Çalıştay olumlu geçti

Ankara’da toplanan Trafik Güvenliği ve Karayolu Yolcu Taşımacılığı Çalıştayının ev sahibi Emniyet Genel Müdürlüğü ve Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Başkanlığı idi. TOBB, ev sahipliğinin yanı sıra toplantı salonlarını bu işe verdi ve konaklamalarda katkıda bulundu. TOBB’a ayrıca teşekkür ediyorum. TOBB, bu çalıştay için belli bir bütçe ayırmış, katılım yoğunluğundan dolayı o bütçe aşılınca AVTER ve TOFED devreye girdi. Sektörde terminal işletmeciliği yapan AVTER, kazandığını sektöre veren bir şirket. Bizim de katkımızın olması ayrıca memnun etti. 

Çalıştayda 3 oturum yapıldı. Şehirlerarası, turizm ve yolcu taşımacılığı (şehiriçi, öğrenci ve servis taşımacılığı) tartışmanın en yoğun olduğu oturumdu. Şehirlerarası yolcu taşımacılığının sorunları çözülmeden, ölümlü trafik kazalarının sayısının azaltılamayacağı konusunda yoğun tartışma oldu. Genelde ‘otobüsler çok kaza yapıyor’ şeklinde kamuoyunda yaratılan algıdan rahatsızlık duyuyoruz. Çünkü şehirlerarası tarifeli taşımacılık yapan 8500 otobüs var. Firma sayısı 350, buna uluslararası çalışanları da eklerseniz 400 firma. Ama Türkiye’de 9’dan fazla koltuğu olan araçların hepsi “otobüs” olarak kabul edildiğinden (toplam 600 bine çıkıyor) kazaların sorumlusu olarak biz gösteriliyoruz. Emniyet Genel Müdürlüğünden kaza tutanaklarına otobüsün belge cinsinin de eklenmesini istedik. Eklenince görüldü ki, Türkiye’deki duble yollar ve kontrol mekanizmalarının geliştirilmesinden sonra trafik kazalarının oranı azalmış. Yine de toplam olarak Avrupa Birliği ortalamasından üstünde olduğunu belirtmekte fayda var. 

O tutanaklarda da görüldü ki, şehirlerarası tarifeli taşımacılık D1 belgesine sahip otobüslerin karıştığı kazaların oranı AB’nin çok altında… 2016 boyunca D1 ve D2 belgelerdeki toplam ölü sayısı 40. Trafik kazalarında 6-7 bin insanın öldüğünü düşünürsek bu, yüzde 1’e tekabül ediyor. Ama yeterli değildir. Bu oranı çok daha düşük seviyelere getirmemiz lazım. 

Korsan taşımacılık

Otobüslerin şehirlerarası tarifeli taşımacılıkta veya turizm taşımacılığında (D1 ve D2 yani tarifeli ve tarifesiz şehirlerarası taşımacılıkta) yaşanan kazalardaki bir diğer etkenler korsan taşımacılık. Hiçbir belgesi olmayan korsandan bahsetmiyorum, onlar zaten korsan, ama belgeli olduğu halde belgesini aşan, belgesinin dışında taşımacılık yapan otobüslerin karıştığı kazalar bu oranın yarısına teşkil ediyor. 

Denetim yok

Korsan taşımacılığı da ikiye ayırıyoruz: Biri şehirlerarası tarifeli taşıma belgesi olduğu halde, terminallerden kalkmayanlar. İlk kalkış ve son varış yeri olarak terminal tutmuyor, kira vermiyor, ona göre personel yetersiz, otobüs de teknik olarak yetersiz, mahalle ve sokak aralarında çay fişlerine bilet yazarak 3 şoförle gidilmesi gereken yerlere tek şoförle gidiyor. Terminal zorunluluğu yerine getirilmiş olsa, Trafik’in yasakladığı bütün konular otogarların girişlerinde çıkışlarında denetlenecek. T belgeli otogarlarda, giren çıkan kayıt altına alınıyor. Otobüsün yaz ve kış lastiği kullanıp kullanmadığı, bilet kesen acentenin yetkili olup olmadığı, şoförün durumu görülüyor. Türkiye’nin her yerinde terminal zorunluluğu yerine getirilmeden yolcu taşımacılığı var. Bir otobüs otogara girmiş çıkmış ise evrakları kaşelenmişse otogar giriş çıkış fişi veriliyor. Yolda Trafik’in bütün yapacağı denetimler baştan yapılmış demektir. 

Trafik güvenliği

Sadece yolcu taşımacılığının trafik güvenliği ilk defa tartışıldı. Genele yönelik tartışmalar hep olmuştur, ama yolcu taşımacılığının trafikte alakalı bölümü ilktir. Bir işin nedenlerini ortadan kaldırırsan sonuçlarını da kaldırırsın. Trafik kazalarında sürücü kusuru belirleyici derecede…  Sürücünün sosyal güvenliğini sağlamadan onlardan kusursuz hizmet beklemek mümkün değildir. Hala seferlik sürücü kullanılıyor. Denetimler bu yolla aşılıyor. Yoldaki veya otogar çıkışlarındaki denetimlerde şoförün sigortasının olup olmadığı da denetlense, en büyük sorun çözülmeye başlanmış demektir. 

Denetimler destekleniyor, güzel ama kaptanın dinlenmesini sağlayamıyorsan yaptıklarının bir anlamı kalmıyor. Beklentimiz bu çalıştayla tavsiye edilen bütün bakanlıkların sivil toplum örgütlerinin oybirliğiyle kabul edip sonuç bildirgesinde yer alan bütün kararlar en seri şekilde hayata geçirilmesidir. ■