Erkan Yılmaz-Kaynak: Mercedes-Benz Türk Gururla 50.Yıl Benzersiz 50 Sene
Türkiye yollarının gülen yüzü
Otomarsan’ın ilk ürettiği ve otobüsçülerin “gülen yüzlü otobü” olarak tanımladıkları 0 302, Türkiye’yi ilk kez modern otobüs kavramıyla tanıştırdı. Yolcusunu da işletmecisini de mlemnun eden 0 302 uzun yıllar otobüs ppazarının mutlak hakimi oldu.
Fabrikada üretilen ilk otobüs, Mayıs 1968’de banttan çıktı. Kırmızı-krem renkli aracın, ilk olmasından kaynaklanan bazı kusurları vardı. Yine de, açılış nedeniyle Türkiye’ye gelen Daimler-Benz yöneticilerini karşılamak üzere Yeşilköy Havalimanı’na bu araç gönderildi. Fabrika’da 8 Haziran 1968 günü yapılan açılışta ise banttan ikinci çıkan mavi-bej renkli otobüs kullanıldı. Otobüslerin açılışa yetiştirilmesi için ilk iki gün boyunca herkes sabahlamıştı. İlk otobüs, bir gelin gibi süslenmiş olarak kapıdan çıkarılırken, fabrikada bayram havası esiyordu. Türk yapımı ilk Mercedes-Benz otobüs, aylardır büyük zorluklarla, özveriyle canla başla çalışan ekibin gurur vesilesi olarak, artık yola çıkmaya hazırdı.
1968 Efsane otobüs yollarda...
Bedirhan Çelik-Mercedes-Benz Türk Emekli Genel Koordinatör
1 numaralı otobüs, havaalanına giden ilk otobüstü. Bazı eksiklikleri vardı. 2 numaralı otobüs ise güzel olan. Fabrikadaki açılışta o kullanılmıştı. Kim 1 numarayı, kim 2 numarayı alacak diye ortaklar arasında bir konu oldu. Kadir bey, “Asla tek numaraları almam,” deyince, çift numaralar Kadir Has’a, tek numaralar Mengerler’e gitti.
Piyasadan büyük talep görmesinekarşın ilk yıl fabrikada sadece 73 otobüs üretilebilmişti. Çünkü fiziki şartların yetersizliği kadar, mevzuat zorlukları ve döviz yokluğu nedeniyle yurtdışından malzeme temininde de ciddi sıkıntılar vardı. Buna rağmen Otomarsan çalışanları, kimi zaman ihtiyaç duydukları donanımları donanım ve teçhizatı kendi imkanlarıyla geliştirerek, kimi zamanda sorunlara pratik çözümler üreterek imalatın devam etmesini sağlıyorlardı. Beklentilerin üzerine çıkan talep nedeniyle daha ilk yılında Davutpaşa Fabrikası’nda kapasite artışı zorunlu hale gelmişti.
Tesisin kuruluş kapasitesi tek vardiyada günde yaklaşık 1 araçtı. Fabrika 17 bin 500 metrekare üzerine kurulmuştu; bunun 8 bin 600 metrekaresi kapalı alandan oluşuyordu. Başlangıç kadrosunda 6 mühendis, 12 konstrüktör ve teknisyen, 40 memur ve 235 işçi olmak üzere 293 kişi görev almıştı. Bir otobüsü üretmek için 1.200 saat işçilik ve 18.000 parça malzemeye ihtiyaç duyuluyordu. Açılıştan kısa bir süre sonra çift vardiyaya geçilerek yılık üretim kapasitesi yükseltildi. Ardından fabrikada bazı ek geliştirmeler yapılarak 1972 yıyılında 1000 adetlik üretim rakamına erişildi.
Türkiye’de otobüs taşımacılığında yeni bir devrin kapıların açan 0 302, otobüs pazarının en genç üyesi olmasına rağmen satış başarılarıyla sektördeki konumunu hızla yükseltti. Efsane otobüs, yüzde 93’lere ulaşan payıyla, üretimde kaldığı 17 yıl boyunca pazarın tek ve mutlak hakimi oldu. Bu başarı, aynı zamanda Otomarsan’ı Türkiye’nin en önemli sanayi kuruluşlarından biri haline getirdi.