Çalıştayın ardından değerlendirmeler…

Karayolu Düzenleme Genel Müdürü Sayın Saim İliçoğlu ve Yolcu Taşımacılığı Daire Başkanı Sayın Mahmut Gürses’in Bakanlığı temsilen katıldığı Yolcu Taşımacılığı Çalıştayında gündeme getirilen mevzuat iyileştirme taleplerini büyük ölçüde öğrendim. Bunlara ilişkin özet görüşlerimi, bir kısmı tekrar da olsa, paylaşmak istiyorum. 

Öneri 1-2-4-5: Yetki belgesi alma koşullarının zorlaştırılması 

Başkalarının taşımacı olmasını engelleyerek rekabeti sınırlama dışında bir gerekçe görülmüyor. Bu, Taşıma Kanununa ve ekonomik anlayışa aykırı. Bunun, bundan sonraki belge alacaklara uygulanması öneriliyor ki, bu eşitliğe aykırı olur. Eğer mali yeterlilik istenen artışları gerektiriyorsa mevcutlara da uygulanması şarttır. Bir de özmal koltukların artması ve bunlar karşılığı daha fazla kiralık araç çalıştırılabilecek olması, iş yok denen sektörü büyütmeyecek mi? 

Gerekçede B1’lere B2 taşıması ve D1’lere D2 taşıması hakkının zaten zaman zaman verildiği yazılı. Böyle bir şey yok. Tersine, B2 ve D2’lerin otobüslerinin B1 ve D1’lerde kullanımına zaman zaman izin verilmesi söz konusu. Taşıtların ortak kullanımı amaçlanıyorsa, bunu başka türlü sağlamak mümkün. 

Yük taşımada olduğu söyleniyor, yok. Nasıl olacağı net değil. Tanımsız olan partnerlik anlaşılmıyor. 12 ay çalışma zaten esas. İllerin firma kotası nasıl çalışacak belli değil. Ortak yük taşıma organizatörlüğü taşımacılar arasında değil. Belirli bir yükün taşınmasıyla sınırlı. Yolcuda bu iş ancak asker taşıması, kruvaziyer gemisinin yolcularının taşıması gibi hallerde olur. Firmaların birleşmesi niye istenmiyor? 

Öneri 7: Sözleşmeli taşıt kaydı

Bir özmal taşıt başına sözleşmeli taşıt kaydında B1 ve B2’de 0,5 olan sayının 1’e; D1’de 2 olan sayının 5’e yükseltilmesi ve D2’de 2 olan sayının 1’e düşürülmesi çelişkili değil mi? Hem iş yok deyip sınırlama isteyeceksiniz hem de daha çok taşıt kaydını isteyeceksiniz, olur mu? İş yok, yeni taşımacı olmasın diyeceksiniz, ama mevcutların büyümesini kolaylaştıracaksınız. Hepsi çelişki!

Zaten tüm taşıtlar kaydedilebiliyor. Kısıtlama mali yeterliliği oluşturan asgari özmal kapasiteyle sınırlı. Bunlarda da yaş sınırı olmasın diyorsanız, belge almayı kolaylaştırmış olursunuz. Hani sınırlama isteniyordu?

Öneri 8-9-15-19: Terminal konuları

Terminal dışı kalkışlara para cezası yanında yeni ek cezalar öneriliyor. Aynı suça iki ceza olmaz. Kanun, taşıt kaydetmeme cezası öngörmüyor. 

Yetki belgesiz firmaları terminale sokmama zaten Yönetmelikte var. 

Terminaller, hava, deniz ve demiryolu modellerindeki gibi UDH Bakanlığı alanına alınsın. UDH yapsın, yaptırsın, işletsin, işlettirsin mi deniyor? Yönetmeliği aşar. Belediye Kanunu bile değişmeli. 

Para cezası olan yetki belgesiz taşımacılığa trafikten men cezası uygunsuz. Taşıma Kanununda bile men cezası yok. 

Belediyelerin cenaze taşımalarında korsan araç kullanma konusu var. Araç belediyenin ise Yönetmelik kapsamı dışında. Belediye dışarıdan belgesiz araç buluyorsa, bu genel hükümlere zaten tabi, yani cezasının önünde bir engel yok. 

Acente başı 10 olan taşımacı sınırı artırılabilir. ODY istenmesinden amaç belli değil. Uçak, tren, gemi bileti satma konusu sadece Yönetmeliği değil Karayolu Taşıma Kanununu bile aşar. Uçaklar, trenler, gemiler karayolu taşıması yapmıyor. Bir de Başaran Ulusoy’a sorun, bakalım TÜRSAB ne diyecek?

Öneri 34: Kaza İnceleme ve Araştırma Kurulu

Hava, deniz ve demiryolunda var da niye karayoluna kurulmuyor, deniyor. Diğer modlarda ayrıca bu konuları düzenleyen bir trafik kanunu olmadığından bu zorunlu. Karayolunda ise ayrıca bir Trafik Kanunu var ve bu hususu kapsıyor. 

A mevzuatı düzenlensin deniyor da… ne şikayet, ne gerekçe, ne de öneri var. Lüks araçlı otomobille VIP taşıma çok önemli. Gerek belediye alanında gerekse bunun dışında otomobil taşımaları komple ele alınmalı. 

Öneri 21-30: Belediye alanındaki taşımalar

UKOME’nin yetki alanı, oluşumu gibi konular ayrı mevzuatın konusu. Belediye alanındaki taşımalarda D1 gibi belgelerin geçmemesi de belediye mevzuatının sonucu ve bu anlamda hukuki. Belediye ve Bakanlık yetki alanlarının yeniden çizilmesi gerek. 

Öneri 30-37: Sektörel mesleki eğitim ve kaptan şoför 

Şoförlerle ilgili tüm mevzuat yeniden geliştirildi. O gün neredeydiniz? Bazı şeyler sizin istediğiniz yerde değil, ilgili mevzuatında yapılabilir. Şoför ve taşıma çalışanlarıyla ilgili standartlar Trafik Kanunu ve Yönetmeliği ile Karayolu Taşıma Kanunu ve Yönetmeliğinden hangisinin alanına girer? Bana göre standart koyma işi Mesleki Yeterlilik Kurumu mevzuatında olmalı.

Diğer konular

Teknolojik altyapı, koordinasyon kurulu, toplu ulaşım yasası gibi desteklediğim öneriler var. “Sektör meclisi icracı olsun” önerisinin yeri TOBB değil mi? Diğer meclisler değişmeden yolcu taşımacılığı meclisi UDH Bakanlığınca mı güçlendirilecek? STK’lara gelir sağlamak Bakanlığın işi olabilir mi? Bakanlık buna kalkışırsa uzayacak kuyruk nerelere varır? ÜDY ve ODY için 6 ay süre istenmesini anlayamadım, biri açıklarsa sevinirim. B2, D2’lerin özel konuları var ve çok önemli. Çoğuna katıldığım bu konuları ayrıca ele almak istiyorum. 

Çalıştayda Sayın Genel Müdür ve arkadaşlarının katkılarını kısmen öğrendim. Belge türünün ve toplam sayının azaltılması, belge ücretlerinin düşürülmesi çok önemli. Bazıları, sektöre girişi engellemek için koltuk sayısında hedefe ulaşamayınca belge ücretleri arttırılsın der. Bu ücretin amacı girişi zorlaştırmak, kazanç elde etmek değil. Bu kapsamda uyarma cezalarının paraya dönüştürülmesini de hukuki bulmadığımı belirteyim. Bilet ve diğer alanlarda teknoloji kullanımı da çok yerinde. Bir yazımda bunlara katkı sunmaya çalışacağım. ■