RÖPORTAJ: CANER ÖZCAN
BEKLENTİMİZ YÜZDE 11’Dİ
YÜZBAŞIOĞULLARI TURİZM-KÖKSAL YÜZBAŞIOĞULLARI:
Okul servis ücretine maliyet hesaplarımıza göre yüzde 11 oranında zam yapılmasını bekliyorduk. Belki yüzde 9, yüzde 8 seviyelerinde olsa idi, bir nebze tatmin edebilirdi, ama yüzde 5 düşük bir zam. Maliyetler ortada. Güzergah izin belgesi verilmemesinden etkilenip etkilenmediğimiz önemli değil. Önemli olan, hakkaniyetli olanın yapılması. Rant oluşmaması açısından güzergah izin belgesi verilmemesinin doğru olduğunu düşünüyoruz. “Böyle bir şey yapılsın da biz araç sayılarımızı artıralım’ diye düşünürsek, o zaman yanlış düşünmüş oluruz. Bir de iş ranta dönüşmüş olur. Bu işin ranta dönüşmemesi gerçekten bu işe emek veren, bu işten ekmeğini kazanan insanların bu haktan faydalanması en doğrusu. Biz, tahdit dışında başka bir modeli kabul etmiyoruz. ■
LİSANSLANDIRMA MODELİNE KARŞIYIZ
NERGİZ TURİZM-CAFER KAYA
Okul ücretlerine yüzde 10 zam bekliyorduk. En azından yüzde 8 olabilirdi. Doların yükselmesi ile esnaf ve firmalar mağdur. Karara saygı duymaktan başka yapacak bir şey yok. 25 Mayıs’tan beri güzergah belgeleri vermediler. Bu nedenle sıkıntı yaşıyoruz. Araçlarımızı çalıştıramıyoruz. Araç yatırımı yapamıyoruz. 25 Mayıs’tan sonra 10 araç aldık, ama işletemiyoruz. Tek umudumuz plaka tahdidi. Şirketler ve esnaf açısından iyi olacak. Biz belediyenin önerdiği lisanslandırma modeline karşıyız. Bunun hiçbir maksadı yok. Hiç olmasın daha iyi. ■
UKOME’YE TEKNİK DETAYLAR SUNDUK
GÜLLER TURİZM YÖNETİM KURULU BAŞKANI TURGAY GÜL
İsteğimiz yüzde 10 civarında artış olmasıydı. Bunun teknik detaylarını biz UKOME’ye sunduk. Ama yüzde 5 olarak belirlendi, diyebilecek bir şey yok. Güzergah izin belgelerinin verilmemesi, ağırlıklı okul servisi yaptığım için beni çok fazla etkilemedi. Bu süreç Eylül’e kadar böyle devam ederse, bir sıkışma olacak. Okul yol kağıtlarına başvuru yapmamız gerekiyordu, şu anda yapamıyoruz. Normal fabrika başvuruları bile çok geriden geliyor. Bir durdurdular, bir açtılar. Bu bir sıkıntı yarattı. ■
YÜZDE 5 ZAMMI KOMİK BULUYORUM
KOÇ TURİZM GENEL MÜDÜRÜ ADEM KOÇ
Yüzde 5 zam kararını komik buluyorum. En azından enflasyon oranında bir zam bekliyorduk. Yakıt fiyatları düştü diye yakıta endeksli belirlendi fiyatlar. Ama, amortisman gideri, araçların bakımı, bandrolü, vergisi falan var… Mesela bu sene hizmet vereceğimiz araçların geçen seneki bayi çıkışı yaklaşık 70 bin lira idi. Şu anda araçlar 90 bin TL’nin üzerine çıktı. Yirmi bin liralık artışı nereden çıkaracağız? Nasıl olacak? Yakıt bunun üçte biri ayağını oluşturuyor. Diğer üçte iki ayak ne oluyor? 25 Mayıs’tan sonra 6 araç yatırımı yaptık. Onlara yol belgesi alamıyoruz. Tabii, çekinerek de güzergaha sunamıyoruz. Bir polis çıksa, ‘yok kardeşim, ben anlamam, kanun manun dinlemem, aracı bağlatacağım’ dese ne yapacaksınız? Yani önüne sunacağınız bir madde yok ki. Diyecek ki yol izin belgesi var mı? Yok. Bitti. Aracı bağlarım dediği zaman ne yapacağız?. Bu belirsizliğin ortadan kalkması şart. ■
ERGÜN TURİZM YÖNETİM KURULU BAŞKANI RECAİ ERGÜN
Benim beklentim yüzde 11 idi. Ama belediye bence burada seçim stratejisi yaptı. Ondan dolayı istenileni yarıya düşürerek verdi. Sektörde yüzde 21’i bulan maliyetler var. Bunların ortalamasına baktığımızda zam oranının yüzde 11 olması gerektiğini düşünmüştük. Ama beklentimizin çok altında kaldı. Bundan dolayı da kaygılıyız. 25 Mayıs’tan sonra yeni güzergah belgelerinin verilememesi konusunda... Emniyet burada belediye tarafından yapılan eksikliği hoşgörü ile karşıladı.
Lisanslandırma modeli önerisi, bu konuda çalışmalar yapıldığına dair iyi bir örnek. Şu an için olumsuz gözükse bile, ileride yolunu bulacağını düşünüyorum. ■
YÜZDE 10’UN ALTINDA BEKLEMİYORDUK
TURPORT TURİZM YÖNETİM KURULU BAŞKANI MUSTAFA KARSLIOĞLU
Yüzde 5 zammı yetersiz buluyorum. Yüzde 10 zam yapılan iller var. Yani o il ile bu il arasındaki fark ne, onu çözemiyorum. Yakıt aynı yakıt, km aynı km. Biz yüzde 10, yüzde 11’in altında zaten beklemiyorduk. Taleplerimiz de bu yönde idi. Ama düşük kaldı. Güzergah belgelerinin verilememesi ile ilgili şirket olarak etkilendiğimi söyleyemem. Yapmış olduğumuz iş kapasitesine göre araç parkımız yeterliydi. Ama tabii, yeni alacağımız işlerde ya da yeni gelecek taleplerde bu nasıl olur, onu açıkçası biz de bilemiyoruz. Herkes için aynı şartlar geçerli. Şu an sıkıntılar var ama ben çözüleceğine inanıyorum. ■
İSTEDİĞİMİZ PLAKA TAHDİDİ
ERKOÇ TAŞIMACILIK YÖNETİM KURULU BAŞKANI EROL UYANIK
Biz okul servis ücretlerine, enflasyon oranında, yüzde 10 oranında bir zam istedik. Ancak beklediğimiz oranın altında kaldık. Yüzde 5 zammın sektörün maliyetlerine baktığınızda yetersiz buluyorum. Güzergah izin belgelerini alamadığımızdan dolayı sıkıntı yaşıyoruz. Muallakta bir konu, bekliyoruz. Lisanslandırma modelini de sektör için doğru bulmuyorum. Sektör olarak bizim talebimiz diğer illerde uygulandığı gibi plaka tahdidinin uygulanması. ■
SEKTÖR BU ZAM ORANLARI İLE GERİYE GİDİYOR
CAN ORÇUL TURİZM YÖNETİM KURULU BAŞKANI SADIK AKSU
Okul servis ücretleri ile ilgili beklentimiz yüzde 10 civarında idi. Türkiye’de akaryakıtın, dövizin, dalgalı oluşundan dolayı okullarla bir yıllık sözleşme yapıyoruz. Bu yıl okulların saatlerinin değişmesi ile Anadolu Liselerinde, devlet okullarında ikinci iş yapma şansımız da kayboldu. Araçlarımız tek işe dönüştü. Bizim en düşük yüzde 10 olması beklentimiz vardı. Ama maalesef her yıl yüzde 5, yüzde 4, yüzde 3 ile kapatılıyor bu. Geriye gidiyor. Araç yatırımını 25 Mayıs’tan sonra durdurduk. Benim şahsi olarak bayağı bir ihtiyacım var. Ama güzergah izin belgesi alamadığımızdan dolayı araç alımı yapamıyoruz. Şimdilerde yapılan ihalelere bile katılma durumumuz olmuyor. Davet usulü olmasına rağmen, katılamıyoruz. Belirsizlik bizi gerçek anlamda sıkıntıya soktu. Lisanslandırma modeli düpedüz bir haksızlık. Bizim istediğimiz kesinlikle tahdit modeli. Kocaeli modeli bizim için uygundur. Komşu ilimizdir. Plaka tahdidi Kocaeli’nde uygulanıyor. İstanbul’da uygulanmadığı için yıllardır karşılıklı yapılan taşımalarda çok büyük sıkıntılar yaşanıyor. ■
‘BİN DOKUNUN BİN AH İŞİTİN’
ÖZ ULUDAĞ TURİZM GENEL MÜDÜRÜ METİN ULUDAĞ
Yüzde 5 sektörü tatmin eden bir oran olmadı. Ülkenin koşulları ortada, ciddi bir belirsizlik var. Ülkenin enflasyon oranları belli, maliyet giderleri belli, yaşadığımız sıkıntılar ortada. Yüzde 5 bizim için hayal kırıklığı diyelim. Yüzde 10 çok makul bir orandı. Güzergah izin belgesi verilememesi nedeni ile biz çok ciddi şekilde sekteye uğradık. Belge alamıyoruz, muhatap konusunda sıkıntılarımız var. Araç yatırımı yapamıyoruz. Sözleşme yaptığımız projelere başlayamıyoruz. Başladığımız projelere belge çıkaramıyoruz. Yani bin dokunun, bin ah işitin. Biz şu an yeni projeye teklif sunamıyoruz. Çünkü önümüzü göremiyoruz, araç sıkıntısı yaşanıyor. Lisanslandırma modeli, ilk kez sizden duyduğum bir konu. Değerlendirilmesi lazım ama sektörün beklediği bir model gibi durmuyor.
LİSANSLANDIRMA MODELİ RANT SAĞLAR
AYCA TURİZM YÖNETİM KURULU BAŞKANI DURSUN ALİ CAMADAN
Yüzde 5 zam kararı okul taşımacılığı yapan arkadaşlar için kandırmaca. Bugün enflasyonun fırladığı, doların fırladığı şartlarda sektörde var olmak çok zor. Tabii, hesaplar nasıl yapılıyor buna bakmak lazım. Güzergah izin belgeleri nedeni ile bir olumsuzluk yaşamadım. Belediyenin ortaya attığı lisanslandırma modeli önerisi sektörü düşünmeden ortaya atılmış bir öneri. 50 bini aşkın kişiyi ilgilendiren konularda Belediyenin, UKOME’nin tek taraflı kararlar almaması gerekir. Plaka tahdidi olmak mecburiyetinde. Her şey ona bağlanmış. Özellikle esnafın bütün ümitleri bağlanmış. Olmazsa olmaz gibi görüyoruz. ■
15 ARACIMI SATILIĞA ÇIKARDIM
KOPUZ TURİZM YÖN. KURULU BAŞKANI GÖKHAN KOPUZ
Yüzde 5 zam oranı enflasyonun altında. En azından enflasyon oranı baz alınmalıydı. Kur farkları, dolarlar, Euro’lar; biz enflasyon odaklı bir iş yapmıyoruz ki. Bizim işimiz döviz odaklı, akaryakıt vs. her şey dövize bağlı. Şu andaki her şey ortada. Bizim arabalarımız hep ithal. Yerli bir üretim hiçbir şey yok ki. Güzergah izin belgeleri konusunda belirsizlik sürüyor. Araçlarımı satıyorum. Nakde dönmeye çalışıyoruz. Satılığa çıkardığım 15 aracım var. Lisanslandırma dediğiniz, benim anladığım, tahsis ve adil olduğunu düşünmüyorum. Bu neye göre, nasıl olacak? Ben plaka tahdidinin de gerçekleşeceğine ihtimal vermiyorum. ■
PLAKA TAHDİTİ KONUSUNDA SİVİLTOPLUM KURULUŞLARI VE FİRMALARIN GÖRÜŞLERİ