Bu akaryakıt fiyatlarıyla bu işi sürdürebilmek mümkün değil 

Salgın sürecinin yaralarıyla boğuşurken birden bire Rusya-Ukrayna savaşıyla birlikte akaryakıt fiyatlarına peş peşe gelen zamlarla yaşadığımız kriz derinleşti. Akaryakıt fiyatlarının nerede duracağını göremiyoruz. Önümüz çok karanlık. Bu şartlar altında taşımacılık yapmak mümkün değil. Şu andaki mazot fiyatları ile 1000 km’lik bir yolda otobüsün yakıt maliyeti sadece gidiş için 6 bin 500 TL. İstanbul-Malatya, İstanbul-Antalya hattında yolcu başı 250 TL akaryakıt maliyeti almamız gerekiyor. Bunun üzerine diğer gider kalemlerini koyduğunuzda 1000 km’lik bir yola yönelik biletin en az 400-450 TL ile satılması gerekiyor. 
Vatandaşın böyle bir alım gücü yok. Devletten, akaryakıta yönelik vergi indirimi istemek de mümkün değil. Karayolunda faaliyet gösteren taşımacıların bir kısmına ucuz verip, diğer tarafa pahalı vermesi mümkün değil. Bize her ay sonunda vergi iadesi verin desek, o da mümkün değil. Devletten KDV’yi, ÖTV’yi düşürmesini istiyoruz. Zaten 5 lirası KDV, ÖTV. Ancak bunu düşürseniz bile yine de bu akaryakıt fiyatıyla bu işi sürdürebilmek mümkün değil. 

Verimliliği artırmamız gerekiyor

Onun için bizim bir an önce ilgili bakanlıklarla bir araya gelip daha doğru kapasite kullanımı ile verimliliği arttırmamız ve otobüslerin boş şekilde sefere gitmesini önlememiz gerekiyor. Akaryakıtı ithal ediyoruz. Dolayısıyla önemli bir kaynak israfı da var. Kapasiteyi doğru kullanırsak, otobüsü dolu gönderirsek akaryakıt maliyetimiz 200 TL seviyelerine iner ve üzerine 150 TL de koyulur ve 1000 km’lik mesafe 350 TL ücret olur. 

Planlama yapılması 

Şu anda biletlerin çok büyük oranı dijital ortamlarda satılıyor. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’nın UETDS sisteminde sektörün verileri toplanıyor. Devletin, bu veriler ölçeğinde, bizimle oturup planlama yapılmasını sağlaması gerekiyor. Boş seferleri bu planlama ile engellemek mümkün. Örnek olarak; İstanbul-Malatya arasında 20 seferlik yolcu var. Ama sektör 50 sefer yapıyor. Bu, firmalarla konuşularak doluluk oranları daha da yükseltecek sefer sayısına inmeleri sağlanabilir. 

Sektör iflasa sürükleniyor

Bu şartlarda sektör iflasa sürükleniyor, bir taraftan da taşıma güvenliği bozuluyor. Şoföre yeterli ücret verilmediği için yeni şoför girişi olmuyor ve şoför bulunamıyor. Bugünkü şartlarda şoförlerin çalışma şartlarını ve ücretini iyileştirmek mümkün görünmüyor. 

Atıl kapasite bela oldu

Havayolu, demiryolu taşımacılığı büyük sübvansiyonlarla desteklenirken ve geliştirilirken planlama yapılmadığı için şehirlerarası karayolu taşımacılığında atıl kapasite birikti ve bu atıl kapasite de bizim sektörümüzün başının belası oldu. Firma sayısı da, otobüs sayısı da fazla. Karayolu taşımacılığının diğer taşımacılık sistemlerinin stepnesi olarak kullanılmaması lazım. Çünkü işçiyi, memuru, emekliyi biz taşıyoruz. Bugün, öğrencilerin tatil günlerinde ailelerini ziyaret etme imkanı kalmadı. Şehirlerarası otobüs sektöründe şirketler iflasa sürükleniyor. 

Otobüsler zararına çalışıyor

Otobüsler şu anda tamamen zararına çalışıyor. Mevcut kaynaklarını eritiyorlar. Yarın ister istemez seferleri durdurmak zorunda kalabiliriz. Bu konuda bir eylem söz konusu değil. Ama eylem sesleri geliyor. Geçen hafta Sakarya’da yaptığımız toplantıda “eylem yapalım” denildi. Ama eylem çözüm olabilir mi? Devletten ne istiyoruz, istediğimizi devlet verebilir mi? Devlet de bir yandan çarklarını döndürmek zorunda. Bence bu konuda kaynak israfını önleyecek düzenlemeleri yapmak çok önemli katkılar sağlayacaktır. Bu süreçte en önemli tedbir bu olacaktır. Bir an önce bakanlıklar ile bir araya gelip istişareleri sağlayacak bir koordinasyon kurulu oluşturulması çok büyük önem taşıyor. 

Varlıklarımızı eritiyoruz

Vatandaşın alım gücünü aşan fiyatlarla taşımacılık yapma şansımız yok. Trabzon’a, Malatya’ya bilet fiyatını 500 TL yapın, kim bu bileti alabilir? Öte yandan 600 liraya uçak gidiyor. Ama uçak sübvanse ediliyor. Devlet var arkasında, bizim arkamızda kimse yok. Biz varlıklarımızı eritiyoruz. Ben 60 yıldır bu sektördeyim. Böyle bir süreç hiç yaşamadım. Kaygılı bir süreç. Akaryakıt fiyatlarının daha da yükselmesini aklıma bile getiremiyorum. 

Sürprizlerimiz olabilir 

Önümüzdeki dönemde sektör adına atacağımız adımlar hayati bir önem taşıyor. Tabii, teknoloji platformuna yönelik attığımız önemli adımlar var. Bunları sakin bir şekilde yönetiyoruz, kısa sürede sürprizlerimiz olabilir. Teknoloji platformu içerisinde bilet satışındaki komisyonu kaldırma hedefimiz var. Eğer bunu yapabilirsek sektörün geleceği parlaktır. 

Mevlüt İlgin’i arayacağız

Rahmetli Mevlüt İlgin, 17 yıl TOFED’de genel sekreterlik yaptı. TOFED’in bugünlere gelmesinde çok önemli katkıları var. Çalışkan, fikir üreten, teşkilatçı bir insandı. Mevlüt İlgin’i çok arayacağız. Uzlaşmacı bir yapısı vardı. Uzlaşmacı yapısıyla sektörün bir araya gelmesini sağlayan bir insandı. Sektör için çok acı bir kayıp. Onun adını yaşatmak için gereğini yapacağız. Bizim için, sektör için renkli bir simaydı. Onun boşluğu dolmayacak. Kendisine Allah’tan rahmet diliyorum. Mekânı cennet olsun. ■