Normal kelimesinin aslı, Fransızca “norme” kelimesinden gelir ve yerleşmiş kural, ilke, standart anlamındadır. “Normal”, toplum veya kişinin yaşam tarzına, savunduğu fikirlere göre şekillenirken; “Doğru”, gerçek olanı tanımlar ve değiştirilemez mutlak bir temelin üstüne oturtulmuştur.
2015 yılındaki yazımdan alıntı ile başladım yazıma. Hayatımızı bugüne kadar hiç olmadığı şekilde etkileyen salgın (pandemi) yüzünden dünyada hayat bir süreden beri durdu. Bugünlerde salgının tesirinin azalması ve ölüm sayılarının düşmesi gerekçesiyle hayatın yeniden canlanması için başlangıç yapılmaya hazırlanılıyor.
Değerli okuyucular, alınan önlemler gereği, azalmanın görülmesi belanın bittiği anlamına gelmez. Şu tarih gibi hedefler insanlarımızca yanlış anlaşılmaya çok müsaittir. Şu tarihte ramazan bitecek, bu tarihte okullar kapanacak veya bilmem kaç gün sonra askerlikten terhis olunacak gibi bir durum söz konusu değildir. Sadece katı önlemler neticesi bela biraz olsun dizginlenmiştir. Dizginlerin gevşetilmesiyle bu defa belki de misliyle zarar verecek bir potansiyelin olduğu asla akıldan çıkarılmamalı, bu sebeple “normal” yerine “doğru” davranmaya özen göstermekten vazgeçilmemelidir.
Gündemdeki “Yeni Normal” üzerinde biraz düşünecek olursak, bu, “hiçbir şey eskisi gibi olmayacaktır”ın mealidir. Bugün için şehiriçi ulaşımdaki önlemlerin benzeri, şehirlerarası yolculuklar için de olacaktır.
Eğer böyleyse, geçmiş dönemin maliyet hesaplarını öncelikle çöpe atın.
Sabit giderlerin artması bir yana, yolcu sayısının yüzde 50 ile sınırlandırılması gibi bir durum söz konusu olduğunda, bilet fiyatlarının yüzde 100’den fazla artması söz konusudur. Yolcu için vahim olan bu durumun işletmecilerimiz için de çok acı neticeleri doğurması kaçınılmazdır.
Aynı şekilde araç yatırımları için de yılbaşından bu yana hesaplamalarıma göre dolar kurunda (7,12 - 5,80) yüzde 23 civarında bir artış olmuştur. Üreticiler bunu ister istemez maliyetlerine yansıtacaklardır.
Geçmişte herkesi zorlayan maliyetlerin, bugün için hepten iki ucu keskin bıçak haline geldiğinin farkında olarak hareket edilmesi “doğru” davranış olacaktır.
Sektör, marka-model, büyük-küçük tasniflerini bir kenara bırakarak, aynı gemide kürek çeken tayfalar gibi bir araya gelerek bu fırtınayı atlatabilir. Değilse gemi battığında bundan herkes zarar görür.
Hep hayalimizde olan, ancak asla icraatta başaramadığımız Dayanışma ve Örgütlenme bu defa gösterildiğinde hem “Yeni Normal” ile baş edilebilir hem de sahip olunan gücün yaratacağı sinerji ile her yere! çok anlamlı mesajlar verilebilir.
Bence “Yeni Normal” değil “Yeni Doğru”ları hedeflemek ve başarmak “Yeni Amaç” olmalı. ■