Röportaj: Erkan YILMAZ
1977 yılından beri turizm taşımacılığı alanında hizmet veren İstanbul merkezli Tamer Turizm’in Yönetim Kurulu Başkanı Mümtaz Er ile bir araya gelerek özel bir söyleşi gerçekleştirdik.
Hizmet koşusu sürüyor…
50’nci yıla doğru hizmet koşusunu sürdüren Tamer Turizm’in filosunda, şu anda 34 özmal araç bulunduğunu belirten Mümtaz Er, “Ekim ayında filomuza bir otobüs daha katılacak. Bu yıl filomuza 5 adet Tourismo, 4 adet Sprinter katıldı. Araçlarımızı ön ödemeli sistemle aldık. Bu sistem bizi gelecek zamlara yönelik koruyor. 2025’te yine aynı seviyede yatırım planlıyoruz. Eski araçlarımızı değiştirmek istiyoruz ama işin durumuna göre de hareket edeceğiz. Bu işi yaptığınız sürece yeni yatırımları da yapmak zorundasınız. 2015’e kadar bir otobüs yatırımının geri dönüşü 3-5 seneydi. Daha sonraki yıllarda ise bu süreler arttı. Teknolojik gelişmeler ve yolların yenilenmesi nedeniyle artık 10-12 yılı aşan süreler olacak gibi görünüyor. Şu an turizmde bu yaş aralığındaki araçlar çalışıyor. Eskiden de vardı ama bu kadar yoğun değildi. Yeni otobüsle ikinci el otobüs tarafında makas çok açılmış durumda. Filomuzda özmal araçların yanı sıra 11 de kiralık aracımız bulunuyor. Personel taşımacılığı alanında ise 170 civarında kiralık araç bulunuyor. Bu araçlar İstanbul ve Bursa’da faaliyet gösteriyor” dedi.
2024 beklentiler ölçüsünde
Ağırlıklı olarak Avrupalı turistlerin taşınmasına yönelik hizmet verdiklerini belirten Mümtaz Er, “Yurtiçinde kültür turları gerçekleştiriyoruz ve çoğunlukla İtalyan ve Alman turistleri taşıyoruz. Tamer Turizm olarak 2024’ten beklentilerimiz çok daha fazlaydı ama 2023’e göre ancak yüzde 10 artış elde ettik. Avrupa dışında ülkelere yönelik hizmet veren arkadaşlarımız Temmuz ve Ağustos ayının iyi gitmediğini ifade ediyorlar. Eylül-Ekim dönemi onlar için de iyi gidiyor. Yurtdışına tur yapan firmalar vize sorununu çok büyük oranda yaşadılar” dedi.
Turizm taşımacılığında olmak
Seyahat acentesi belgesine sahip olduklarını ancak hep taşımacılık tarafında kalmak istediklerini ifade eden Mümtaz Er, “Bizim çalıştığımız acenteler ve tur operatörleri var. Bunların getirdikleri grupların yalnızca taşımasını gerçekleştiririz. Herkesin yapacağı bir iş var. Tur operatörlüğü farklı bir alan. İyi bağlantılarınız, ona göre yatırımlarınız olacak. O farklı bir iş. Out goingle dışarıya turist götürebilirsiniz ama incoming yani turist getirmek daha zor, kolay değil. ‘Kendim getireyim ve kendim taşıyayım’ diyebilirsiniz ama çalıştığınız acenteler artık sana taşımacı olarak değil rakip olarak bakar. Bir alanı seçerek ilerlemek zorundasınız. Bu alanda olmaktan dolayı da mutluyuz. Biz bu işi seviyoruz. Çoğu arkadaşımızın baba mesleğidir bu iş. Ama doğrusu yeni nesilden pek ümitli değilim. Yeni nesil daha rahat yapabilecekleri iş beklentisi içindeler” dedi.
2025’e umutla bakıyoruz
Türkiye’nin, ekonomik zorunluluklar nedeniyle yabancı turist için de pahalı hale geldiğine dikkat çeken Mümtaz Er, “Otel, yemek ve ulaşım da pahalı hale geldi. Ama bu sıralamada en pahalı olan ulaşım tarafı, havayolları. Bu zincirde en ucuz kalan ise karayolu tarafı oldu. 2023 yılı ve sonrasında giderlerimizin artış oranı yüzde 100’lerin üzerine çıktı ama bu artış gelirlerimize yansımadı. Biz aynı oranda fiyat artışları alamadık. Bunda dövizin baskılanmasının da etkisi var. Bunun yanında müze ve ören yerlerine girişler de çok pahalı hale geldi. Bazı seyahat acenteleri buralardaki artışı taşımacıdan çıkarmak istiyor. Yakıt konusunda eğer yüzde 10’lara varan artışlar olmuş ise bunun fiyatlarımıza yansıtılmasını talep ediyoruz. Alabiliyor muyuz, genelde alamıyoruz. Bütün bu zorluklara rağmen Tamer Turizm’in iş hacminde yüzde 10 civarında artış var. Beklentimiz çok daha fazlaydı. Yatırımlarımızı da bu beklenti doğrultusunda yaptık zaten. 2025 yılına yine de umutla bakıyoruz. 2025 verilerini bizim çalıştığımız acenteler veriyor. Onlar, “Bu seneden iyi olacak’ diyorlar. 2024 için de öyle denildi ama beklentimiz ölçüsünde geçmedi. 2025 en azından gelen veriler nedeniyle bizi korkutmuyor” dedi.
İstanbul’da park sorunu
Turizm taşımacılarının İstanbul’da özellikle park sorunu yaşadığını vurgulayan Er, “Otel önlerinde araçlar dönüş yapmakta ve yolcuyu bırakmakta çok zorlanıyor. Oteller inşa edilirken bunun düşünülmemesi çok yanlış. Ayrıca İstanbul turlarında çok ceza yazılıyor. Turistler araç Galata Köprüsü’nden geçerken fotoğraf çekmek istiyor. Rehber, aracı iki üç dakika durduğunda da hemen plakaya bir ceza geliyor. Otel önlerinde beklenildiğinde de cezalar yazılıyor” dedi.
Korsan taşımacılık sorunun da giderek büyüdüğünü belirten Mümtaz Er, “D2 belgesine bireysel taşıtları kaydedip oradan gelir elde edenler var. Bu kişiler bizzat araçta kendisi çalıştığı için daha düşük fiyatlar vererek yıkıcı bir rekabet oluşturuyor. Acenteler de onların verdiği fiyatı temel alıyor. D2 belgesine kaydedilen kiralık taşıtın yaptığı işlerde faturanın da D2 belgesi tarafından kesilmesi gerekiyor. Bunun denetiminin yapılması gerekiyor” dedi. ■
Tamer Turizm’in kuruluşu
Mümtaz Er, firmanın kuruluşunu şu şekilde aktarıyor: “Rahmetli Babam Tahsin Er, 1968 yılında Aker Turizm’in kuruluşunda Halil Ak ile yer alıyor. 1977 yılına babam ayrılıyor ve Tahsin Er aile şirketi kuruluyor. Daha sonra ise limited şirkete dönüşüyor ve adı da Tamer Turizm oluyor. Ben de Kocaeli Üniversitesi’nde iki yıllık işletme yüksekokulunu bitirmemin ardından 20 yaşında şirkette yer aldım. O dönemde iki kardeşim başka işler yapıyordu ama işler büyüyünce onlar da firmada yerlerini aldılar.”
---------------------------------
Ben otobüsü seviyordum
Babam, beni, okurken turizm acentesi sahibi arkadaşının yanına verdi. Lider Turizm Ali Engin Fırat. O outgoing yapardı. Babam esasında bu işi yapmamı istemedi. Turizmci olmamı istedi. Ben otobüsü seviyordum tabii. Bugünlere geldik.
Bir otobüs için 3 ay düşünürüz
Biz şehirlerarası otobüs firmalarından yatırım açısından daha farklı hareket ediyoruz. Onlar çok daha büyük adetlerde yatırım yaparken turizm taşımacıları olarak bir otobüs alacağımız zaman 3 ay düşünüyoruz. Biz çok daha temkinli hareket ederiz. Biz yemeyiz, içmeyiz borcumuzu öderiz. Turizm taşımacısı borcuna çok sadıktır. Onun için de hesaplı gideriz. Alacağımız kredi ile ilgili aylarca planlama yaparız. Bir tek ben değil, arkadaşlarımız da öyle hareket eder.
---------------------------------
Tamer Turizm Yönetim Kurulu Başkanı Mümtaz Er, Başkan Yardımcıları Ahmet Er, Erdem Er, Finans Direktörü Can Er, Operasyon Direktörü Bartu Er, Operasyon Müdürü Şenel Ayan
---------------------------------
TUİDER
Tamer Turizm Yönetim Kurulu Başkanı Mümtaz Er, turizm taşımacılığı alanında yeni bir dernek kuruluşuna öncülük ettiklerini belirterek, “Turizm Ulaştırma İşletmecileri Derneği’nin (TUİDER)’in kuruluşu 22 Ağustos 2024 tarihinde tamamlandı. 23 kurucu üyemiz var. Dernek merkezimiz Taksim’de. Şu an geçici bir yönetim var. Ekim ayında, genel kurulumuzu gerçekleştirebileceğiz. Üye sayımız 200’ü bulabilir. Sadece İstanbul merkezli turizm taşımacıları değil, birçok ilden turizm taşımacısı üyemiz olacak. Üye olabilmek için D2 ve B2 belgesine sahip olunması ve firma sahibinin olması yeterli. TUİDER ile sektörümüzün yaşadığı sorunları kamu nezdinde etkin bir şekilde dile getirmeyi, mevzuatla ilgili yaşanan sorunlar için çalışmalar yürütmeyi ve üyelerimizin maliyetlerini daha aşağıya çekebileceğimiz toplu alımları yapabilmeyi hedefliyoruz. Hukuki sorunlarda üyelerimize yardımcı olabilecek hem meslektaşımız olan hem de avukatlığımızı yapan üyemiz de var” dedi.
---------------------------------
Tamer Turizm Yönetim Kurulu Başkanı Mümtaz Er ile söyleşimizi Şişli Bomanti iTower’de Tamer Turizm’in yeni merkezinde Muammer Başkan ile birlikte gerçekleştirdik. Erkan YILMAZ