Uluslararası Nakliyeciler Derneği (UND), 2018 Aralık ayı karayolu taşıma istatistiklerini açıkladı. Türk araçlarının 2017 Aralık ayında 111 bin 953 adet olan ihracat taşıma sayısı, 2018 yılı Aralık ayında yüzde 6 düşüşle ile 104.840 adet olarak gerçekleşti. Türk araçlar 2018 yılı toplamında bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 1 düşüş ile 1.231.752 adet taşıma yaptı. Yabancı araçların ise 2017 Aralık ayında 31.642 adet olan taşıma sayıları, 2018 yılı aralık ayında yüzde 5 düşüşle 29.922 adet oldu. Yabancı araçlar 2018 yılı toplamında bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 5 büyüme ile 351.279 adet taşıma gerçekleştirdi. Türk ve yabancı araçlar 2018 yılı toplamında bir önceki yıl ile aynı seviyede kaldı ve 1.583.031 adet ihracat taşıması gerçekleştirdi. İhracat taşımalarının yüzde 78‘i Türk, yüzde 22’si ise yabancı plakalı araçlar ile yapıldı. Ancak, ihracat taşımalarımızda yüzde 48 oranında büyük bir paya sahip olan Irak ve Suriye’yi hariç tuttuğumuzda, Türk araçların bir önceki yıla göre yüzde 1 artış yaşarken yabancı araçlarda ise artış oranı yüzde 6 oldu.
Yıllık 800 milyon euro navlun dışarı gidiyor
Konuyla ilgili açıklama yapan UND İcra Kurulu Başkan Vekili Erman Ereke, Türkiye’nin mal ihraç etmek için lojistik hizmeti ithal etmek zorunda kaldığını belirterek, “Yabancıların ihraç taşıma sayılarını ortalama ücretlerle çarptığımız zaman, yıllık 800 milyon euroya yakın bir tutar ortaya çıkıyor. Binlerce Türk plakalı araç yük bulmakta zorlanırken, bu döviz geliri yurtdışına gidiyor. Oysa ki, bu taşımaları da Türk araçları yapabilse yakıt ve personel gibi birçok kalemde ödeyeceği vergilerle ekonomiye de büyük katkı sağlayabilir” dedi.
İran araçları payını %12 artırdı
İhracat taşımalarında ekonomik ve politik nedenlere bağlı olarak bazı pazarlarda düşüş yaşanırken bazı pazarlarda ise önemli oranda artışlar oldu. Türkiye’nin ihracattaki rekor artış Avrupa’ya yönüne taşımaları da hızlandırdı. Özellikle Romanya (%24), Yunanistan (%16), Bulgaristan (%34) gibi ülkelere olan artış dikkat çekti. Azerbaycan’a yüzde 11 artış olurken, Polonya, Macaristan ve Avusturya gibi Orta Avrupa ülkelerinde de yüzde 10’e varan artışlar yaşandı. Avrupa ülkeleri taşımalarında toplamda yüzde 7 artış gerçekleşti. Gürcistan’a yapılan ihracat taşımalarında- Türk araçlarının payları yüzde 5 oranında düştü ve Gürcistan plakalı araçlar pazarda yüzde 10 artış ile yükselişe devam etti. Türk araçlarının İran’a yaptığı ihracat taşımalarında da yüzde 25 düşüş görülüyor. İran araçları ise Türkiye’den yaptığı ihracat taşımalarında yüzde 12 oranında artış gösteriyorlar.
Özbekistan taşımalarında %58 artış
Suriye’ye yapılan taşımalarda 21 düşüş yaşadı. Irak pazarında ise 2017’ye oranla yüzde 1 artış görülüyor. Suriye’deki düşüş Ortadoğu ülkeleri toplamını da etkilediği için bu bölgede yüzde 5 düşüş gerçekleşti. Türkmenistan’daki mevcut projelerin tamamlanması ve aynı ölçekte yeni projeler olmaması nedeniyle bu ülkeye yapılan taşımalarda yüzde 48 oranında ciddi düşüş yaşandı. Öte yandan Özbekistan taşımalarında ise yüzde 58 oranında artış sağlandı. Bu yükselişte, Özbekistan’da artan projelerin yanı sıra iki ülke arasında yapılan KUKK toplantısında geçiş kotalarında yüzde 50 artış sağlanması etkili oldu.
BDT ülkelerine yapılan taşımalarda önemli bir yere sahip olan Rusya Federasyonu’na bakıldığında, ‘uçak krizi’ sonrası düzelen ilişkilere bağlı olarak taşımalarda yüzde 81 oranında artış kaydedildi. Altyapı yatırımları ve süren inşaat projelerinin artması ile birlikte, ihracat taşımalarında Ukrayna’ya yüzde 44, Moldova’ya da yüzde 32 oranında artış oldu.
İthalatta yabancı payı %33’e çıktı
2018 yılında ithalatta yaşanan düşüş nedeniyle ithalat taşımalarında genel toplamda yüzde 10 düşüş olduğu görülüyor. Türk araçların sayısında yüzde 9 oranında düşüş olurken, yabancı araçların oranında yüzde 10 düşüş kaydedildi. İthalat taşımalarında da yabancı payında hızlı artış dikkat çekti. 2017 yılına göre yabancı araçlar pazar payını yüzde 33’e çıkardı. İthalat taşıması yapan yabancı araçları başta Bulgaristan olmak üzere sırasıyla İran ve Romanya takip ediyor. Öte yandan neredeyse tüm yabancı araçların ithal pazarındaki sayıları düşüşe geçmesine rağmen İran araçları, Türkiye’nin ithalat taşımalarında yüzde 21 artış sağladı.
Avrupalı boş girdi, dolu çıktı
2018 yılında Türkiye’ye yaklaşık 1 milyondan araç boş giriş yaptı. Yabancı araçlar boş girişlerini yüzde 34 artırdı. Boş giriş yapan yabancı araçların başında 28 bin adetle Gürcistan ve 26 bin adetle Bulgaristan ve 19 bin adetle Romanya ülkeleri geliyor. Bu ülkeleri Makedonya, Sırbistan, Ukrayna ve Moldova takip ediyor. Rusya ve Azerbaycan da boş girişlerini artıran ülkeler arasında. Ülkeye boş giriş sayısını en fazla artıran ülke ise yüzde 174 artış oranıyla Sırbistan oldu. Rusya ise yüzde 107 artışla boş giriş sayısını en fazla artıran ikinci ülke oldu.
Türk taşımacı Avrupa’dan boş döndü
Türk araçlarının yıl toplamında boş giriş sayısında yüzde 4 düşüş yaşanırken, Avrupa’dan boş dönüşlerde ise dramatik bir artış dikkat çekiyor. Türkiye’ye boş giriş sayısını artıran yabancı araçlar ihracat yükünü kaparken, Türk taşımacılar ise ihracat yükünü taşıdıkları Avrupa’dan büyük oranda boş döndü. Özellikle ağustos ayında döviz kurunda yaşanan değişimler sebebiyle ithalat taşımalarında büyük düşüş yaşandı, bu düşüş özellikle Avrupa ülkelerinden boş dönüş sayılarının ciddi oranda artmasına sebep oldu, Türk araçları Avrupa ülkelerinden boş dönüşlerde yüzde 75 oranında artış yaşadı. Batı Avrupa’da ise artış oranı yüzde 300’ü aştı. 2018 toplamında 70.000 Türk plakalı araç kendi ülkesine boş dönüş yaptı.
Türkiye üzerinden yapılan transit taşımalarda Türk ve yabancı araçlarının İran, Irak, Gürcistan, Azerbaycan, Bulgaristan, Romanya, Yunanistan başta olmak üzere komşu ülkelere taşıma yaptığı görülüyor. Transit taşımaları Türkiye üzerinden yapan araçlara bakıldığında İran, Bulgaristan ve Gürcistan gibi komşu ülkelerin ağırlıkta olduğu görülüyor. Moldova, Almanya ve Azerbaycan Türkiye üzeri transit taşımalarda payını en fazla artıran ülkeler olarak öne çıkıyor.