5378 sayılı Engelliler Hakkındaki Kanun’da, yolcu taşımasıyla ilgili bazı hususlarda değişiklik yapılmasına ilişkin düzenlemeler 18 Kasım 2014’te TBMM’de kabul edildi. Değişikliğin neler getirdiği hususu pek açık olmayıp tartışılıyor. Buna bir katkı sunmak üzere taşıma veya taşıtların durumuna göre eski ve yeni düzenlemeleri karşılaştırmalı olarak vermek istiyoruz. Burada eski ve yeni taşıtlara ilişkin durumları ayrı ayrı ele alacağız.
Eski (mevcut) araçlar:
* Özel ve kamu toplu taşıma araçları: Değişiklik yok. Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten (2005) itibaren 8 yıl içinde uyum sağlayacaklar.
* Yolcu gemileri: Değişiklik yok. 07.07.2018’e kadar uyum sağlayacaklar.
* Sürücü hariç 9-16 koltuklu toplu taşıma araçları, özel ve kamu şehirlerarası toplu taşıma araçları ile turizm taşıma araçları: 07.07.2018’e kadar uyumlu hale getirilme zorunluluğu kalktı. Bunun yerine, bu araçlarla verilen hizmetlerin 07.07.2018’e kadar uyumlu olma zorunluluğu getirildi. Burada hizmetin uyumuyla ilgili durumun yeni araçlarla birlikte bir yıl içinde çıkarılacak yönetmelikle belirlenmesi söz konusu.
Yeni araçlar: (Değişiklik tarihinden sonra üretilecek)
* Özel ve kamu toplu taşıma araçları, sürücü koltuğu hariç 9-16 oturma yeri olan araçlar ile yolcu gemileri dahil şehiriçi yolcu taşıma araçlarından uygun olmayanlara, yeni düzenlemenin yürürlüğe girmesinden sonra yetki belgesi, izin veya ruhsat verilmeyecek. Bu durum, değişikliğin yayımlanmasından önce üretilmiş, uyum zorunluluğu olduğu halde buna uygun olmayan araçların yetki belgesi, izin veya ruhsata yazılabilme kapısını aralayabilir.
* Şehirlerarası ve uluslararası yolcu taşımacılığı, servis taşımacılığı ve turizm taşımacılığı yapan araçların uyumu ile ilgili esaslar bir yıl içinde çıkarılacak yönetmelikle düzenlenecek. Bu sürede belgeye kayıt, ruhsat, yetki belgesi yasağı yok.
07.07.2018’in durumu
Önceki düzenlemeye göre, yeni taşıtlar engelliye uyumlu üretileceği; eski taşıtlar da bu tarihe kadar uyumlu hale getirileceği için bu tarihte uyumlu olmayan taşıt kalmayacaktı. Şimdi ise mevcut ve yeni bazı araçların uyumu ile ilgili esaslar yeni bir yönetmeliğe bırakılıyor. Yeni yönetmelikte eski araçların bu tarihe kadar uyumu gerekli olacak gibi. Ancak yeni araçların uyumuyla ilgili süre henüz belirsiz.
Bu arada 07.07.2018’e kadar dönüşmesi gereken, ancak zorlukları bulunan eski araçlara, Yönetmelik yayımlanana dek üretilip belgelere yazılacak uyumsuz araçların dönüşüm sorunu da eklenecek ve bu sorun büyüyecek.
72 saat
Engelliye uyumlu olmayan araçların bulunabileceği, adı geçen tarihe kadar karayolu ile turizm taşımacılığı veya şehirlerarası toplu yolcu taşımacılığı yapanların engelli yolculara azami 72 saat içinde uygun hizmet sunma zorunluluğu ise mevcut haliyle sürüyor.
Denetim ve ceza
Sürenin bitimine kadar yükümlülüklerini yerine getirmeyenlere verilmesi öngörülen cezaların kapsamına yeni getirilen yükümlülükler ile Yönetmelikle belirlenecek yükümlülükler de eklendi. ■