Siz değerli okuyucularıma kentiçi ulaştırma, toplu ulaştırma ve yüksek hız sistemleri ile ilgili paylaşım ve değerlendirmelerde bulunacağım. Bu kapsamda uluslararası örnekler üzerinden tartışmalar sunacağım. Bu bağlamda da İstanbul’daki durumu ele alma çalışacağım. Enerjinin ulaştırma ile olan ilişkisinin önemini uluslar arası örnekler üzerinden değerlendireceğim.
Asrın projesi Marmaray
Hepimizin yakından takip ettiği üzere; 29 Ekim 2013 günü, Cumhuriyet’in kuruluşunun 90.yılında ‘asrın projesi’ olarak ifade edilen Marmaray’ın açılışına şahitlik ettik. Marmaray; tarihi açıdan da ülkemiz ve bölgemiz için önemli bir adımı ifade ediyor. Birçok defalar ifade edildiği şekliyle Marmaray; Osmanlı son dönemi idarecilerinin de ‘boğaz tüp geçişi’ hayalinin gerçekleşmesini de ifade ediyordu. Bununla beraber; Osmanlı son dönemi ve Cumhuriyet’in ilk yıllarında demiryollarına yoğun olarak yatırım gerçekleştirilmiş olmasını takiben uzun on yıllar boyunca demiryolunun adeta tedavülden kaldırılmasının ardından, son yıllarda tekrardan bu ulaştırma türüne yapılan yatırımların, bir anlamda taçlandırılması oldu bu proje. Ayrıca; uzun yıllarda uluslar rası alanda geniş bir coğrafyada yapılan yük taşımacılığı, demiryolu türünde, İstanbul’ un her iki yakasında Asya’dan Avrupa’ya geçişini ancak denizyolu aktarması ile gerçekleştirebiliyordu. Böylelikle; 29 Ekim 2013 tarihi itibariyle bu demiryolu güzergâhının en önemli halkası olan boğaz geçişi, yine demiryolu bağlantısıyla gerçekleştirilmiş oldu.
Güvenlik
Bununla birlikte bütün bu sembolik değerler ve geliştirilen semboller, bizler için önemli bir yer tutmakla beraber; Marmaray’ın bize ve bölgemize kazandıracağı somut iyileştirmelere göz atarak, konuyu detaylandıracak olursak, konuyu birçok defa vurguladığımız üzere; türler arası entegrasyon, dengeli türel dağılım, sürdürülebilir ulaştırma, kullanım alışkanlıklarının yönlendirilmesi ve benzeri ana başlıklar paralelinde değerlendirebiliriz.
Ayrıca bilindiği üzere; Marmaray, denizden demiryolu ile geçişi sağlaması itibariyle farklı bir uygulamadır. Proje süresince ve açılış döneminde ‘güvenlik’ unsuru üzerinden değerlendirmeler yapılmış olup, söylemek gerekir ki böylesine bir bağlantı dünyada ilk olan bir uygulama olmayıp, Japonya Şirketleri ile ortak gerçekleştirilmiş projeden söz etmekteyiz. Benzeri projelerde, yıllardır Fransa ile İngiltere Manş Denizinde gerçekleştirilen ‘Manş Tüneli’ ile birbirine bağlanmaktadır. Benzeri uygulamalar farklı ülkelerde de mevcuttur. Bu gibi yatırımlarda, güvenlik –diğer projelerde de olduğu gibi- göz ardı edilebilecek bir unsur değildir.
Gebze-Halkalı Banliyo hatları
"Gebze-Halkalı Banliyö Hatlarının İyileştirilmesi ve Demiryolu Boğaz Tüp Geçişi (Marmaray)" Projesi'nin güzergâhı, İstanbul Demiryolu Boğaz Tüp Geçişi (Marmaray) -Sözleşme BC1- kesimi hariç olmak üzere, mevcut banliyö demiryolu hattının güzergâhı ile benzerlik göstermektedir. Halkalı ile Kazlıçeşme ve Söğütlüçeşme ile Gebze arasındaki mevcut istasyonların çoğu yıkılıp yeniden yapılacak; fakat binalar revizyon ve onarımdan geçirilecek veya tamamen yeni binalar inşa edilecektir.
Bunlara ek olarak, Yenikapı, Sirkeci ve Üsküdar'da yeni yeraltı istasyonları inşa edilmekte ve demiryolu teknolojisi, modern sistemler ve demiryolu araçları kullanılarak iyileştirilmektedir.
Halkalı'dan Gebze'ye bir yolculuk, Sirkeci'den Haydarpaşa'ya feribotla geçiş dâhil olmak üzere, tipik koşullar altında 185 dakika sürmektedir. İyileştirilmiş banliyö demiryolu sistemi tümüyle hizmete açıldığında, bu yolculuk 105 dakika sürecektir. Bir başka ifadeyle yolcular, bu yolculuktan 80 dakika zaman kazanacaklardır. Yukarıda belirtilen durum dâhil olmak üzere, yolculuk süresi ile ilgili diğer örnekler, aşağıda liste halinde sunulmuştur:
• Gebze ve Halkalı arası 105 dakika
• Bostancı ve Bakırköy arası 37 dakika
• Söğütlüçeşme ve Yenikapı arası 12 dakika
• Üsküdar ve Sirkeci arası 4 dakika
Tüm sistemin hizmete açılacağı yılda, zamandan elde edilecek toplam tasarrufun yaklaşık 13 milyon saat olacağı hesaplanmıştır; 2015 yılı itibariyle elde edilecek olan toplam zaman tasarrufu, yaklaşık 25 milyon saat olacak ve sistemlerin kapasitesi tamamen kullanılabilir hale geldiğinde elde edilecek zaman tasarrufu yılda yaklaşık 36 milyon saat veya tüm dünya genelinde her gün insanlar tarafından kazanılan zaman yaklaşık 100.000 saat (11,4 yıl) olacaktır.