Sektör mensupları Karayolu Taşımacılığı Yönetmelik Çalıştayı’nda Bakanlığa taleplerini aktardı.

Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Ulaştırma Hizmetleri Düzenleme Genel Müdürlüğü, 7 Aralık 2023’te, Ankara’da, Yönetmelik Çalıştayı düzenledi. Toplantıya Genel Müdürü Murat Baştör, Karayolu Yolcu Taşımacılığı Daire Başkanı Kerim Cicioğlu ve diğer yetkililerle TOBB Sektör Meclisi Başkanı Mustafa Yıldırım, TOFED Başkanı Birol Özcan, Yönetim Kurulu Üyeleri ve sektör mensupları katıldı. 

35 maddelik rapor

Mustafa Yıldırım, çalıştay öncesinde Bakanlığa, içinde 35 maddenin yer aldığı sorun ve çözüm önerilerini içeren raporu gönderdiklerini vurgulayarak, “Sayın Murat Baştör ve ekibi raporumuzdaki taleplerle ilgili gündemi oluşturdu. Bütün ekip olarak iyi çalışmışlardı. ATS dışında, Koordinasyon Kurulu oluşturulması, F1 Acenteleri Yönetmeliği’nin hayata geçirilmesi, uluslararası yolcu taşımacılığında kiralık, özmal oranı, ücret tarifeleri, korsan taşımacılık, D2 belgesine kayıtlı şahıs aracı, turizm yol belgesi, havalimanı taşımaları gibi konular öne çıktı” dedi. 

Yıldırım, Bakanlık yetkililerinin, sektörün taleplerini titizlikle not aldığını ve değerlendirileceğini ifade ettiklerini kaydetti. Mustafa Yıldırım, Karayolu Taşıma Yönetmeliği’nde yapılacak değişikliklere yönelik, 2024 Ocak ayı içinde yine Bakanlık yetkilileri ile bir araya gelmek istediklerini söyledi. 

Mustafa Yıldırım: Karayolu Taşıma Yönetmeliği Çalıştayı’nın ardından Tıklayınız

KARAYOLU YOLCU TAŞIMACILIĞI ÇALISTAY KONULARI

T.C ULAŞTIRMA VE ALTYAPI BAKANLIĞI

KARAYOLU YOLCU TAŞIMACILIĞI ÇALIŞTAY KONULARI

07 ARALIK 2023 ANKARA

Açıklama
Son 20 yılda ülkemizde ulaştırma politikalarına paralel olarak yapılan yatırımlarla, ulaştırma sistemleri arasındaki dengelerde büyük değişiklik yaşanmış, orta ve uzun mesafelerde havayolunun payı artarken karayolunun payı %40 oranında daralmıştır.

Aynı şekilde kısa ve orta mesafelerde hızlı demiryolu hatlarında uygulanan düşük ücret politikaları ve artan sefer sayıları ile hızla artan otomobil sayıları karayolunun payını azaltmaya devam etmektedir.

Ayrıca denetim ve yaptırımların yetersizliğinden kaynaklanan kayıtdışı (korsan) usulsüz taşımacılık faaliyetleri haksız ve yıkıcı rekabet ortamı yaratarak karayolunun payını olumsuz etkilerken bu durum ulaşım güvenliğini tehdit ederek vergi kayıplarıyla ülke ekonomisine zarar vermektedir.

Daralan pazara paralel olarak artan atıl kapasite, yatırım ve işletme giderlerindeki artışlar, sektörün içinde bulunduğu şartları dahada ağırlaştırarak, karayolu yolcu taşımacılığının sürdürülmesini imkansız hale getirmektedir.

Sektörün içinde bulunduğu ekonomik sorunlar nedeniyle şöförlerin çalışma şartları ve ücretleri özendirici hale getirilemediği için şöför sorunu dünyada ve ülkemizde her geçen gün büyüyen sorun olmaya devam etmektedir.

Gerekçe
Uzun süredir görüşülen ve gündemde olan Karayolu Yolcu Taşımacılığı Yönetmelik değişikliği talepleri değerlendirilerek yapılacak düzenlemelerde birikmiş sorunların çözümü, sektörün gelişmesi, kurumsallaşması, sürdürülebilirliği, tüketici haklarının korunması, ülke ekonomisi ve çevre zararlarının en aza indirilmesi sağlanmalı, dijitalleşmenin yarattığı imkanlar ve U-ETDS verileri ile sayılabilir ölçülebilir ve yönetilebilir duruma gelen sektörde yapılacak yeni düzenlemeler, kaynak israfını önleyerek kapasite kullanımı ve verimliliği artıracak şekilde yapılmalı verimlilik artırılarak kaynak israfı önlenmelidir.

Çok sayıda niteliksiz firma yerine, Mali Yeterliliği, Mesleki Yeterliliği, Mesleki Saygınlığı olan az sayıda nitelikli firma yapısına dönülmeli, kayıtdışı korsan taşımacılığın önlenmesi için etkin denetim ve caydırıcı yaptırım uygulanmalıdır.

Sorunlar ve Çözüm Öneriler

Sorun 1 : Kapasite Kullanımı Verimsiz Çalışma Şartları ve Kaynak İsrafı

Açıklama : Firma sayılarının çokluğu, hat ve sefer sayılarındaki plansızlık ve serbestlik arz talep dengesizliği yaratarak kaynak israfına ve yıkıcı rekabete neden olmakta, bu durum başta ülke ekonomisi olmak üzere ulaşım kalitesini ve ulaşım güvenliğini tehdit ederek taşımacılığı sürdürülemez hale getirmektedir.

Çözüm Önerisi : U-ETDS ile sektör verileri eşzamanlı olarak ölçülebilir ve yönetilebilir duruma gelmiştir. Yönetmeliğin 10. maddesi kapsamında kapasite kullanımı ve verimliliği artırmak için hat ve sefer sayılarını arz talep dengesine göre planlayan düzenlemeler yapılmalıdır.

İlgili Kurum : Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı

Sorun 2 : Taşıma Ücretleri Açıklama :

Taşıma ücret onay sürelerinin farklı tarihlerde olması, dengesiz ve tutarsız uygulamalara neden olmakta, aynı dönemde yüksek fiyat alan firmalar fırsatçılıkla suçlanırken, onay süresi gelmediği için düşük fiyat uygulayan firmalar zarar ettikleri için sefer yapamaz duruma getirmektedir.

Ayrıca yönetmelikte, firmalar taşıma ücretlerini serbestçe belirleyip Bakanlıktan görülmüştür onayı alırlar şeklinde olmasına rağmen, 350 firmanın olduğu sektörde, firmalar arasında uygulanan fiyat farklılıkları haksız ve yıkıcı rekabete neden olarak taşımacılığı sürdürülemez hale getirmektedir.

Çözüm Önerisi :

a) Taşıma ücretlerinin onay süresi 3 aya indirilmeli ve onay takvimi bütün firmalar için aynı tarihler olmalı,

b) Taşıma ücretlerinde km maliyeti altında taşıma yapılmamalı, km maliyetleri sektör teklifi ve bakanlık onayı ile düzenlenmeli, indirim hakkı % 30 dan % 20 ye düşürülerek, aynı hatta çalışan 2+1 otobüslerde liste fiyatından lüks farkı (uçaklardaki Business Class gibi) olarak % 20 fazla ücret uygulanması İçin düzenleme yapılmamalıdır.

c) Ayrıca yolcu taleplerini karşılayabilmek için tek istikametli (gidiş dolu dönüş boş) ek seferler için sektör talebi ve Bakanlık onayıyla belli dönemlerde kısa süreli olarak % 20 fiyat farkı uygulanabilmelidir,

d) Km maliyetlerindeki % 20’den fazla artışlar mücbir sebep kapsamında değerlendirilerek taşımacıların talebi halinde onay süresi beklenmeksizin zam hakkı tanınmalıdır.

e) Km maliyetinin altında uygulama yapılmaması kaydıyla fiyat onay zorunluluğu kaldırılmalıdır.

İlgili Kurum : Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı

Sorun 3 : Mali Yeterlilik, Mesleki Yeterlilik ve Mesleki Saygınlık Kavramları :

Açıklama : 4925 sayılı Karayolu Taşıma Kanununda firma kuruluşu, Mali Yeterlilik, Mesleki Yeterlilik ve Mesleki Saygınlık kavramları ile nitelemiş olmasına rağmen, bu kavramların altı yeterince doldurulamadığı için sektörde bu niteliklere haiz olmayan küçük ölçekli niteliksiz firma çoğunluktadır.

Çözüm Önerisi :

Çok sayıda niteliksiz firma yerine firma kuruluş şartları zorlaştırılarak Mali Yeterliliği, Mesleki Yeterliliği, Mesleki Saygınlığı olan az sayıda nitelikli firma yapısına dönülmelidir.

İlgili Kurum : Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı

Sorun 4 : Yolcu Taşıma Organizatörlüğü Düzenlemesi,

Açıklama : Firma kurma kolaylığı nedeniyle kurulmuş olan çok sayıda güçsüz ve niteliksiz firma, kapasite kullanımı ve verimliliği engelleyip ulaşım güvenliğini tehdit ederek karayolu taşımacılığını sürdürülemez hale getirmektedir.

Çözüm Önerisi : Firmaların belgelerini koruyup, kapasite kullanımı ve verimliliği artırmak için, aynı isim altında ortak taşıma yapmalarını sağlayacak “Yolcu Taşıma Organizatörlüğü” düzenlemesi yapılmalıdır.

İlgili Kurum : Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı

Sorun 5 : Taşıma Belgelerinin Sadeleştirilmesi

Açıklama : Taşıma belgelerinin çokluğu uygulamada sorun yarattığı için sadeleştirilmesi gerekmektedir.

Çözüm Önerimiz:

Yolcu taşımacılığı hizmetleri tarifeli ve tarifesiz olarak iki guruba ayrılmalıdır.

a) Yeni dönemde D1 ve B1 yetki belgeleri birleştirilerek D1 belgesi olarak düzenlenmeli,

D1 belgesi almak için öz mal koltuk kapasitesi 400,

sermayesi 1.500.000 T.L,

belge ücreti 500.000 T.L,

öz mal sözleşmeli araç oranı 1 öz mal karşılığı 4 sözleşmeli araç olarak düzenlenmeli,

sadece yurt dışına çalışan firmalar en az 120 öz mal koltuk kapasitesi ile kuruluş yapabilmelidir.

b) F1 ve F2 belgeleri F1 belgesi altında birleştirilmeli, sadece şehir içi bilet satışı yapan acentelerle bir veya birden fazla firmanın, bir veya birden fazla bölgede otogarlarda temsilciliğini, şehir içindeki acentelik hizmetlerini yer hizmetlerini yapan acentelerin şartları ve yetkileri farklı olmalıdır.

c) D2 ve B2 belgeleri B1

olarak birleştirilmeli,

öz mal koltuk kapasitesi 250,

sermayesi 1.000.000 T.L,

belge ücreti 300.000 T.L

sözleşmeli araç oranı 1 öz mal karşılığı 3 sözleşmeli olarak düzenlenmelidir.

Sektöre yeni girecek firmalar içinbelge ücretleri her yıl enflasyon oranında artırılmalıdır.

İlgili Kurum : Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı

Sorun 6 : Asgari Kapasite Öz Mal Araç Yaşları,

Açıklama :

Diğer taşıma sistemleri karşısında pazar payı daralan ve ekonomik nedenlerle öz mallarının bir kısmını satmak zorunda kalan karayolu yolcu taşımacılarının, mevcut taşıtları kullanarak atıl kapasite artışını önlemek için araç yaşlarında düzenleme yapılmalıdır.

Çözüm Önerisi :

Tüm belgelerde belge alırken asgari kapasite öz mal araç yaşları 0-12

yaş olmalı, kuruluştan sonra öz mal araç kapasitesi 15 yaşına kadar

kullanılmalı ve mevcut firmalara yeni şartlara uymaları İçin 3 yıl süre tanınmalıdır.

İlgili Kurum : Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı

Sorun 7 : F1 E Acentelik Yönetmeliği

Açıklama :

Sektörün bütününe hizmet veren F1 E Acenteliğiyle ilgili bir düzenleme yapılmadığı için O BİLET’in BİLETALL’ı satın alması Rekabet Kurumu tarafından gözardı edilerek sektörde tekelleşme ve haksız rekabet ortamı yaratılmıştır.

Çözüm Önerisi :

Sektör için hayati önem taşıyan ve sektörün bütününe hizmet veren F1 E acenteliği için sektör görüşü alınarak, satış portalları arasında rekabet ortamı yaratan ayrıntılı bir yönetmelik düzenlenmelidir.

Hazırlanacak yönetmelikte, F1 E acentelik faaliyeti için belge alan kuruluşlar tekel olma gücünü kullanarak ve tek taraflı dayatma yaparak belge kapsamında olmayan sigorta, akaryakıt gibi alanlarda faaliyet sürdürmemelidir.

Teknoloji (bilet satış yazılımı) platformlarının tekel olma güçlerini

kullanarak diğer satış platformlarına veya taşımacı firmalara tek taraflı sözleşme dayatması engellenmelidir.

F1 E Acenteliği için, kurulmuş olanlar ve yeni kurulacak olanların uymak zorunda olduğu düzenleme önerilerimiz aşağıda takdim edilmiştir

a) Yapılacak düzenlemede, teknoloji (yazılım) platformlarıyla satış

platformlarının ilişkileri tekel oluşturmayacak şekilde planlanmalı, yazılım payı kullanıcı başına sabit ücret olarak veya satış tutarının

% 0.5’ini geçmeyecek bir oran oran olarak belirlenip eşit şartlarda ve rekabetçi ortamda tüm satış portallarına açık olmalıdır.

b) TÜRSAB modelinde olduğu gibi sektör tarafından hazırlanacak ve tüm firmaların kullanmak zorunda olduğu U-ETDS ile entegre bir yazılım

yapılarak (AUS UUP) Bakanlık kontrolüne verilmeli ve Kullanma şartları Bakanlık tarafından belirlenerek eşit şartllarda tüm satış portallarına açılmalıdır.

c) TÜRSAB acenteliği sisteminde olduğu gibi sektör tarafından

hazırlanacak ve tüm firmaların belgelerinde kayıtlı öz mal otobüs sayısı kadar hissesi olan şirket kurularak satıştan % 0.5 oranında pay almak kaydıyla tüm satıcılara açık rekabetçi bir teknoloji (yazılım) platformu kurulmalıdır.

d) F1E Acentelik Düzenlemesinde, Bilet üzerindeki satış maliyeti ve komisyon yükü düşürülerek asli unsur olan otobüsçü yaşatılmalı ve tüketiciyi

korumak için taşıma ücretleri ekonomik hale getirilmelidir

e) Her üç sistemde de elektronik ortamda satılan bilet bedelleri

bankalarla firmalar arasında yapılacak sözleşmelerle, satış anında

sanal POS sistemiyle firmaların hesabına, bilet satış hizmet bedeli ise

satıcıların hesabına düşmelidir.

f) Yapılcak F1 E acentelik düzenlemesinde bilet ücreti üzerinden alınacak hizmet bedeli oranı %6’yı geçmemeli veya havayollarında olduğu gib bilet ücretlerinde indirim yapılarak yolculardan aynı oranda hizmet bedeli alınmalı, bilet parası eş zamanlı olarak firmanın, hizmet bedeli satıcının hesabına düşecek şekilde düzenleme yapılmalıdır.

Tekel konumuna gelen mevcut şirket, firmalar arasında %8-9 oranında farklı komisyon uygulayarak haksız rekabet ortamı yaratamamalıdır.

g) Fiziki F1 acentelerle ilgili düzenleme yapılarak sayı sınırı kaldırılmalı, fiziki acenteler yazılım bedeli dışında ödeme yapmadan, bütün

platformları kullanarak havayollarında olduğu gibi bütün firmaların biletini satabilmelidir.

h) Firmaların eş zamanlı olarak birden fazla platform üzerinden satış yaptırmasına, diğer platformlar tarafından hiç bir şekilde engel konulmamalı ve yaptırım uygulanmamalıdır.

I) Yapılacak düzenlemede tekelleşmeyi önlemek amacıyla hiç bir

platformun payı % 40’ın üzerinde olmaması için gerekli önlemler

alınmalıdır.

İlgili Kurumlar : Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, Ticaret Bakanlığı Rekabet Kurumu

Sorun 8 : Nitelikli ve Yeterli Sayıda Şöför Olmaması ve Anlık Şöför Girişi Yapılabilmesi,

Açıklama :Ağır çalışma şartları ve düşük gelir düzeyi nedeniyle dünyada ve ülkemizde hızla artan şöför sorunu kaza artışlarına neden olarak ulaşım güvenliğini tehdit eder boyutlara getirmiştir.

Çözüm Önerisi :

a) Her geçen gün büyüyen şöför sorunununa kısmen çözüm üretmek

amacıyla, anlık şöför girişi yapılabilmesi için Bakanlık desteğiyle yasal

düzenleme yapılmalı, şöför olma yaşı 26’dan 24’e indirilmeli, şöförler her yıl sağlık kontrolünden geçmek kaydıyla 69 yaşına kadar çalıştırılmalıdır.

b) Şöför sorununun kalıcı bir şekilde çözümü için Bakanlık öncülüğünde diğer bakanlıklar ve ilgili kurumlarla işbirliği yapılarak şöförlerin eğitimleri ve çalışma şartları iyileştirilmeli, gelir düzeyi artırılmalı ve erken emekli olmaları sağlanmalıdır.

İlgili Kurumlar : Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı

Sorun 9 : YSS Köprüsü Kullanma Zorunluluğu, Otoyol ve Köprü Ücretleri ve Ceza Uygulamaları

Açıklama :

Özellikle toplumun alt gelir düzeyindeki (işçi,memur, öğrenci, asker ve emekli) insanlara hizmet veren karayolu yolcu taşımacılığında Ulaşım maliyetlerini en çok etkileyen unsurlardan biri olan otoyol ve köprü ücretler ve cezalarıdır.

Çözüm Önerisi :

a) Sektörün en önemli maliyetlerinden biri olan otoyol ve köprü kullanma ücretlerinde otobüslerin yoğun ve düzenli kullanma ve toplu ulaşım aracı olma özelliği dikkate alınarak ön ödeme sistemiyle %25 indirim sağlanmalı, geç ödeme cezaları % 400’den % 100’e düşürülmelidir.

b) Otobüslerin toplu taşıma özelliği dikkate alınarak İstanbul giriş ve çıkışlarında toplamda 140 km fazla yol yaparak her seferinde 40 litre akaryakıt tüketim ve maliyetine neden olan YSS köprüsüne paralel olarak, kamu zararını engellemek için aynı ücreti ödemek şartıyla, maliyetleri düşürmek ve yolculara zaman kazandırmak için Bakanlık desteğiyle eşzamanlı olarak FSM köprüsünün kullanımı sağlanmalıdır.

İlgili Kurumlar : Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, Hazine ve Maliye Bakanlığı

Sorun 10 : UETDS Ceza Sistemi ve Faaliyet Durdurma İşlemi

Açıklama :

UETDS cezaları nedeniyle uygulanan faaliyet durdurma işlemi, bilet almış yolcuların seyahat etmelerini engelleyerek mağdur olmalarına ve firma yolcu ilişkilerinde davalara sebebiyet vererek firmaların itibar kaybına neden olmaktadır.

Çözüm Önerisi :

UETDS ile otomatik olarak düzenlenen ihtar cezalarında % 50 indirim

yapılmalı, bu cezaların limitleri aşması durumunda firmalara ödeme için 15 gün ek süre verilmeli, faaliyet durdurma uygulamasından vazgeçilerek, biletini önceden alan yolcuların seyahatleri engellenmemeli ve mağduriyet yaşatılmamalıdır.

İlgili Kurumlar : Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı

Sorun 11 : Mevzuatlar Arası Çelişkilerden Kaynaklanan Sorunlar

Açıklama : Birçok alanda olduğu gibi sektörümüzde de mevzuatlar arası uyumsuzluk veya çelişkilerden kaynaklanan haksız adaletsiz ve ağır yaptırımların önlenmesi kaçınılmaz hale gelmiştir.

Çözüm Önerisi : Bakanlık öncülüğünde ilgili diğer bakanlık yetkilileri ve mesleki STK’ların katılımı ile Yerel ve ulusal (4925 ve 5216, 5393) mevzuatlar arasındaki çelişkiler ortadan kaldırılarak, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı tarafından 4925 sayılı Karayolu Taşıma Kanunu ve Yönetmeliği ile düzenlenen D1,D2, B1, B2 belgelerini yok sayan ve yerel yönetim belgesi dayatan uygulamalar ortadan kaldırılmalı, yerel yönetimlerin yetkileri, düzenlemekle sorumlu oldukları ve belgelendirdikleri taksi,dolmuş, minibüs, öğrenci ve personel servisleriyle diğer şehir içi toplu ulaşım araçlarıyla sınırlı olmalı, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı tarafından verilen belgelere müdahale edilmemeli muadil belge düzenlememeli, hepsinden önemlisi, bu çelişkiye rağmen 2918 sayılı kanunun geçici ek 2/3 maddeleri dayanak yapılarak otobüslere ağır para cezası ve iki ay bağlama cezası veren haksız ve adaletsiz uygulamalar durdurulmalıdır.

Bu konuda ilgili mevzuatlar arasında uyumu sağlamak için ilgili bakanlıkların yetkilileri, Belediyeler Birliği ve sektör temsilcilerinin katılımıyla Ulaştırma İstişare Kurulu oluşturularak mevzuatlar arası çelişkiler ortadan kaldırılmalıdır.

İlgili Kurumlar : Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı, Çevre ve Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Belediyeler Birliği, TOBB Sektör Meclisi

Sorun 12 : 4925 Sayılı Kanun Kapsamındaki Belgeli Araçların Bağlanması

Açıklama : Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı sorumluluk alanındaki 4925 sayılı kanunla verilen belgeye sahip olan araçlar herhangi bir eksiklik nedeniyle iki ay bağlanmakta ve ağır para cezası uygulanmaktadır.

Çözüm Önerisi : Kayıtdışı taşıma, mülteci ve terör suçları haricinde, bilet almış veya aracı kiralayan yolcuların mağdur edilmemesi için, belgeli araçlara yol güvenliğini tehdit eden durumlar haricinde para cezası dışında bağlama cezası uygulanmamalı, cezalar suçlu olan firmalara ve sürücülere verilmelidir.

İlgili Kurumlar : Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı , İçişleri Bakanlığı

Sorun 13 : Toplu Ulaşım Yasası İhtiyacı

Açıklama : İl sınırları içindeki yolcu taşımacılığı faaliyetleriyle ilgili ulusal bir mevzuat olmadığı için yerel yönetimler birbirinden farklı ve sürdürülebilir olmayan uygulamalar yapmaktadır. Ayrıca mevzuatlar arası uyumsuzluğun en çok yaşandığı alan, 4925 sayılı Karayolu Taşıma Kanunu ve yerel yönetim mevzuatları arasındaki çelişkiler ve yanlış yorumlamalardan kaynaklanan sorunlardır.

Belediyeler 4925 sayılı kanunla verilen belgeleri ve hakları yok sayıp, 2918 sayılı kanunun ek maddeleri dayanak yapılarak belgeli otobüslere ağır para cezası ve 2 ay bağlama cezası verilmektedir.

Çözüm Önerisi :

Belediye sınırları içinde belediyelerin düzenleme alanında olan taksi, dolmuş, minibüs, öğrenci ve personel servisleriyle diğer şehiriçi toplu ulaşım araçlarının haklarını, sorumluluklarını ve çalışma şartlarını düzenleyen “TOPLU ULAŞIM YASASI” çıkarılarak 4925 sayılı Karayolu Taşıma Kanunu arasındaki yetki sınırları netleşmeli ve mevzuatlar arasındaki uyumsuzluk ve çelişkilerden kaynaklanan haksız ve adaletsiz yaptırımlar sonlandırılmalıdır.

Bu amaçla, Bakanlık öncülüğünde ilgili diğer bakanlık yetkilileri, Belediyeler Birliği ve mesleki STK’ların katılımı ile çalışma Gurubu oluşturulmalıdır.

İlgili Kurumlar : Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı, Çevre şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Belediyeler Birliği

Sorun 14 : 19+1 Koltuk Kapasiteli Araçların D1 Belgelerinde Kullanımı

Açıklama : Uzun ve orta mesafelerde havayolu ve demiryolu taşımacılığının daha yoğun kullanılması bu mesafelerde karayolunun payını daraltarak kısa mesafede ulaşım talebini artırmıştır. Bu nedenle kısa mesafelerde daha ekonomik olan ve verimli kullanma imkanı sağlayan 19+1 araçların kullanım talebi ihtiyaç haline gelmiştir.

Çözüm Önerisi : 19+1 Araçlar öz mal olmak ve öz mal kapasitesinde kullanılmamak şartıyla her 3 öz mal otobüs karşılığında 1 adet 19+1 araç belgelerekaydedilip hatlarda kullanılabilmelidir.

İlgili Kurum : Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı

Sorun 15 : Otogar Çıkış Ücret Uygulaması

Açıklama : Otogarlarda faaliyet sürdüren yazıhaneler aynı kiraları ödedikleri halde kaldırdıkları otobüs sayılarında ve gelirlerinde büyük farklılıklar olabilmekte bu nedenle az otobüs kaldıran yazıhaneler yüksek kiraları ve aidatları karşılamakta zorlanmaktadır.

Çözüm Önerisi : Otogarlardaki tüm gelir ve giderler otobüs faaliyetlerinden kaynaklandığı gerçeğinden hareketle, gelir ve giderler arasında adil bir denge sağlanması için çıkış ücretlerinin %85’i çıkış %15’i peron kullanma bedeli olarak düzenlenerek uygulanmalıdır.

İlgili Kurum : Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı

Sorun 16 : Sektörde Eğitimli İşgücü Sorunu

Açıklama : Yolcularımızın daha güvenli nitelikli hizmet almaları İçin, genel olarak eğitim düzeyi yetersiz olan sektörümüzde her kademedeki çalışanlar İçin eğitim zorunlu hale getirilmelidir. Bunun için müfredat hazırlanarak, çevrimiçi eğitim planlamasıyla her kademedeki çalışanlar için eğitim sertifikası zorunluluğu getirilmelidir.

Çözüm Önerisi :

Milli Eğitim Bakanlığı, Mesleki Yeterlilik Kurumu ve Anadolu Üniversitesi ile işbirliği yapılarak müfredat hazırlanmalı ve Anadolu Üniversitesiyle çevrimiçi eğitim ve sınav sistemi geliştirilerek sertifika zorunluluğu getirilmelidir.

İlgili Kurumlar : Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı, YÖK,

Mesleki Yeterlilik Kurumu

Sorun 17 : Taşımacılığın Geliştirilmesi İçin Hizmetlerin Sınıflandırılması

Açıklama : Hizmet sektörü olan yolcu taşımacılığında diğer taşıma sistemlerinde (uçak, tren, gemi) olduğu gibi hizmetlerin yolcu taleplerini karşılayacak şekilde geliştirilmesi teşvik edilmelidir.

Çözüm Önerisi : Yolcu taşıma hizmetleri (otobüs yaşı, donanımı, otobüs içi ikram ve hizmetler, koltuk rahatlığı) kriterleri belirlenerek sınıflandırılmalı ve uçaklarda trenlerde olduğu gibi ücretlendirme sınıf esasına göre düzenlenebilmelidir.

İlgili Kurumlar : Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı

Sorun : 18 : Belediyelerin Tekel Konumunda Şirketler Kurarak İl Sınırları Dışına Taşımacılık Yapması

Açıklama Orta ve uzun mesafelerde havayolu ve demiryolu taşıma sistemleri karşısında payı daralan karayolu taşımacılığının en önemli sorunlarından biri Belediyelerin (Bursa, Kocaeli, Sakarya, Düzce) tekel konumunda şirketler kurarak ve Bakanlıktan belge alıp haksız rekabet ortamı yaratarak il sınırları dışına taşımacılık yapmaktadır.

Çözüm Önerisi :

Belediyelerin taşıma sınırları il sınırı olarak belirlenmeli, tekel konumunda şirketler kurarak il sınırları dışına taşımacılık yapmaması için Bakanlığın belediye şirketlerine belge vermesi engellenmelidir.

İlgili Kurumlar : Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Belediyeler Birliği

Sorun 19 : Yolcu Taşımacılığında Altyapı ve İşletme Entegrasyonu

Açıklama : Ulaştırma şuralarının ana teması olan altyapı işletme entegrasyonu, uygulamada gözardı edilerek ulaşım (karayolu, havayolu, demiryolu ve deniz yolu) sistemleri arasında otobüslere yasaklar getirilerek entegrasyon engellenmektedir.

Çözüm Önerisi : Ulaşım sistemleri (havayolu, karayolu, demiryolu ve deniz yolu) arasında

altyapı ve işetme entegrasyonunun sağlanabilmesi amacıyla Havaalanlarına, tren garlarına ve yolcu limanlarına giriş çıkış yasaklarını kaldırmak için gerekli düzenlemeler yapılmalı ve entegre ulaşım için altyapı imkanı yaratılmalıdır.

İlgili Kurumlar ; Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Belediyeler Birliği

Sorun 20 : Sektörün UKOME’lerde Temsil Hakkı

Açıklama : 4925 sayılı kanunla düzenlenen yurtiçi ve uluslararası tarifeli ve tarifesiz yolcu taşımacılığı yasal belgeleri olmasına rağmen belediye sınırları içinde birçok sorunla karşılaşmaktadır. UKOME’lerde sadece bireysel Taşımacılar temsil eden TŞOF’a temsil hakkı verilirken şirketleri temsil eden federasyonlarımıza temsil hakkı tanınmamıştır.

Çözüm Önerisi : Yerel yönetimlerdeki sorunların çözümü için Bakanlık desteğiyle yasal düzenleme yapılarak UKOME’lerde ve Trafik Komisyonlarında sektöre temsil gücü kazandırılmalıdır.

İlgili Kurumlar : Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı, Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Belediyeler Birliği

Sorun 21 : Mevzuatlara Aykırı Kayıtdışı Taşımacılık Faaliyetleri

Açıklama : Diğer taşıma sistemleri (havayolu ve demiryolu) karşısında payı daralan karayolunun en önemli sorunlarından biri de denetim yaptırım yetersizliğinden kaynaklanan ve özellikle kısa mesafelerdeki mevzuatlara aykırı kayıtdışı ve usulsüz taşımacılık faaliyetleridir.

4925 sayılı Karayolu Taşıma Kanunu kapsamında D1, D2, B1, B2 belgeleriyle taşımacılık yapan meslektaşlarımıza en küçük bir eksiklik karşısında 9.200 T.L para cezası ve iki ay bağlama cezası verilirken, belgesiz, usulsüz ve kayıtdışı taşımacılık yapanlara sadece 477 T.L usulsüzlük cezası verilmektedir.

Çözüm Önerisi : 4925 sayılı Karayolu Taşıma Kanunu kapsamında Belgeli ve UETDS girişi olan taşımacılık faaliyetlerinde 2918 sayılı kanun ek 3/A maddesi dayanak yapılarak verilen para cezaları makul bir seviyeye indirilerek sürücülere uygulanmalı, araçların bağlama işlemleri durdurulmalı, belgesiz, usulsüz veya kayıtdışı taşımacılıkla ilgili faaliyetlerde denetimler etkin hale getirilip düzenleme yapılarak ağır para cezası ve iki aylık araç bağlama cezası bu tür taşımaları yapanlara uygulanmalıdır.

Ayrıca D4 belgesi başta olmak üzere belgelerin usulsüz kullanılmasını engellemek için denetimler artırılmalı ve ağır yaptırım uygulanmalıdır.

İlgili Kurumlar : Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı

Sorun 22 : Salgın süreçi ve sonrasında zorunlu olarak daralan öz mal araç parkı nedeniyle sözleşmeli araç katsayısının yetersizliği.

Açıklama :2015 yılından itibaren ekonomik nedenlerle firmalar öz mal araçlarının bir kısmını satmak zorunda kalmış, salgın süreçinde işsizlik nedeniyle birikmiş borçları ödemek için öz mal satışları dahada artmıştır.

Pazar daralması nedeniyle satılan araçlar tarifeli taşımacılık ve servis hizmetlerinde kullanılmaya başladığı için gurup ve arızi taşımacılık faaliyetlerinde araç parkı yetersiz hale gelmiştir.

Çözüm Önerisi : D1, B1 belgelerinde sözleşmeli araç katsayısı 1 öz mal karşılığı 4 sözleşmeli, D2 ve B2 belgelerinde sözleşmeli araç katsayısı 1 öz mala karşılık 3 sözleşmeli olarak düzenlenmelidir.

İlgili Kurum : Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı

Sorun 23: Ulaşım Güvenliği için 3 Nokta Emniyet Kemeri Yangın Söndürme Sistemi Dijital Takometre Yüz Tanıma, Alkol Ölçer Sistem Uygulamaları

Açıklama : Artan trafik yoğunluğu ve nitelikli sürücü yetersizliği, ağır çalışma koşulları, dikkatsizlik ve yorgunluk gibi nedenler çok ölümlü ve yaralanmalı kaza sayılarının artmasına neden olmaktadır.

Çözüm Önerisi :

Kazaların önlenmesi ve kazalardaki ölüm ve yaralanma risklerinin azaltılması için;

a) Ticari yolcu taşımacılığı yapacak araçlara üretim süreçinde 3 nokta emniyet kemeri,

b) Eski araçlarda ve yeni üretilecek araçlarda yangın söndürme sistemi,

c) Dijital takometreye entegre yüz tanıma ve alkol ölçüm sistemleri zorunlu olmalıdır.

Sorun 24 : Otobüsle Kargo Taşımacılığı Yasağı

Açıklama :

Ülkemizde otobüs işletmeciliğinin başladığı ilk yıllardan itibaren posta veya bugünki tanımıyla kargo hizmetleri yetersiz olduğu İçin insanlar acil olarak göndermek istedikleri ticari veya ticari olmayan paket, evrak, ilaç, yöresel ürünler, gıda malzemeleri, giysiler, özel eşyalar ve öğrenci malzemelerini otobüslerle göndermektedir.

Kontrol ve denetimi mümkün olmayan bu taşıma hizmetleri mevzuatlarla yasaklanmış olmasına rağmen, kargo işletmeciliği yapan şirketlerde halen kargolarının bir bölümünü daha ekonomik olduğu İçin otobüslerle göndermeye devam etmektedir.

Otobüs işletmecilerine kayıtdışı ek gelir sağlayan bu taşımalarda atıl taşıma kapasitesi kullanılarak ülke ekonomisine önemli katkı sağlanmaktadır.

Çözüm Önerisi :

Karayolu taşıma Yönetmeliğinde gerekli düzenlemeler yapılarak ve önlemler alınarak otobüsle kargo taşımacılığı serbest bırakılmalıdır.

Sorun 25 : Şöförlerin Direksiyon Başında Telefon Kullanması Nedeniyle Çok Ölümlü Kazaların Artması

Açıklama :

Son dönemde meydana gelen çok ölümlü otobüs kazalarının ana nedenlerinden bir tanesi şöförlerin direksiyon başında telefonla kullanmaları, gelmektedir.

Çözüm Önerisi :

İhbar hattı ve sistemi geliştirilerek yazılı ve görsel medya üzerinden toplumun tüm kesimlerine tanıtılması, direksiyon başında telefon kullanan şöförlerin ehliyetlerine geçici el konması, tekrarı halinde belge iptali ve ağır para cezası gibi yaptırımlar uygulanmalı, firmalara da iç denetim sorumluluğu getirilerek aynı konuda yaptırım uygulanmalıdır.

Sorun 26 : Yolcuların seyahat süresinde rahatsızlanması veya kazalarda ilk yardım ihtiyacı

Yolculuk süresince rahatsızlık geçiren ve kazalar da yaralanan yolculara müdahale için ilk yardım eğitimi olan personel ihtiyacı duyulmaktadır.

Çözüm Önerisi :

Otobüs kaptanlarına ve yardımcılarına ücretsiz olmak kaydıyla sertifika karşılığı ilk yardım eğitimi zorunlu olmalıdır.

İlgili Kurumlar : Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı

İçişleri Bakanlığı,

Sorun 27 : Tarifeli Taşımalarda Sefer İptal Süresinin Kısaltılması

Açıklama :

Tarifeli yolcu taşımalarında sefer iptalinin 48 saat önce bildirilmesi zorunluluğu vardır. Oysa yetersiz yolcu sayısı olan seferler Taşımacıları zarara uğratmakta ve ekonomik olarak ülke kaynaklarının zayi edilmesine neden olmaktadır.

Çözüm Önerisi :

Tarifeli yolcu taşımalarında, bilet almış yolcuların mağdur edilmemesi koşuluyla sefer iptal süresi 48 saatten 3 saate düşürülmelidir.

İlgili Kurum :

Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı

Sorun 28 : Tarifeli taşımalarda planlanmış seferlerin yapılmasını engelleyen mücbir sebeplerden dolayı İkame Araç Temin Edilmesi.

Açıklama :

Mücbir sebep (kaza, arıza, yol kapanması, doğal afetler) hallerinde sefere gidemeyen otobüslerin yerine her zaman her yerde aynı firmaya ait otobüs bulmak imkansızdır. O nedenle yolcuların mağdur edilmemesi için en kısa sürede ve en uygun otobüs temin edilmektedir. Ancak bu otobüslerin farklı belgelere kayıtlı olması ve gidilecek güzergahta hattı olmaması nedeniyle otogarlardan çıkış izni verilmemekte ve yol denetimlerinde cezai işlem uygulanmaktadır.

Çözüm Önerisi :

a) Mücbir sebep hallerinde sefere gidemeyen otobüslerin yerine ikame edilen taşıtların farklı yetki belgesi sahibi firmalardan sağlanması halinde UETDS’ye bildirilmek koşuluyla güzergah izni olup olmadığına bakılmaksızın otogarlardan çıkış izni verilmeli,

b) Denetimlerde firmalara ve araçlara ceza yazılmamalıdır.

İlgili Kurumlar :Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı

Sorun 29 : Şöförlerin Otogar Çıkış İşlemleri

Açıklama : Şöförlerin yaşadığı önemli sorunlardan biri otogarlardan çıkış işlemleridir. Yoldan gelen veya yola gidecek olan şöförler özellikle büyük otogarlarda ve yoğun sezonda dinlenmek yerine çıkış işlemleri için uzun süre bekleyerek zaman kaybetmektedir.

Çözüm Önerisi :

Şöförlerin çıkış işlemleri İçişleri Bakanlığının entegre olduğu U-ETDS sistemi üzerinden yapılarak dinlenme zamanı boşa harcanmamalıdır.

İlgili Kurumlar : Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı İçişleri Bakanlığı

Sorun 30 : Belge İşlemleri

Açıklama : Yönetmelikle düzenlenen araçların belgelere kayıt işlemleri ve taşıma ücretleri onayı başta olmak üzere birçok işlem fiziki ortamda bölge müdürlüklerinde yapıldığı için zaman kayıplarına ve maliyete neden olmaktadır.

Çözüm Önerisi :

Belge ve kayıt işlemlerinin elektronik ortamda U-ETDS sistemi üzerinden yapılması için yönetmelikte gerekli düzenlemeler yapılmalıdır.

İLgili kurum : Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı

Sorun 31 : Araç Üzerindeki Firma İsim ve Logo Uygulamaları

Açıklama : Karayolu yolcu taşımacılığı yapan otobüs ve minibüslerin ön, arka ve yanlarında kayıtlı olduklar belge sahibi firmanın kısa ünvânı ve logosu yazılması zorunludur.

Ancak birçok firma yasak olmasına rağmen otobüslerin üzerine reklam mahiyetinde satış portallarının isimlerini yazarak yolculuk yapan insanları yanıltmaktadır.

Ayrıca araç üzerindeki kayıtlı firma isminin ruhsata işlenme zorunluluğu uygulamada birçok sorun yaratmaktadır. Araç sahipleri iş durumuna göre sık sık firma değişikliği yapabilmekte ve her seferinde ruhsata işlenmesi uygulamada ciddi sorunlar yaratmakta ve cezalandırılmaktadır.

Çözüm Önerisi : Araçların üzerinde sadece belgesine kayıtlı oldukları firma isim ve logosu yazılmalı, reklam mahiyetinde bir başka firmanın logosu yazılmamamalıdır.

Ayrıca firma ismlerinin her değişiklikte ruhsata işlenme kararı iptal edilmeli ve araçlara ceza yazılma işlemi durdurulmalıdır.

Turizm araçlarında hizmet verilen firma veya kurumun ismi aracın ön ve yan kısmına hizmet süresi boyunca geçici olarak yazılabilir.

İlgili Kurum : Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı

Sorun 32: Bazı otogarlarda (Bursa) F1 belgeli acentelerin ortak hareket ederek rekabeti engelleyip D1 ve B1 belgeli firmalara yüksek oranlarda komisyon dayatması, aynı otogarda yazıhane değişimini engellemesi.

Açıklama : Bursa otogarı başta olmak üzere F1 acenteleri yazıhanelerin çoğunu ele geçirip ortak hareket ederek firmaların komisyon oranlarını % 20 olarak uygulamakta, elektronik biletlerden alınan komisyonun üzerine bu oranı koyarak komisyon oranlarını % 30’un üzerine taşıyarak bilet satış maliyetlerini ve bilet fiyatlarının artmasına neden olmakta, ayrıca firmaların aynı otogar içinde yazıhane değişikliğini engellemektedir.

Çözüm Önermiz : Otogarların işletme kuralları ve tarifeleri ile F1 acentelerinin yetki belgeleri 4925 sayılı taşıma kanunu ve Karayolu Taşıma Yönetmeliği kapsamında Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı yetki alanında olup, bu tür tekelleşmelerin önlenmesi için yönetmelikte gerekli düzenlemeler yapılmalıdır.

İlgili Kurumlar : Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı

Sorun 33 : Anlık Şöför Girişi :

Açıklama : D1, B1, D2 ve B2 belgeli taşımalarda planlanmış ve kalkış saati gelmiş seferlerde sefere gidecek şöförler (hastalık, kaza, iş habersiz iş bırakma) gibi nedenlerle sefere gelmediğinden

seferler eksik şöförle yapılmak zorunda kalınmakta ve bu durum kaza riski yaratmaktadır.

Çözüm Önerimiz : İnşaat ve denizcilik sektörlerinde olduğu gibi anlık şöfö girişi yapılabilmesi için ilgili bakanlıklarla görüşülerek yasal düzenlemelerin yapılması sağlanmalı ve bu sorun çözülmelidir.

İlgili Kurumlar : Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı

Sorun 34: D2 ve B2 Belgeli Taşıtların Kendi Adına Taşıma Yapması :

Açıklama : Firmaların D2 ve B2 belgelerine kayıt yaptıran bireysel taşımacılar, firmanın bilgisi dışında sorumsuzca taşıma yaparak kendi adına fatura kesebilmekte veya kayıtdışı faturasız taşıma yaparak taşıma sorumluluğu, kaza riski veya vergi kaybı gibi sorunlar yaratmaktadır.

Çözüm Önerimiz : Belgelere kayıtlı bireysel taşımacılar müşterilerine fatura kesmemeli, müşteri faturaları belge sahibi firmalar tarafından kesilmelidir. Bu sorun yönetmelikte ayrıntılı bir şekilde düzenlenrek uygulamaya konmalı ve denetim kapsamına alınmalıdır.

İlgili Kurumlar : Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı

Sorun 35 : Araç Takip Sistemi ve Kamera Uygulaması

Açıklama : 1 Ocak 2024 tarihinde uygulamaya konması planlanan ATS, kamera zorunluluğu ve bildirimlerle ilgili uygulamların söz konusu tarihe kadar yetişmesi imkansızdır. Araçlarım elektrik donanımlarına müdahale gerektiren ve yaklaşık 75 bin otobüs sınıfı taşıtlarda uygulanacak bu sistemlerle ilgili süre yetersiz kalacaktır. Ayrıca piyasada malzeme ve lisanslı ürün ve üretici sayısı yetersiz olduğu için birçok sorun yaşanacaktır.

Çözüm Önerimiz :

A- Uygulama başlatılmalı ve tüm taşımacılara duyurulmalıdır.

B- Sanayi Bakanlığı ile görüşülerek uygulamaların lisanslı ürün ve üreticiler tarafından yapılması sağlanmalıdır.

C- Yaptırım uygulamaları makul bir süre (1 Ocak 2025) ertelenmelidir.

İlgili Kurumlar : Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı