Pancar Aktarma Merkezi
831 / Demircidere - Bergama
832 / Yukarıcuma - Bergama
833 / Güneşli - Bergama
513 / Gazi Meydanı - Halkapınar Metro
517 / Uzundere Toplu Konutları - Fahrettin Altay
715 / DEÜ Meslek Yüksek Okulu - Torbalı Aktarma
648 / Gazi Mahallesi - Menemen Aktarma Merkezi
577 / Nafiz Gürman Mah. - Halkapınar Metro 2
753 / Göktepe - Menemen Aktarma Merkezi
759 / Karaorman - Menemen Aktarma Merkezi
719 / Çapak - Torbalı Aktarma Merkezi
794 / Küner - Cumaovası Aktarma Merkezi
774 / Tire Toplu Konutları - Kahrat
266 / Okullar Bölgesi - Bornova Metro
961 / İçmeler - Urla
575 / Maliyeciler Mahallesi - Üçyol Metro
516 / Yenitepe Evleri - Gaziemir Semt Garajı
Ayrıca şehrin dört yanını birbirine bağlayan
290 (Bostanlı İskele – Tınaztepe),
390 (Bornova Metro – Tınaztepe) ve
690 (F.Altay – Tınaztepe) numaralı hatlar gün boyu hizmet verir hale getirildi.
Otobüslere ameliyathane hijyeni
Toplu ulaşım araçlarında virüs ve bakterilerin yayılmasını önleyecek proje, deneme amaçlı olarak hayata geçirildi. Ameliyathanelerde kullanılan hepa filtreli ve UV ışınlı hava temizleme (sanitasyon) cihazları, dünyada ilk kez İzmir’de üç otobüse monte edildi. Pilot uygulamanın verimli olması halinde yaygınlaştırılması planlanıyor.
İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin, ESHOT Genel Müdürlüğü filosuna kattığı yeni otobüslerden biri, sahip olduğu sağlık güvenliği sistemleriyle öne çıkıyor. Dünyada ilk kez İzmir’de kullanıma alınan güvenli araçta; yolcu ateşini ölçen güvenlik sistemi, fotokataliz havalandırma sistemi ve otomatik dezenfektan püskürtme sistemi bulunuyor.
Halk sağlığı için HES Kodu uygulaması
İçişleri Bakanlığı’nın 30/09/2020 tarihli “Şehir içi toplu ulaşımda HES kodu sorgulama” başlıklı genelgesine istinaden şehir içi toplu ulaşım araçlarında kullanılan Elektronik Ücret Toplama Sistemi ile Sağlık Bakanlığı Hayat Eve Sığar (HES) uygulaması arasında gerekli entegrasyonlar hızla sağlandı. Yurttaşların, İzmirim Kartlarına HES Kodlarını kayıt etmeleri için hes.eshot.gov.tr adresli web sitesi 30/10/2020 tarihinde hizmete alındı. İzmir Valiliği’nin kararı ile 11/01/2021 tarihinden itibaren HES Kodu tanımlaması olmayan İzmirim Kartların toplu ulaşımda kullanılması kısıtlandı. 22 Kasım 2021 itibariyle İzmirim Kartların yüzde 90’ına HES Kodu tanımlandı. Uygulama sayesinde virüsün toplu ulaşım araçlarında yayılım riski en aza indirildi.
Tahmin edilen bütçe rakamları
ESHOT Genel Müdürlüğü’nün, hizmetlerini iyileştirme ve geliştirme, yeni araç-gereç-malzeme yolunda hazırladığı 2022 Mali Yılı Performans Programı ve Bütçe Tasarısı, önümüzdeki günlerde İzmir Büyükşehir Belediye Meclisi’nin onayına sunulacak. Gelir bütçesi, 1 milyar 414 milyon 35 bin TL olarak tahmin edilirken; gider bütçesi 1 milyar 821 milyon 600 bin TL olarak tahmin edildi.