■ Erkan YILMAZ
Ekonomik koşulların ağırlaşmasına bağlı olarak her alanda olduğu gibi taşımacılıkta da maliyetler artıyor. Yıl içerisinde, köprü ve otoyollara peş peşe yapılan zamlar taşımacılık sektörünü zorluyor. Maliyet artışları köprü ve otoban zamları ile de sınırlı kalmıyor; personel giderleri, akaryakıt, kira ve birçok kalemde can yakıcı artışlar yaşanıyor.
Yedi buçuk ayda otoyol ve köprülere yüzde 288'e varan oranda fahiş zamlar yapıldı. 16 Ağustos 2024 tarihinde yapılan son zamla birlikte Yavuz Sultan Selim Köprüsü’nden 2. Sınıf otobüslerin geçiş ücreti 95 TL’ye, Osman Gazi Köprüsü’nden geçiş 890 TL’ye, Çanakkale Köprüsü’nden de 730 TL’ye çıkarıldı.
İstanbul-Ankara yolunda önemli bir bölümünün devlet yolu olmasına rağmen köprü ve otoban ücreti geliş-gidiş toplam 2306 TL, İstanbul-İzmir hattında ise geliş ve gidiş köprüler ve otoban ücreti toplam 5578 TL, İstanbul-Çanakkale hattında ise geliş ve gidiş seferinde köprüler ve otoban ücreti toplam 2190 TL’ye ulaştı.
Taşıma Dünyası olarak artan maliyetleri şehirlerarası alanda İstanbul-Ankara hattında ne seviyeye geldiğini sektörden aldığımız bilgiler çerçevesinde mercek altına alarak inceledik.
İSTANBUL-ANKARA HATTI GİDİŞ-DÖNÜŞ SEFER MALİYETİ
12000 TL yakıt ve adblue
2306 TL otoban
4570 TL 2 kaptan günlük ücreti+SGK
1785 TL host+SGK
1970 TL ikram (ortalama doluluğa göre değişebiliyor)
1500 TL otogar çıkış ücreti+kaptan masrafı
Toplam: 24.131 TL
İstanbul-Ankara hattında, bilet ücretleri yüksek hareketlilik döneminde 700 TL seviyesine ulaşabiliyor. Şu anda 400-450 TL’ye bilet kesen firmalar da var. En yüksek bilet fiyatından hesap yapıldığında otobüsün gidiş ve dönüşünde 35 yolcu olması gerekiyor ki maliyet karşılanabilsin. Ancak bunda KDV düşülmüş değil. Online bilet satış portalları ve acente komisyon maliyetleri de eklendiğinde İstanbul-Ankara hattında gidiş-dönüş seferinde 45 yolcu ancak maliyeti karşılıyor.
Seferlerde genel maliyetler yüzde 15 yüksek veya yüzde 15 düşük seviyede hemen hemen aynı olurken yakıt hesabı yolun uzunluğuna göre değişebiliyor. Yakıt hesabı ortalama 100 km’de 25 litre olarak alınabilir. Yeni otobüsler 100 km’de 21-22 litre yakıt tüketirken, eski model otobüslerde bu oran 28-30 litreye kadar çıkabiliyor.
Otobüsçü için maliyetlerin giderek arttığı bu süreçte bilet fiyatlarının ve doluluk seviyelerinin daha yukarıya çekilmesi gerekiyor. ■