Bir torba kanun niteliğinde olan tasarıda hem 4925 sayılı Karayolu Taşıma Kanunu hem de 5378 sayılı Engelliler Kanununun bazı maddeleri değiştiriliyor. Karayolu Taşımı Kanunu ile Engelliler Kanununun taşımacılarla ilgili değişiklikleri üzerinde durmak gerekiyor.
Karayolu Taşıma Kanunu değişiklikleri
Adı geçen Kanun Tasarısının 4 maddesi, (61, 62, 63, ve 64) mevcut Taşıma Kanununun 4 maddesine (26, 33, 34 ve 35) değişiklik getiriyor. Sırasıyla, tek tek ele alalım.
Madde 61
Bu madde mevcut Kanunun “idari para cezaları” başlıklı 26’ncı maddesini değiştiriyor. Nasıl değiştiğini sırasıyla görelim:
• Dört paragraftan oluşan 26.a, yeni düzenlemede ayrılıp 26.a, b, c ve d şeklinde sıralanıyor. Sonraki paragraflar değişmezken 26.a şekline gelen mevcut 26.a’nın birinci paragrafı genişletiliyor.
Önceden sadece yetki belgesiz taşıma yapanlar cezalandırılırken, yetki belgesi olduğu halde, bunun dışına çıkanlar da aynı cezayı (2 bin TL) alacak. kendine ait bir taşıtı belgesine kaydettirmeden kullanan belge sahibi de 500 TL ceza alacak.
Bunlar olumlu gözükmekle birlikte yetki belgeli veya belgesiz birine ait taşıtı -tabii ki yetki belgesine kaydettirmeksizin- kullananların durumu netleşmiyor. Keza yetki belgesinde kayıtlı bir taşıtını -özmal veya sözleşmeli- başka birine kullandıranların -yine belgeli dahi olsa- durumu ve cezası görülmüyor.
• 26.b metinden çıkıyor. Böylece biletteki yeri başka birine verenler veya taşıma senetsiz taşıma yapanlar için özel cezalar da kalkıyor. Ancak bu haller zaten 26.c içinde bulunmaktaydı.
• İki paragraf yerine tek paragraf haline getirilen 26.f’nin yeni numarası 26.h oldu. Ücret ve zaman tarifelerine aynı ceza esasları uygulanacak. Zaman tarifesi asmayan veya bulundurmayan da 100 TL yerine 200 TL ceza alacak.
• Yurtiçinde taşıma yapan yabancı plakalı taşıtların 26.g’deki 2 bin TL cezası 3 bin TL olarak 26.ı’ya alınıyor.
• Mesleki yeterliliğe ilişkin cezaların yer aldığı 26.k, işletmeciler için 26.n ve sürücüler için 26.o şeklinde bölünüyor.
• Mevcut 26.c, 26.d, 26.e, 26.h, 26.ı, 26.i ve 26.j yeni numaralarıyla düzenlemede yer alıyor (yeni düzenlemede 26.i atlanmış).
• Yeni 26.a, b, g, h, ı ve o’da aynı suçtan 24 saat geçmeden 2 ceza verilmemesi yer alıyor.
• İdari para cezaları, tebliğinden itibaren 1 ay içinde ödenecek.
Madde 62
Mevcut Kanunun 33’üncü maddesinin 1’inci fıkrasını değiştiriyor. Daha önce tam belge ücretinin yüzde 50’si olup yüzde 15’e düşürülen yenileme ve zayi ücreti, şimdi de yenileme için yüzde 5’e indiriliyor. Unvan değişikliği, adres değişikliği vb. nedenlerle süresi bitmeden yenilenen (zayi de dahil olmalı) belgelerden ücret alınmamaya devam edilecek.
Madde 63
Mevcut Kanunun 34’üncü maddesinin 1’inci fıkrasının a bendindeki Yönetmelik düzenlemesi kapsamından acente ve komisyoncular çıkarılıyor. Eğer ‘c’de kapsandığı düşünülmüyorsa, ilginç! Acaba, bunlar belge ve yeterlilik şartlarından muaf mı tutulacak? Bir de ‘taşıt belgeleri’ yerine ‘taşıt kartları’ deniyor ki, uygun.
Madde 64
Yetki devri başlıklı 35’inci maddeyi değiştiriyor. Yetki devrinin kamu kurum ve kuruluşları dışında kimlere yapılabileceği netleştiriliyor., ki bunlar TOBB ve TESK ile bağlıları bulunuyor. Buradaki federasyon sözcüğü, yanlış anlaşılmasın; kastedilen TESK bağlısı TŞOF gibi federasyonlardır. Derneklerin oluşturduğu federasyonlar, hatta konfederasyonlar dahi dernek statüsünde olup diğerlerinin bağlısı olmaları söz konusu değildir.
Bu netleştirmenin dışında, Yönetmeliğin yetki devrine ilişkin 81.a, b, c, ç, d, f ve ğ düzenlemeleri de Kanun kapsamına alınıp yetki devrinin altyapısı güçlendiriliyor. ■
Engelliler Kanunu değişiklikleri
Sözü edilen Torba Kanun tasarısı içinde 5378 sayılı Engelliler Yasasında değişiklik yapılmasına ilişkin maddeler de bulunuyor. Bunlardan 72 ve 78 nolu maddelerle getirilen değişiklikler, taşımalarla ilgili ve önemli.
Madde 72
Engelliler Kanunun 7’nci maddesi, “erişilebilirlik” başlığıyla tümüyle değişiyor. Bunun 1’inci fıkrasında “yapılı çevrenin” 3’üncü fıkrasında bilgilendirme hizmetleriyle bilgi ve iletişim teknolojisinin engelliler için erişilebilir olması zorunluluğu getirilirken, 2’nci fıkrada taşımaların erişilebilirliği zorunlu hale getiriliyor. Önceden net biçimde bulunmayan (sadece belediye taşımaları için geçici maddede yerine getirilme tarihi olarak yer alan) bu zorunluluk, şimdi belediye alanı içi ve dışı, özel ve kamu toplu taşıma sistemleri ile sürücü koltuğu hariç 8 veya daha fazla koltuğu bulunan özel ve kamu toplu taşıma araçları için getiriliyor. Otomobil türünden ticari araçlar (taksi, taksi dolmuş, A belgeli belediye alanı dışı ticari taşıma otomobilleri) bu zorunluluk kapsamında değil.
Madde 78
Taşıma araçlarının erişilebilirliğine ilişkin geçici 3’üncü maddede değişiklikler geliyor.
• Uygulamaya ilişkin Yönetmelik hazırlanmasında Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı da yer alacak.
• Belediyelerin toplu taşıma hizmetlerine ilişkin önceden getirilen zorunluluklar sadece sürücü hariç 8 ve üzeri koltuklu taşıtlar için geçerli olacak. Tasarıda buna uyum süresiyle ilgili bir değişiklik bulunmuyor.
• Kanunun 7’nci maddesi değişikliğiyle erişilebilirlik zorunluluğu kapsamına alınan (B ve D belgeli) taşımalar 7.7.2018’e kadar erişilebilirliğe uyacak. Buna ilişkin Yönetmelik, (Kanunun kabulünden sonraki) bir yıl içinde çıkarılacak. ■