Özer Bür: Virüs Taşımacılığı Değiştirecek!

Korona virüsün taşımacılık sektörünü büyük bir değişim getireceğini vurgulayan Özer Bür, “Yıllardır şehirlerarası firmaların şehiriçi servislerini kaldırmaları konuşulurdu. Şimdi servisler kalktı ve seyahatler tekrar başladığında şehiriçi servislerin artık geri gelmemesi lazım. Bu önemli bir maliyet kalemi oluşturuyor. Otobüs içindeki ikramlar noktasında da otobüsçü artık kararlı olmalı. Araçlar belli bir süre, yüzde 50 kapasite ile hizmet verecek. Bu süreçte dijitalleşmenin de önemi ortaya çıktı. Artık biletlerin satışının dijital ortamdaki satış seviyesini çok daha yukarıya çekip acente maliyetlerini aşağıya çekilmesi de şart” dedi.

Dış turizm bitti, iç turizmde yüzde 25 hareketlilik olabilir 

2020 yılında, dış turizmin tamamen bittiğini düşünüyorum. İç turizm olarak da her şey beklendiği gibi gider ve Mayıs sonundan itibaren normalleşme yaşarsak Haziran-Temmuz ve Ağustos ayında D1 ve D2 belgeli taşımacılar açısından bir parça hareketlilik olur.

Özer Bür ile korona virüs sürecinde taşımacılık sektörünün durumu ve geleceğine yönelik bir söyleşi gerçekleştirdik. Özer Bür, aynı zamanda İzmir Ticaret Odası’nı temsilen her ilde oluşturulan ve seyahat izinlerini veren Pandemi Kurulunda da görev yapıyor. 

Korona virüs ile yaşanan krizin daha önceki hiçbir krize benzemediğini belirten ve 2020 yılının ekonomik hareketlilik olarak bittiğine dikkat çeken Özer Bür, “Bu zorlu süreçten taşımacılık sektörü de çok olumsuz etkileniyor. İzmir hem iç hem de dış turizmde ülkemizin en önemli merkezleri arasında. Dış turizm açısından değerlendirdiğimizde, 2020 yılı açısından, dış turizmin tamamen bittiğini düşünüyorum. İç turizm olarak da eğer her şey beklendiği gibi gider ve Mayıs sonundan itibaren normalleşme süreci yaşarsak Haziran-Temmuz ve Ağustos ayında D1 ve D2 belgeli taşımacılar açısından bir parça hareketlilik olur. Ama bunun da yüzde 50’ler seviyesine bile çıkabileceğini düşünmüyorum. Yüzde 25 civarında bir iç turizm hareketliliği olur düşüncesindeyim. Ama tabii, bu salgın tamamen biterse Karadeniz ve GAP turlarının yapılabileceğini düşünüyorum. Yurtdışı turları tamamen sıfır. Salgının başladığından beri tüm arkadaşlarıma pozitif düşünce içinde olalım diyorum. Karamsarlığa kapılmamak gerekiyor. Karamsar olursak bu işin olumsuzluğu daha da büyüyecek. Bütün zorluklara rağmen güzel günler bizi bekliyor” dedi. 

Şehirlerarası kısa süreli olacak

İzmir Ticaret Odası’nda şehirlerarası yolcu taşımacılığının da görüşüldüğünün bilgisini veren Özer Bür, “Şu an da otogarlar tamamen kapalı. Onların işleri çok daha zor. Tarifeli taşımacılık, salgın Haziran ayı ile biterse iyi bir hareketliliğin olacaktır. Ama bu da çok kısa süreli olacak, 2-2,5 ay kadar. Otogarlardaki acentelerin de çok zor durumda olduğunu görüyoruz. Kısmi çalışma ödeneği çıktı. Buna başvuranlar oldu. Şu anda karantina altına alınanların seyahatleri var. Af ile cezaevinden çıkanların seyahatleri var. Ama burada yüzde 50 kapasite şartı var. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’ndan beni aradılar ve şehirlerarası taşımacılıkta bilet fiyatlarının çok yükseldiğine yönelik şikayetlerin geldiğini söylediler. Ben de Bakanlık yetkilisine, araçların yüzde 50 kapasite ile çalıştığını ve tek yönlü bir sefer yapabildiğini aktardım. Burada, otobüsçünün artan maliyetleri bilet fiyatına yansıtması gerekir, bu yapılan bir fırsatçılık değildir. İşi sürdürülebilir bir şekilde yapabilmektir. Bir araç ancak 8-9 saatte belirli bir yolcu sayısına geliyor. Seyahatler başladığında, devam etmesi muhtemel yüzde 50 kapasite şartı ile otobüsçünün mevcut fiyatlarla yolcu taşıması mümkün değil. 100 liraya yapılan bir seferin 200 lira olması çok normal” dedi. 

İçişleri Bakanlığı’nın seyahatlere yönelik bir genelge yayınladığını, bu genelgenin de korsan taşımacılığı arttırdığını belirten Özer Bür, “Genelgede ‘D2 belgeli taşımacılar maksimum 20 kişi taşıyabilecek araçlarla bu taşımayı yapabilecek’ denildi. Bu Bakanlığın takdiri, ama İzmir’de D1 belgeli firmalardan buna çok tepki var. Beni de sık sık arıyorlar” dedi. 

İZOTAŞ ile kira için görüşeceğiz

Otogarların kiralar ve aidatlarıyla ilgili bir düzenlemenin yapılması gerektiğini de belirten Özer Bür, “17 Nisan Cuma günü çıkan kanun, belediyelerin mülkiyetinde olan otogarlarla ilgili kiraların alınmasının 3 ay ertelenebileceği ve bu süreyi Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın 3 ay uzatabileceği yönünde bir düzenlemeyi içeriyor. Ama İzmir Otogarı özel bir işletme bünyesinde. Biz kira ve aidatlarla ilgili İZOTAŞ yönetimi ile bir görüşme yapacağız. Sektör mensuplarının çalışmadığı süreyle ilgili kiranın ertelenmesini değil tamamen alınmamasını istiyoruz. Yüzde 50 kapasite şartı devam ederse otogar çıkış ücretlerinin de yüzde 50’ye çekilmesi yönünde talebi ileteceğiz. İzmir Büyükşehir Belediyesi önemli bir karar aldı ve ilçelerde yer alan garajlardan ücret alınmıyor” dedi.

Taşımacılığa destek sürmeli 

Korana virüs sonrasında taşımacılık esnafına desteklerin devam etmesinin önemine dikkat çeken Bür, “Kredilerin ertelenmesine yönelik çalışmalar yapılıyor. Bunun devam etmesi ve uygun faiz koşulları ile kredilerin vadelendirilmesi çok önemli. Özellikle İstanbul-İzmir yolunda köprü ve otoban ücretleri çok yüksek ve burada bir iyileştirme yapılması şart” dedi.

Okul ve personel taşımacılığı 

Okul ve personel taşımacılığı alanıyla da ilgili yüzde 50 kapasite ile taşımacılığın bir süre yapıldığını belirten Özer Bür, “İzmir’de S plaka var. Yüzde 50 kapasite şartı getirilince, direkt olarak araç sayısının artırılması gündeme geldi. Biz de Valilik ve belediyeye başvurduk. S plaka kapsamı içinde olmayan büyük otobüslere de geçici bir süre için kullanım izni talep ettik. 2 Mayıs’a kadar bu süre verildi. Ama fabrikaların birçoğu da üretime ara verdi. Şu an için bir sıkıntı yok. Ama yazın okullar telafi eğitimi için açılır, fabrikalar da üretime başlarsa ve yüzde 50 kapasite şartı devam ederse İzmir’deki 6 bin S plaka ile bu hizmeti vermek mümkün değil. O zaman geçiçi bir süre için yine bu imkanın verilmesi gerekiyor” dedi.

Verilmeyen hizmetin ücreti geri ödenmeli 

Okul ücretlerinin ödenmesi ile ilgili de Özer Bür, “Verilmemiş bir hizmetin parasının veliye geri ödenmesi hem ahlaki hem de hukuki bir gereklilik. Taşımacı ve veli oturacak ne kadar hizmet verilmişse alınan paradan düşürülecek ya gelecek yıl için mahsuplaşılacak ya da iade yapılacak. Bunun başka yolu yok” dedi. ■

Bu Röportaj Taşıma Dünyası Gazetesi 20. sayfada yayınlanmıştır.