Röportaj: Erkan Yılmaz
2021’in beklentilerin karşılanmadığı bir yıl olduğunu söyledi: 2021’e 2020’nin bıraktığı maddi aynı zamanda psikolojik enkazla girdik. Fakat umutlarımız da yüksekti 2021’den. Çünkü 2020 yılında ilk defa bir pandemi süreci yaşamıştık. O dönemde nelerle karşılaşacağımızı bilmiyorduk. Bu süreci yaşadıkça hem işletmemizi korumak, hem kendimizin ve ailemizin sağlığını korumak önemli hale geldi. 2021’e ise bu sürecin tecrübeleri ile girdik ve pandeminin de artık biteceğini umudunu taşıyarak girdik. Ama öyle olmadı. Beklediğimizi alamadık. İlk 6 ay 2020’nin ilk 6 ayı gibi geçti. Hareket olmadı. İkinci 6 ayda ise hareketlilik başladı, beklenen iş olsa da kazanç olarak beklenen seviye olmadı. 2020 yılında personel anlamında küçültürken filomuzu da azalttık. 2021 yılında yine filo aynı seviyeye geldi. 2021’de 10 milyon TL civarında yatırım yaptık. Yaz sezonunun sonuna doğru pandeminin seyri de azalırken bu kez de ekonomik kriz ile karşı karşıya kaldık. Kurlar yükseldi. Bunun fiyatlamasının ne olacağı belirsizliği başladı. Şimdi alınan kararla kurlar geri gelmiş ise de bu modeli uygulayan ve başarılı olmuş bir ülke örneği de yok karşımızda. Bize pandemi kendimizin psikoloğu, ailemizin doktoru, hemde işletmemizin ekonomisti olması gerektiğini gösteriyor. Bunu yapabilenler bu süreçten daha az karla çıkacaklar. Hiç yaşamadıklarımızı yaşayacağız. Ben babadan otobüsçüyüm, onlarda sıkıntılar yaşadı. Ama bu süreçte yaşanan sıkıntıları onlar 40 yıl yaşamadılar.”
Dijital süreci güçle olan şirketler ayakta kalacak
“Pandemi de çok oturduk ama çok da düşündük” açıklamasını yapan Murat Arıkan, “Neyi yanlış yaptığımızı düşündük. İşletmemizde, ticaretimizde yaptığımız yanlışları gözümüzün önüne getirdi. Bu yönden herkes altyapının ve dijital dünyanın ne kadar önemli olduğunu anladı. Altyapısı, dijital süreci güçlü olan şirketler ayakta kalacak. Nicelik değil niteliğin önemli olduğunu görüyoruz. 2022’ye girerken bunları düşünüyoruz. Bu sefer yine 2022’ye umutla bakıyoruz. Otobüsçülüğü butik şekilde yapma stratejileri konuşuluyor ve bu doğru bir adım. Çünkü mevcut durumda küçülmek zorundayız ve işimizi daha kaliteli yapmak durumundayız. Bunu da çok araçla, çok personelle yapma şansınız yok. Dolayısıyla minimum personel ve araçla düzgün kaliteli iş yapma süreci olmalı” dedi.
Sektörde yer değiştirmeler olacak
“Biz yine de otobüsçüler cefayı seviyoruz” diyen Murat Arıkan, “Umudumuz hiç bitmez. Pandemi süreci de devam ederken umudumuz yüksek ve 2022’nin 2021’den daha iyi olacağına inanıyoruz. 2022 yılında sektörde bazı yer değiştirmelerin olduğunu göreceğiz. Bazı firmaların araç sayısının değişeceğini ve bazı destinasyonlara araç veremeyeceğini göreceğimiz bir yıl olacağını düşünüyorum. Artık hareket kabiliyetimiz maliyetler nedeniyle daha kısıtlı olacak. Ayrıca araç ve kaptan sıkıntısı da olacak. İyi personel lojistik tarafına kaydı. Bizde çok kalifiye olmayan personelle bu işleri yapmaya çalışıyoruz. Kaptanlar artık daha iyi koşullarda çalışmak istiyor. Onların da artık seçenekleri daha çok. Para versek de iyi kaptan yok. Artık daha az araba ile daha iyi fiyata çalışmamız gerekecek. Bazı firmaların çekildiği bölgelere başka firmalar girecek. Sektörün beklentisi artık ben çok fazla yerde çalışmayayım ama çalıştığım da da hakkımı alayım anlayışı var. Gerçekten bütün fiyatlamalar az çok yapıldı, yine de 2022’ye belirsizliklerle giriyoruz. Çok fazla atılım yapma imkanı yok. Fiyatlar çok belirsiz. İsteğimiz fiyatı 2021’de alamadık bu süreçte de alamıyoruz. 2019 fiyatları ile çalıştık. Personel servis tarafında da varız. Yıl sonu geldi, çalıştığımız şirketlerden fiyat vermediklerimiz var. Son haftayı bekleyelim diye sözleştik. 5-10 Aralık gibi normalde biterdi. O süreçte akaryakıt fiyatları artıyordu. Nereye gidecek diye bekleyelim dedik ama hala belirsizlik sürüyor” dedi.
Küçük araçlara yönelik talep yükseliyor
Artık küçük araçlarla transferlerin daha çok öne çıktığını gördüklerini de ifade eden Murat Arıkan, “Bu süreçte turistler daha özel şekilde ulaşım sağlanmanın konforunu ve keyfini gördü. Talep de bu yönde ciddi artışlar var. Aynı şekilde karavan niye almadık diyen çok kişi gördük. Artık 50 kişilik grubu değil, 35 kişiyi bulmak çok zor. Otobüs maliyetleri de küçük araçlara göre daha da ağır” dedi.■
Arıkan Turizm yeni ofisine taşındı. 300 metrekarelik ofis 2 dönüm arazi üzerinde kurulu. Tamamen kurumsal hizmet anlayışı ile tüm operasyonların daha iyi yürütüleceği bir yapılanmaya gitti.