Başarılı Startuplara El Vermek

Gelin önce istatistiklere bir göz atalım: Başarılı bulunarak çeşitli yarışmalarda derece almış, ödüllendirilmiş startupların yüzde 43’ü 3 yılın sonunda ölüyor. Dükkanı, kepenkleri kapatıyor. Web sitesini kaldırıyor, devlet kayıtları da firmasının fişini çekiyor. Bu, kesin ölümü gerçekleşenlerin oranı. Gerçekte bu oran yüzde 80 vardır. Bu yüzde 43 ile 80 arasındakiler ne yapıyor derseniz, bir umut devam ettiriyor. Yaptığı ticaret değil, spor oluyor. 5 yılın sonunda kesin ölümü gerçekleşenlerin oranı yüzde 70. Evet, kesin ölümü kabul etmeyenlerle, bu oran rahat yüzde 90 vardır. Yani 5 yılın sonunda elde avuçta yüzde 10’u kalıyor. Peki, bu startup dünyasında gelişmeye açık birinci alan nedir derseniz; başarılı, yetkin ekiplerin kuluçka sonrası dönemde desteklenmesi kısmı derim. Startuplar bulunuyor, değerlendiriliyor, eğitiliyor, geliştiriliyor ve doğal olarak bir süre sonra denize bırakılıyor. Bundan sonrası için de bir grup oluşumların devreye girmesi gerekiyor. Özellikle ticarette deneyimli, networku geniş grupların… 

Ülkemizde biliyorsunuz o sene soğan tuttuysa, ertesi sene soğan eken tarlaların sayısı katlanır. Sonuç? Sene sonunda çok soğan olur elimizde, fiyatı düşer, kaliteli bile olsa depoda bekler, çürür, atılır ya da ucuza elden çıkarılır. Benzer durumda girişim ekosistemindeki... Girişimci bul, değerlendirmeden geçir, eğit… Furyası PRsal çok getiri mi yaptı; hemen her köşede kuluçka merkezi kuruluverir. Herkes girişimci çağrısı yapıverir. Ezbere 3-5 eğitim. Jüriye de genel geçer isimleri de oturttun mu, tamamdır işte. Sonra bir bakarsın, bir kuluçka merkezinin jürisinde ön elemeden elenen ekip, tekrar motive edilerek bir diğer yarışmaya dahil edilir, milyon dolarlar kazanır, başarılı bir şekilde hayatına devam eder. Hasbelkader o ilk elendikleri jüride olmasanız ve görmeseniz, değerlendirmeyi bile nasıl yaptıkları belli olmayan o jürinin elemesi sonrası moral bozukluğuyla startupı nerdeyse kapatma noktasına getirirler. 

Eğitim de ayrı bir konu. Her köşeye açılan kuluçka merkezlerinde verilen eğitimlerle milyon dolarlı startuplara ulaşılabilseydi, sanırım işletme profesörlerinin milyar dolarlarla geziyor olması gerekirdi. (Burada eğitimi küçümseme değil, eğitimin haricinde bu ticaretin çok bambaşka dinamiklerinin olduğunu belirtmeye çalışıyorum.) Ne diyorduk? Her köşede açılan kuluçka merkezleri. Verdin eğitimi, mezun ettin girişimcileri. Sal sokağa, yenilerini al. Kuluçka merkezlerinin bu kadar çoğalması sonrası, yakında ‘Kuluçka Merkezi Yeterlilik Belgesi’ aranır hale gelecektir. Evet gördüğünüz gibi konu detaylandıkça ana konudan yine uzaklaşılıyor.. Aylarca, yıllarca emek verilen startuplar ölüyor beyler kadınlar! –mış gibi yapmayı bırakmamız lazım. Kuluçkadan mezun olanlara ticari anlamda başarılı olabilmeleri için sahip çıkmamız lazım. İşin bu tarafına odaklanan yerlerin sayısını artırmamız lazım. Zaten bin tane olan kuluçka merkezi yerine, gelin başarılı startupları ticari anlamda destekleyecek merkezleri kurmaya yönelik adımlar atalım. ■