RÖPORTAJ: ERKAN YILMAZ
2020 nasıl geçti? 2021 beklentileriniz neler?
Ege Hakan Turizm Yön. Kur. Başkanı Mehmet Hakan Özkaralı:
2020, sektörün tarihinde ilk defa bütün bir yılı sıfır geçirdiği bir sene. Daha önce de krizler yaşadık, ama hiçbir kriz bu kadar uzun süreli ve sonunun belli olmadığı bir kriz değildi. Yılın ilk aylarında yeni araç yatırımları yapmıştım. Ben ticari hayatımda hiçbir şeyden pişmanlık duymadım. Ama hiçbirimiz bu hastalığın bu kadar uzun süreceğini tahmin etmedik. En fazla 4-5 ay sürer, en kötüsü Eylül ayında çalışmaya başlarız diye düşünüyorduk. Hiçbirimizin hesapları tutmadı. Hepimiz ters köşe olduk.
Cirolar yüzde 10’larda
2020’de Antalya, Marmaris, Bodrum tarafı 3-4 ay hareketlilik yaşadı. Kültür turizmi yapan bizler sadece Ocak ve Şubat ayını yaşadık. Ancak şu da bir gerçek ki, bu hastalık daha önce başladığı için eski Ocak-Şubat seviyesi de yoktu. Bence kültür tarafı 2019 cirolarının yüzde 10’unu bile elde edemedi.
Uzakdoğulu turistler
2021’de de ilk 8 ayımızı kaybederiz, belki son 3-4 ay işler açılır. Güney Koreli müşterilerim, dışarıdan aşı kullanılmayacağını kendi aşılarının Haziran veya Temmuz ayında hazır hale gelebileceğini, insanların aşı olmasının ise 2021’in sonunu bulabileceğini söylüyorlar. Buna bağlı olarak Uzak Doğulu turistlerin, özellikle Güney Koreli turistlerin yılsonundan önce Türkiye’ye gelemeyeceğini ifade ediyorlar.
Kültür turizmi 2021’de de aynı olacak
Benim gibi kültür turizmi işi yapanlar için 2021, 2020’den çok farklı olmayacak. Ama deniz, kum, güneş işi yapanların işleri haziran itibariyle daha iyi olur. O taraftaki turist tatil anlayışından çok vazgeçmiyor. Bizim iç turizm bir parça hareketli olur, ama şu kesin: çok parlak bir turizm hareketliliği olmayacak. Temennim kültür turizm tarafı için Eylül’de normale dönmek.
Kısa vadeli borçlanma
Bundan sonraki süreçte salgınların yaşanma ihtimali daha da fazlalaştı. Salgın öncesinde en büyük korkum İstanbul depremiydi ve İstanbul depremi bekleniyor. Benim iş mantığım, bundan sonra her zamanki borçlanma miktarının ancak 3/1’ini borçlanmak. Bu vade için de geçerli. 3 araç alıp 3 yıl ödeyeceğime 1 araç alır, 1 yılda öderim.
Alışkanlıklar hemen değişmez
Pandeminin seyahat alışkanlıklarını değiştireceği yönündeki düşüncelere katılmıyorum. Nasıl geldiyse öyle gider. İnsanlar alışkanlıklarından kolay kolay vazgeçmez. Alışkanlığın değişmesi cebindeki parayla ilgili. Hele ekonomik kriz bu seviyedeyken hiç sanmıyorum. ■