Karayolu Taşıma Yönetmeliğinde değişiklik yapılması önemli bir gereklilik. Bunun iyi olabilmesi için iki husus dikkat çekiyor. Birincisi, çok kişinin görüşünün alınması; ikincisi ise bu iyileştirmenin belirlenecek bazı ilkeler esas alınarak yapılması. Dikkate alınması gereken başlıca ilkeleri sıralamaya çalışalım.
Belge ücretleri düşük olmalıdır
Belge ücretinin amacı gelir sağlamak veya daha çok kişinin piyasaya girişini engelleyerek rekabeti sınırlamak olamaz.
Yeterlilikler iyi belirlenmelidir
Belge verilmesinde yeterlilik kriterlerinin amacı uygun kişileri belirlemektir. Ekmek parası vs. nedeniyle düşük kriter belirlemek veya rekabeti sınırlamak amacıyla çok kişinin taşımacılığa girmesini engellemek üzere ağır kriter belirlemek yanlıştır. Ölçüt hizmetin kalitesi ve güvenliktir.
İşlemler ve denetim kolaylaştırılmalıdır
Gereksiz belgelerden kaçınılmalı, teknoloji kullanımı önemsenmelidir. Bu kapsamda belge vermenin ve uygulamayı denetlemenin yerel idarelerce daha iyi yapılabileceği dikkate alınmalıdır.
Büyükşehirler dikkate alınmalıdır
Nüfusun dörtte üçü 30 büyükşehrin bulunduğu illerdedir. 20 civarında yeni büyükşehir kurulması gündemdedir. Gelecekte tüm illerin büyükşehir (gerçek anlamı bütünil) statüsünde belediye yapısına geçmesi söz konusu olabilir. Bunların güç ve imkanları ile UKOME yapıları iyi düşünülmelidir.
Belge çeşitliliği değerlendirilmelidir
Yeterlilik farkları olmayan faaliyetler tek belgede birleştirilmeli, bazı faaliyetlerin yerel idareye bırakılmasıyla belgeleri kaldırılmalıdır.
Verimlilik hedeflenmelidir.
Farklı işlerin aynı belgeyle yapılması, aynı taşıtların bu belgeye kaydedilip farklı işlerde kullanılabilmesi, yani çok işin daha az taşıtla yapılabilmesi esas alınmalıdır.
Diğer mevzuatla uyum korunmalı, sağlanmalıdır
Karayolları Trafik Kanunu, belediye kanunları, mesleki yeterlilik mevzuatı gibi düzenlemelere itibar edilmelidir. Zorunlu hallerde bunlarda değişiklik de düşünülmelidir. OHAL döneminde bu değişikliklerin daha kolay yapılması mümkündür.
Kapsam dışılıklar ayrılmalıdır
Çevre ve gıda mevzuatı, trafik mevzuatı, mesleki yeterlilik mevzuatı gibi alanlardaki kurallar Yönetmelikten çıkarılmalı, ilgili mevzuatın da varlığı ile yetinilmelidir. “Bir de burada oluversin iyi olmaz mı” anlayışı yanlıştır. Mevzuatlar hatırlatma kitapçıkları değildir. Bu arada, artık Karayolu Taşıma Yönetmeliğinde hatta Kanununda yer alması gereken sigorta kuralı kalmamıştır. Yolcu taşımacılık sigortasının kaldırılması sonrasında kalan zorunlu sigortalar zaten başka mevzuatta bulunmaktadır.
Tanımlar yenilenmeli, iyileştirilmelidir
Şehirlerarası taşıma yerine illerarası taşıma tanımı yapılması, iliçi taşımanın tanımlanması, komşu büyükşehirler arası taşıma tanımı gelmesi, uluslararası yerine yurtdışı taşıma tanımı yapılması gibi ihtiyaçlar değerlendirilmelidir.
Taşıt kullanımı iyileştirilmelidir
Belgelerin birleştirilmesiyle aynı taşıtın farklı taşımalarda kullanılabilmesi, belgeye taşıt kaydına ilişkin kriterlerin (özmal-sözleşmeli oranı, yaş, koltuk adedi gibi) kolaylaştırılması sağlanmalıdır.
Çalışan niteliklerinin yeri gözden geçirilmelidir
Yönetici, sürücü ve çalışanların hangi nitelik veya yeterliliklerinin hangi mevzuatla belirlenip alınacağı ve/veya kazandırılacağı üzerinde durulmalı, çelişkiler ve tekrarlar önlenmelidir.
Terminal mevzuatı ele alınmalıdır
Tarifeli yolcu taşımacılığında bulunan terminal zorunluluğunun, terminal niteliklerinin, terminal çalışma usullerinin ve ücretlerinin ve terminal yetki belgelerinin durumu (gerekliliği, uygunluğu, uygulanabilirliği) mevcut gerçekler paralelinde değerlendirilmeli, değiştirilmelidir.
Uyum koşulları belirlenmelidir
Öncelikle belirtelim ki, değişiklikler sadece yenilere uygulansın anlayışı hukuksuzdur. Ağırlaşacak şartlara uyum yeniler kadar eskileri de zorlayabilir. Bu nedenle eskiler için yeterli süre getiren bir geçiş takvimi geçici maddelerle düzenlenmelidir. ■
Taşıma Dünyası öneriyor
Yolcu taşımalarına, yük/eşya taşımalarına, bunlarda kullanılan taşıtlara ve terminallere ilişkin değerlendirme, görüş ve önerilerimize önümüzdeki haftalarda yer vereceğiz. Okuyucularımızın da katkısını bekliyoruz