Rusya, Ukrayna politikası nedeniyle kendisine yaptırım uygulayan Avrupa Birliği, Amerika Birleşik Devletleri ve Batılı ülkelerden gıda ithalatını yasaklayacağını açıkladı. Bu durum, Rusya'nın gıda ve tarım ithalatını Türkiye'ye kaydırması ihtimalini büyük ölçüde artırdı. Ancak Türkiye ve Rusya arasında ulaşım konusunda yaşanan sorunlar eğer gerekli önlemler alınmazsa bu ihracatın önünde büyük engel oluşturacak.
Rus bürokrasisi, Türkiye’den Rusya’ya yıllık 36 bin taşıma ihtiyacına karşılık Türk araçlarına sadece 9 bin sefer taşıma yapma izni veriyor. Özellikle gıda ürünü taşıyan frigorifik araçlar için verilen izinin sadece 1.000 adetle sınırlı olması Rusya’ya yapılan ticareti baskı altına alıyor.
İhtiyaç duyulan taşıma izin sayısının tamamının her iki ülke taşımacısına tahsis edilmesi yükümlülüğüne rağmen Rus tarafı Türk tarafına ihtiyacın ¼’ü kadar izin veriyor. Aylık olarak dağıtılan Rusya taşıma belgeleri ayın 8-10’u arasında bitiyor ve her ayın 20 günü Türk araçları taşıma yapamıyor.
Türk ve Rus Başbakanları 2003 Kasım ayında bir araya gelmiş ve 35 milyar Dolar olan dış ticareti 100 milyar Dolar seviyesine çıkarmak konusunda kararlılıklarını ifade etmişlerdi. Akkuyu’da yapılacak ve toplam yatırımı 20 Milyar USD’yi bulacak olan nükleer santral ile işbirliği çok üst seviyeye ulaşan Türkiye ve Rusya arasında taşımacılık konusunda anlaşma sağlanması büyük önem taşıyor.
Türkiye için önemli fırsat
UND İcra Kurulu Başkanı Fatih Şener, toplam gıda ithalatı 42 milyar Dolar olan Rusya’nın sadece AB’den, Türkiye’den aldığının 10 katı ithalat yaptığına dikkat çekti: “Ürünlerin artık AB’den alınmaması ülkemiz için önemli bir fırsat. Çoğunluğu ABD ve Avrupa ülkelerinden temin edilen meyve ve sebze, süt, peynir, balık ürünlerine Rus makamlarınca getirilen kısıtlama, bu ürünlerin Türkiye'den temin edilmesi noktasında ihracatçılarımıza büyük bir fırsat yaratmıştır. Rusya ve Türkiye liderlerinin belirlemiş olduğu 100 milyar Dolarlık ihracat hedefi için önemli bir ivme kazanabiliriz. Ancak mevcut durumda bile Türk ihracatını Rusya’ya taşıyacak iznimiz yok. Eski Rusya’dan kalmış, Rus tarafına da hiçbir faydası olmayan bu uygulamayı ısrarla sürdüren ülke liderlerinin vizyonundan uzak, bir bürokratik anlayış var ve bunu aşamıyoruz. Türk tarafının çabaları ile iki ülke ulaştırma bakanlıkları bir yıl içinde 2 kez Rusya’da, bir kez de Ankara’da bir araya gelmiş ve uzlaşma sağlanamadan masadan kalkılmıştır.”
Taşıma izinleri artırılmalı
Türk ihracatçıların Rusya’ya gıda gönderilmesi konusunda taşımacı firmalara başvurularında önemli bir artış olduğuna dikkat çeken Fatih Şener, iki ülke arasında gıda bakanlığı yetkililerinin de katılacağı ulaştırma görüşmelerinin en kısa sürede yapılması ve mevcut taşıma izinleri arttırılması gerektiğini söyledi: “Karşılıklı taşımaların engellerden arındırılması, Rus halkının ekonomik kısıtlamalardan dolayı mağdur olmasının önüne geçecek, iki komşu ülke halkını daha fazla yakınlaştıracaktır. Mağduriyet yaşamanması için ihracatçılarımızın da desteğiyle, söz konusu ürünlerin ulaştırılmasına hazır olduğumuzu Türk ve Rus bildiririz” dedi. ■