UDH Bakanlığınca görüşe sunulan Karayolu Taşıma Yönetmeliği taslağı taşımacıların gündeminde önemli yer tuttu. Gerek taşımacılar gerekse onların temsilcisi konumunda olan sivil toplum örgütleri değerlendirmelerini sürdürüyorlar. Bu kapsamda yolcu taşımacılığına ilişkin olarak yapılan ilk değerlendirme ve eleştiriler elimize ulaştı. Bunlardan önemli gördüklerimizi özetle sunmak istiyoruz. Görüş ve öneriler halen yapılan taşımanın tarifeli veya tarifesiz (turizm, grup) taşıma oluşuna göre değişiyor.

Turizm taşımacıları

● Uluslararası ve yurtiçi turizm taşımalarını 90 özmal koltukla aldığımız B2 belgeleriyle yapabilirken, yeni getirilen B belgesiyle, yapmadığımız ve yapmaya da düşünmediğiniz tarifeli taşımalar için özmal koltuk sayımız 200’e yükseltiliyor. Bunu gerekli görmüyoruz, üstelik gücümüz de yok. B2 belgelerimiz eski şartlarda sürsün. Yeni belge, eğer gerekliyse yeni belge alacaklar ile mevcut taşımacılardan isteyenlere uygulansın.

● 75 özmal koltukla aldığımız D2 belgeleri aynı şekilde korunsun. 150 koltuklu D belgeleri isteyenlerce alınabilsin.

● Halen bir özmala iki sözleşmeli kaydedilen D2 belgelerindeki taşıtlara bile iş bulamazken, sözleşmeli sayısının üçe yükseltilmesi verimliliğimizi iyice düşürür, boş bekleriz. Düşürülsün veya arttırılmasın.

● Bireysel otobüsçü olarak tek taşıtla kendi adımıza belge alıp taşıma yapmayı beklerken 75 özmal koltuğun 150’ye çıkarılması hayallerimizi tümüyle yıkıyor. Düşürülsün veya arttırılmasın.

Tarifeli taşımacılar

● B2 belgeli turizm taşımacıları 150’den 200’e, D2 belgeliler de 75’ten 150’ye kolayca çıkarak bizim taşımalarımıza ortak olacaklardır. Özmal koltuk sayıları daha da arttırılmalıdır.

● 150 özmal koltukla yaptığımız tarifeli taşımalar bize yeterken yapmadığımız ve yapmayacağımız turizm taşımaları için koltuk sayımız 200’e yükseltilmesin.

● D1 belgelerinde iki olan bir özmal karşılığı çalıştırılabilecek sözleşmeli otobüs sayısı D belgelerinde üçe yükseltilmekte olup bu sayı da yetersizdir. Sayı en az dört olmalıdır.

Ortak husus

● Belgelerimize sık sık taşıt ilavesi yaptırmaktayız. Bunların her biri için istenen 500 TL taşıt kartı ücreti çok yüksektir. Eski ücret sürdürülmelidir.

TOFED görüşlerini hazırlıyor

TOFED Genel Başkanı Birol Özcan ile bir araya gelen sektör mensupları Karayolu Taşıma Yönetmeliği’nde yer alan düzenlemelerle ilgili görüşlerini açıkladı.

29 Mart Çarşamba günü TOFED Genel Merkezinde yapılan görüşmelerde bazı maddelere yönelik öneriler dile getirildi.

Taslakla ilgili D belgesinin birleştirilmesi düşüncesinin doğru olduğu kabul edilerek, burada 150 özmal koltuk kapasitesi ve 100 bin TL sermaye şartı yerine en az 225 koltuk kapasitesi ve 20 bin TL sermaye şartı istendi.

D yetki belgesine 20 koltuklu araçların kaydedilme imkanı yerine yine 25 koltuk kapasitesine sahip otobüslerin kaydedilmesi istendi.

Özmal kiralık araç çalıştırma şartının 1/3 yerine 1/4 olarak değiştirilmesi talep edildi.

B yetki belgesi ile ilgili olarak taşıtların özmal veya sözleşmeli olarak kullanılması düzenlemesinin özmal taşıt sayısının 2 katını geçmemek üzere sözleşmeli taşıtlar kaydedilebilir şeklinde düzenlenmesi istendi.

Firmalara 20 uyarı cezasının yerine 3 uyarı gibi makul bir yaptırımın uygulanması talep edildi.

Bagajların otobüslere alınmadan önce elektronik cihazlarla aranması yönündeki düzenlemenin hayata geçirilmesinin mümkün olmadığı belirtildi.

“B yetki belgesine kayıtlı tarifesiz taşıtların yurtiçine girdiği tarihten itibaren 5 gün geçmedikçe veya Bakanlıktan özel izin düzenlenmediği sürece aynı taşıtın yeniden yurtdışına çıkışlarına izin verilemez” düzenlemesinin çıkarılması istendi.

Ücret tarifelerinin yüzde 30’undan fazla indirim uygulanamaz kuralının yüzde 25’ten fazla ücret alamaz ve yüzde 25’ten fazla indirim uygulanamaz olarak düzenlenmesi istendi.

Yetki belgesi yenilemede ve zayide ücretin yüzde 15’i alınır yerine yüzde 5’i alınır hükmünün getirilmesi talep edildi.

Taşıt kartı için 500 TL istenmesinin fahiş olduğu belirtilerek, bunun tekrar 100 TL olması talep edildi.

Terminal dışından kalkan araçların 6 ay süre ile herhangi bir yetki belgesine kaydedilmemesi ve aracın bağlı bulunduğu firmaya ceza puanı verilmesinin mevzuata eklenmesi istendi. ■

TOFED Yönetmelik Taslağı Üzerine Görüşleri tam metni

TOF’un değerlendirmesi

Tüm Otobüsçüler Federasyonunun taslağa yönelik görüşlerini içeren metinde; grup yolcu taşımacılığı tanımının değiştirilmesi istendi. Ayrıca tanımlara turistik tur, transfer ve e-bilet eklemeleri yapılması istendi. TOF’un öne çıkan taleplerinden bir kısmı şöyle:

Yetki belgesi almanın ve yenilemenin özel şartları bölümünde A ve F yetki belgesine yönelik düzenleme talep edildi.

Sözleşmeli taşıtları, Bakanlığa 7 iş günü içinde yazılı olarak bildirme kaydı getirilmelidir. Bu sorumluluğu yerine getirmeyen yetki belgesi sahiplerine 10’ar uyarı verilmelidir.

Yolcu biletleri, bu maddede belirtilen esaslar çerçevesinde elektronik ortamda ve e bilet olarak da düzenlenebilmelidir.

Terminallerde her taşıt başına makul bir ücret alınabilir. Yolcu indirmek üzere terminale giren taşıtlardan ücret alınmaz.

B ve D belgesi sahiplerinin hatlarının sayısı özmal koltuk kapasitesine göre Yönetmelikte açıkça yer almalıdır.

B belgesinde kullanılan taşıtın “yurtiçine girdiği tarihten itibaren, 5 gün geçmedikçe yurtdışına çıkışlarına izin verilmez” düzenlemesi (hangi gerekçeyle böyle bir kısıtlama getirildiğini anlayamadık) Taşımacıya engel getiriyor, tamamen kaldırılmalıdır.

Zaman tarifelerini firmalar yayınlamak zorundalar, ama süre belirtilmemiş. Entegre ve kombine taşımacılık Yönetmelikte hiç yer almıyor.

Bazı konular genelgelere bırakılamaz. Bu ve benzeri önemli konular Yönetmelikte genel ifadelerle değil açık bir şekilde yazılmalıdır. Bağlı olarak, Karayolu Taşıma Yönetmeliğinde taşıma mesafesi kavramı iyi tarif edilmemiş.

Özellikle turizm taşımacılarının büyükşehir belediyeleri ve UKOME’lerle sorun yaşayacağı açıkça görülmektedir. ■

Tüm Otobüsçüler Federasyonu (TOF) Karayolu Taşıma Yönetmeliği Taslağı üzerine çalışmasının tam metni:

Tanımlar

MADDE 4 – (1) 10/7/2003 tarihli ve 4925 sayılı Karayolu Taşıma Kanununda belirtilen tanımlara ek olarak bu Yönetmelikte geçen;

r) Grup yolcu taşımacılığı: Seyahatin başladığı veya bittiği nokta aynı olmak üzere, otomobillerde en az 1 kişi, otobüslerde ise en az 2 kişiden oluşan ve 10 koltuk kapasitesine kadar olan otobüslerde sadece 1, 10 ile 20 arasında koltuk kapasitesine sahip otobüslerde en fazla 3, 20 ile 30 arasında koltuk kapasitesine sahip otobüslerde en fazla 5, 30 koltuk ve üzeri koltuk kapasitesine sahip otobüslerde ise en fazla 6 grup yolcunun taşınmasına ilişkin arızi veya mekik seferleri,

r) Grup yolcu taşımacılığı: Seyahatin başladığı veya bittiği nokta aynı veya farklı olmak üzere, otomobillerde en az 1 kişi, otobüslerde ise en az 2 kişiden oluşan ve birden fazla grubun bir araçta taşınması halinde; 10 koltuk kapasitesine kadar olan otobüslerde sadece 2, 10 ile 20 arasında koltuk kapasitesine sahip otobüslerde en fazla 4, 20 ile 30 arasında koltuk kapasitesine sahip otobüslerde en fazla 6, 30 koltuk ve üzeri koltuk kapasitesine sahip otobüslerde ise en fazla 10 grup yolcunun taşınmasına ilişkin, turistik,arızi veya mekik seferleri,

Tanımlara ilave edilmesi gerektiği düşünülenler

Turistik Tur. Türkiye’nin tarihi, doğal, kültürel, turistik değerlerinden en az birini tanıtma ve ulaştırmayı birlikte kapsayan, bu hizmetlerin dâhil olduğu tek bir fiyatla satılan veya satış taahhüdü yapılan ve hizmeti günlük ve yirmi dört saatten uzun bir süreyi kapsayan ticarî faaliyeti,

Transfer. Karayolu yolcu taşıma araçlarıyla ,yolcuların varış noktasından konaklama yerlerine veya Bir yerden başka bir yere taşıması veya götürülmesi.

Elektronik Bilet (e-Bilet): Maliye Bakanlığı tarafından belirlenen standartlara uygun olarak, yetki belgesi sahibiyle yolcu arasında akdedilen, biletin elektronik ortamda oluşturulması, imzalanması, elektronik ortamda muhafazası, ibrazı ve raporlamasını kapsayan uygulamayı, içeren ve elektronik ortamda düzenlenen ve muhatabına elektronik veya kağıt ortamda teslim edilebilen bileti,

Yetki belgesi almanın veya yenilemenin özel şartları

MADDE 14 – (1) A yetki belgesi için başvuranların:

(5) F yetki belgesi için başvuranların:

ç) Yolcu taşımacılığı alanında acentelik yapacaklar en fazla 10, eşya veya kargo taşımacılığı alanında acentelik yapacaklar ise en fazla 2 adet taşımacıyla sözleşme yapabilirler.
Ancak, sözleşme yapılacak taşımacıların, H, G, R ve T yetki belgesi dışındaki bir yetki belgesine sahip olması gerekmektedir. Ayrıca, Maliye Bakanlığınca onaylı elektronik ortamda(e bilet)yolcu bileti düzenleme ve acentelerine düzenlettirme imkanına sahip olan taşımacı yetki belgesi sahipleri ile Y yetki belgesi sahipleri bu sayıya dahil edilmez.

Taşıt belgelerine kayıtlı taşıtların kullanılması ve istisnai haller

MADDE 30 – (1) Yetki belgesi sahipleri; aşağıdaki haller dışında, yapacakları taşımacılık faaliyetlerinde sadece kendi taşıt belgelerinde kayıtlı taşıtlarını kullanırlar. Buna göre;

a) Yetki belgesi sahipleri; arıza, kaza ve benzeri istisnai hallerde yapacakları taşımacılık faaliyetlerinde diğer yetki belgesi sahiplerinin taşıt belgelerinde kayıtlı özmal ve sözleşmeli taşıtları, Bakanlığa 7 iş günü içinde yazılı olarak bildirmek kaydıyla,

Taşıma işlerinde istihdam edilenlerin hakları ve sorumlulukları

MADDE 33 – (1) Taşıma işlerinde istihdam edilenler aşağıdaki hak ve sorumluluklara sahiptir:

(2) Yapılan denetimlerde yetki belgesi sahiplerinin hizmet akdi yapmaksızın personel istihdam ettiklerinin tespiti halinde durum Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına bildirilir.
Bu sorumluluğu yerine getirmeyen Yetki belgesi sahiplerine 10’ar uyarma verilir.

Şoförlerin çalışma ve dinlenme süreleri

MADDE 35 – (1) Şoförler ve bunları çalıştıran yetki belgesi sahipleri, çalışma ve dinlenme süreleri bakımından 20/7/1999 tarihli ve 4411 sayılı Kanunla katılmamız uygun bulunan Uluslararası Karayolu Taşımacılığı Yapan Taşıtlarda Çalışan Personelin Çalışmalarına İlişkin Avrupa Anlaşması (AETR) ile 13/10/1983 tarihli ve 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu ile 18/7/1997 tarihli ve 23053 mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Karayolları Trafik Yönetmeliği hükümleri ve ilgili diğer mevzuata uymak zorundadırlar.
Uyulmaması halinde Yetki belgesi sahiplerine . ......’er uyarma verilir.

Yolcu bileti

MADDE 36 – (1) Tarifeli yolcu taşımalarında, her yolcu için ayrı ayrı yolcu bileti düzenlenmesi zorunludur. Bu fıkraya aykırı hareket edenlere, Kanunda belirtilen miktarda idari para cezası uygulanır.

(10) Yolcu biletleri, bu maddede belirtilen esaslar çerçevesinde elektronik olarak da düzenlenebilir.

(10) Yolcu biletleri, bu maddede belirtilen esaslar çerçevesinde elektronik ortamda ve e bilet olarak da düzenlenebilir.

Terminal işletmecilerinin yükümlülükleri

MADDE 44 – (1) Sebze ve meyve toptancı halleri hariç yurtiçi ve uluslararası eşya/kargo taşımalarında terminal zorunluluğu aranmaz. Sebze ve meyve toptancı hal işletmecilerinin eşya terminali işletmeciliği yetki belgesi almaları zorunludur.

(4) Yolcu Terminal işletmecileri tarafından, terminalin bakımı, onarımı, korunması ve işletme giderlerinin karşılanması ve kâr amacıyla yürütülecek faaliyetlerle ilgili olarak:

b) Çıkış yapan yetki belgesi sahiplerinin taşıt belgelerine kayıtlı her taşıt başına makul bir ücret alabilir. Ancak, sadece yolcu indirmek üzere terminale giren taşıtlardan ücret alınmayabilir. Ucu açık, alınır veya alınmaz şeklinde, düzenlenmelidir.

Gönderenin ve yolcuların sorumluluğu

MADDE 45 – (1) Gönderen, gönderilerini, ilgili kanunlara ve diğer mevzuata uygun bir şekilde taşımayı yapacak yetki belgesi sahibine teslim etmekten sorumludur.

(6) Yolcular seyahat süresince yolcu biletlerini yanlarında bulundurmak zorundadırlar.

(6) Maliye Bakanlığı tarafından belirlenen standartlara uygun olarak yetki belgesi sahibi işletme ile yolcu arasında akdedilen ve kesilen elktronik bilet (e bilet) dışında; Yolcular seyahat süresince yolcu biletlerini yanlarında bulundurmak zorundadırlar.

Hat sayısı

MADDE 55 – (1) B ve D yetki belgesi sahiplerinin özmal koltuk kapasitelerine bağlı olarak tarifeli yolcu taşımacılığı faaliyetinde bulunabilecekleri hatların sayısı aşağıda belirlenmiştir. Buna göre, B yetki belgesi sahiplerine uluslararası ve/veya yurtiçi, D yetki belgesi sahiplerine yurtiçi olmak üzere;

a)
a) 120-200 adet özmal koltuk kapasitesine sahip olanlara en fazla 3 adet,

a) - 200 adet özmal koltuk kapasitesine sahip olanlara en fazla 3 adet, (B Belgelerinde)

a) 180-200 adet özmal koltuk kapasitesine sahip olanlara en fazla 3 adet ( D Belgelerinde)

(3) B yetki belgesi sahiplerinin, bir yerleşim yerine veya bir ülkeye, D yetki belgesi sahiplerinin ise bir yerleşim yerine yönelik taşıma hatlarında yapacağı birden fazla sefer için, faaliyette bulunacağı taşıma hattının mesafesi, taşıt belgesinde kayıtlı taşıt sayısı, sefer başına ortalama yolcu sayısı, doluluk oranı ile mola, ara duraklar ve/veya gümrükte geçen sürelerde dikkate alınarak günlük, haftalık ve/veya aylık toplam sefer sayısı belirlenir. Yetki belgesi sahibi, kendisine verilmiş hat sayısı ile bu hatlara ilişkin sefer sayılarına ilişkin, birinci fıkrada koltuk kapasitelerine göre belirlenmiş azami taşıma hattı oranlarını kaybetmeleri halinde, yeni koltuk kapasitesine göre hat ve sefer sayısını yeniden düzenletmek zorundadır. Süre belirtilmemiş!

(8) B yetki belgesi eki taşıt belgesinde kayıtlı taşıtlardan, tarifesiz olarak uluslararası taşımalarda kullanılan taşıtın/taşıtların yurtiçine girdiği tarihten itibaren, 5 gün geçmedikçe veya Bakanlıktan özel izin düzenlenmediği sürece, aynı taşıtın/taşıtların yeniden yurtdışına çıkışlarına izin verilmez.
Bu maddede hangi gerekçeyle böyle bir kısıtlama getirildiğini anlayamadık! Taşımacıya engel getirimiş oluyor tamamen kaldırılmalıdır.

Zaman tarifeleri

MADDE 57 – (1) Tarifeli yolcu taşımaları zaman tarifesine tabidir.
(5) Yetki belgesi sahipleri geçerli zaman tarifelerini kendilerine ait internet sitelerinde yayımlamak zorundadırlar. Bu fıkraya uymayan yetki belgesi sahiplerine 3 uyarma verilir.

Hangi süreyle yayınlayacaklar? Belirtilmemiş.
Her takvim yılı başı itibariyla en az 6 aylık süreyle internet sitelerinde yayınlamalıdırlar.

Sınır kapıları ve tampon bölgelerdeki yasak haller

MADDE 61 – (1) Doğal afet, gerginlik ve savaş hali, zorunlu göç, ekonomik ve siyasi kriz ve benzeri olağanüstü ve zorunlu hallerde, sınır mülki idare amirinin vereceği izin dışında;

(2) Bakanlıkça, sınır kapılarındaki fiziksel altyapının kapasitesi veya ticari taşımacılık yoğunluğu dikkate alınarak, uluslararası taşımaları daha düzenli, güvenli ve seri kılmak amacıyla; hususi tescil edilmiş otomobiller dahil tüm taşıtlar için sınır kapılarından yapılan giriş/çıkışlara yönelik günlük, aylık veya yıllık olarak; araç cinsi ve sayısı ile sefer sayısı bakımından sınırlama getirilebilir.
Tarifeli ve düzenli seferlerin arızi durumlar haricinde iptal edilemeyeceği hükmü dolayısıyla;
Seferlerin iptal edilmesi ve kısıtlanması işletmelerin önceden satılan biletlerı açısından sıkıntı yaratabilir. Yolcu mağduriyeti yaratabilir.

EK 1 BELGE TANITIMI VE AÇIKLAMASI
Taşıma izin belgesi için istenen Özel İzin belgesinin ücretsiz olması istenmektedir.

· • Enteğre ve kombine taşımalarala ilgili hiç bir düzenleme yok.

• Liesing araçların öz mal olarak kayıt edilememesi sorunu devam etmektedir.

·
• B2 Ve D2 Türü yetki belgeli taşıma alanınan B1 ve D1 Yetki belgeli işletmeleri mağdur edeceği açıktır.

·
• Mülga Karayolu Taşıma Yönetmeliğinde olmayan B2 ve D2 Türü yetki belgesi kapsam ve taşıma faaliyetleri taslakta da yoktur. Yurt içinde taşıma mesafesine bakılmaksızın yapılabilen arızi ve grup turizm yolcu taşımacılığı net olarak tarif edilmemiştir.

• Şehirlerarası tarifelive düzenli seferlerden nasıl ayırılacak ve faaliyet alanı nasıl belirlenecektir. Genelgelerle düzenlenmesi sakıncalıdır! Yolcu taşımacılığı yetki belgelerinin taşıma faaliyetlerive kapsamı yönetmelikte genel ifadelerle değil açık bir şekilde yazılmalıdır.

·
• Karayolu taşıma yönetmeliği’nde taşıma mesafesi kavramı iyi tarif edilmemiştir.
• Büyükşehir Belediyeleri sınırları içinde yapılan grup arızi ve özellikle turizm taşımacıları’nın Belediyelerle ve UKOME lerle alınan karalarla sorun yaşayacağı açıkça görülmektedir.

EGETURDER: Turizm ve şehirlerarası belgelerinin birleşmesi yanlış

Ege Turizm Taşımacıları Derneği (EGETURDER) Karayolu Taşıma Yönetmeliği Taslağına yönelik görüşlerini hazırladı. EGETURDER Yönetim Kurulu Başkanı İsmail Cirit tarafından taslakla ilgili değerlendirmede; şehirlerarası ile turizm taşımacılığının iç içe girmesinin yanlışlığına dikkat çekilerek, “Turizm taşımacılığı ile şehirlerarası tarifeli taşımacılığın hiçbir alakası bulunmuyor. Bu nedenle D1-D2 ile B1-B2 belgelerinin birleşmesi imkansızdır. Ancak D1-B1 ile D2-B2 ile birleşebilir. Doğrusu olan da budur” denildi. ■