Anayasa Mahkemesi’nin Trafik Sigortası iptal kararı sonrası; Sigorta şirketlerini ve sigortalıları ne şekilde etkiliyor?

Levent Korkut : TOBB - Türkiye Sigorta Acenteleri İcra Komitesi Başkanı

Anayasa Mahkemesi trafik sigortasında değer kaybı tazminatı, destekten yoksun kalma tazminatı ve sürekli sakatlılık tazminatlarına ilişkin maddelerin Anayasaya aykırı olduğu gerekçesiyle iptaline karar verdi.

Bundan sonra ne olur ?

Kamuoyunda belirtildiği gibi Anayasa Mahkemesi biri hariç, diğer tüm maddelerini iptal etti. Hepimizin bildiği üzere Trafik sigortasının genel şartlarında değişiklik yapılmış ve bu değişiklikler de Karayolları Kanununda yer almıştı.
Evvelce bu ve benzer değişiklikler Genel şartlarda değişiklik şeklinde yapılır ve bir takım karşı düşüncede olan kişi ve kuruluşlar ise Anayasa Mahkemesine başvurup bu maddeleri kısmen veya tamamen iptal ettirirdi.
Bu kez bu ve benzeri hususların önünü almak adına Trafik sigortasında öngörülen değişiklikler Karayolları Trafik Kanununda değişiklik yapılarak halledildi. Bir kaç Milletvekili İcra ve İflas Kanunu ve Bazı Kanunlarda değişiklik yapılması gerektiği istemi ile Anayasa Mahkemesine başvurdu.

Bu maddeler arasında Karayolları Motorlu Araçlar zorunlu Mali sorumluluk sigortasında değişiklik yapan maddeler de vardı. Bu maddeler 

Karayolları Trafik Kanunu 90 ve 92 maddeleriydi.

Bu maddelere göre,
-Değer kaybının nasıl ve ne şekilde hesaplanacağı;
Aracın piyasa değeri,kullanılmıştık düzeyi,hasara uğrayan parçalar, hasar tutarları dikkate alınarak hesaplanır.

-Destekten yoksun kalma tazminatı hesaplaması;
Ulusal doğum ve ölüm istatistikleri kullanılarak hazırlanan hayat tabloları ve zorunlu mali sorumluluk sigortasındaki genel şartlarında %2 geçmemek üzere belirlenen iskonto oranı esas alınarak hayat ünüiteleri ile genel kabul görmüş aktüerya kurallarına uygun olarak hesaplanır.

-Sürekli sakatlılık tazminatı;
Ulusal doğum ve ölüm istatistikleri kullanılarak hazırlanan hayat tablosu,zorunlu mali sorumluluk sigortası genel şartlarında %2 yi geçmemek üzere belirlenen iskonto oranı ve sürekli sakatlılık oranı esas alınarak hayat ünüiteleri ile genel kabul görmüş aktüerya kurallarına uygun olarak hesaplanır.

Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu tarafından belirlenir.
Hasar sebebiyle trafikten çekme ve hurdaya çıkarılma işlemi görmüş Araçların değer kaybı tazminatı talepleri karşılanmaz.

BU MADDELERİN TAMAMI DA hem Trafik Sigortası açısından kritik hemde Sigorta Şirketlerinin yıllardır zarar etmesini engelleyecek olan düzenlemelerdi.

BU DÜZENLEME SONRASI DA, SEDDK ,2021 Aralık ayında, Karayolları Trafik Kanununda yer alan değişiklikler çerçevesinde,

KARAYOLLARI MOTORLU ARAÇLAR MALİ SORUMLULUK SİGORTASI GENEL ŞARTLARINDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR GENEL ŞARTLARI YAYINLAMIŞTI.

Aynı genel şartlarda sakatlık tazminatı, Destekten yoksun kalma tazminatı ve değer kaybı tazminatının nasıl,hangi formüle göre hesaplanacağı,sigortalılara ve hak sahiplerine ödeneceğine detaylı yer verdi.

Bu sayede Sigorta Şirketlere kime ne ödeyeceğini biliyordu.Belirsizlik ortadan kalkmıştı.
Tüm bu maddeler bahse konu ANAYASA MAHKEMESİ TARAFINDAN,ANAYASAYA AYKIRI OLDUĞU GEREKÇESİYLE İPTAL EDİLDİ.

İPTAL OLMAYAN TEK MADDE İSE,

Hasar sebebiyle trafikten çekme veya hurdaya çıkarılma işlemi görmüş araçların değer kaybı tazminatı talepleri karşılanmayacağı maddesidir.

ÖZETLEYECEK OLURSAK,

ANAYASA MAHKEMESİNİN ZORUNLU TARAFİK SORUMLULUK SİGORTASI İLE İLGİLİ VERMİŞ OLDUĞU İPTAL KARARI İLE,
Artık Sigorta Şirketleri,
-DEĞER KAYBI,
-VEFAT,
-SAKATLILIK,

Tazminatlarını hesaplanacağı bir dayanakları olmayacak.
%2 İskonto oranı uygulanmayacak.

“ANAYASA MAHKEMESİNİN BU KARARINDAN SONRA NELER OLABİLECEKTİR ?????”

-VEFAT ve SÜREKLİ SAKATLILIK ve DEĞER KAYBI tazminatlarında belirsizlik olacaktır.

-Sigorta Şirketleri tazminatların hesaplanmasında ve ödenmesinde kendilerine göre bir formül ile hesap yapacak?

-Sigortalılar ve Sigortalı hak sahipleri bu tazminat tutarlarını beğenmeyip itiraz edecek?

-Sigorta Şirketleri kendilerinin hesapladığı ile Sigortalı ve hak sahiplerinin talepleri arasında bir ortak noktada uzlaşma yolu teklif edip muvafakat sağlamaya çalışacaktır.

-Çoğunlukla uzlaşma sağlanamayacak ve Adli yargı ve Tahkim komisyonu yolunu tutacaklardır.

-Tahkim ve Mahkemelerin verdiği kararlarda İSKONTO ORANI uygulanmayacak ve,

YILLARCA MAHKEME KARARLARI BEKLENMEK ZORUN KALINACAK VE MUALLAK DOSYA SAYILARI İNANILMAZ ŞEKİLDE ARTACAK,KARŞILIKLAR VE AYRICA BU DOSYALARLA İLİNTİLİ OLARAK BANKALARA CİDDİ MİKTARDA TEMİNAT MEKTUBU MASRAFI VE AYRICA BİR TAKIM SİMSARLARA KUCAK DOLUSU ÜCRET VE AYRICA AVUKATLARA VEKALET ÜCRETİ,GEREKSİZ MASRAF,FAİZ,DOSYA MASRAFI ÖDENECEKTİR.

GENEL ŞARTLARDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASININ TEMEL NEDENİ İSE;

Yukarıda saydığım aracılara gerek kalmaksızın Sigorta şirketlerinin belirlenen şartlara göre hesaplanan tazminat tutarlarını hak sahiplerine bir an önce ödemesini sağlamaktı.

Bu sayede sigortalı ve hak sahipleri direk olarak Sigorta şirketlerine başvurup tazminatlarını alabilecekti.

-ANAYASA MAHKEMESİNİN İPTAL KARARI İLE BU İŞİN SİMSARLARINA VE ARACILARA GÜN DOĞDU?…..?

-SİGORTALILARDA YILLARCA MAHKEMELERDE ÇIKACAK OLAN KARARI BEKLEMEK ZORUNDA KALACAKLAR!!

-TRAFİK SİGORTASINDA ŞİRKETLERİN ZARARLARI DAHA DA ARTACAK!!!

-BU DURUM SİGORTA ŞİRKETLERİNİN TRAFİK SİGORTASI YAPMAKTAN KAÇINMASINA NEDEN OLACAK !

-SONUÇ OLARAK TRAFİK SİGORTASININ PRİMLERİNDE İSTER İSTEMEZ CİDDİ ARTIŞLAR OLACAKTIR.??

-TAZMİNATLARIN STANDART HESAPLAMASI ORTADAN KALKINCA GEÇMİŞTE OLDUĞU GİBİ YARGIDA FARKLI TAZMİNAT TUTARLARI HÜKMEDİLECEK OLUP,

BUDA,ADALETE GÜVENİ ZEDELEYECEK VE AYNI ZAMANDA BENZER OLAYDA AZ TAZMİNAT ALMAYA HÜKMEDİLENLE ÇOK BELİRLENEN ARASINDA EŞİTLİK İLKESİNİ ZEDELEYECEKTİR.

OYSA Kİ Trafik sigortası zorunlu olması açısından biz acenteler tarafından da çok önemli olup Satışta ilk adım olarak büyük bir paya sahip bir branştır.

Ülkemiz sigortacılık sektörünün en büyük dağıtım kanalı olan 16.754 sigorta acentesinin tek yasal temsilcisi konumunda olan Sigorta Acenteleri İcra Komitesi olarak, trafik sigortasına özel önem vermekteyiz. Bunun başlıca nedenlerini sıralayacak olursak; öncelikle TÜİK verilerine göre Ülkemizde 25 milyon 105 bin motorlu araç var. TSB verilerine göre de bu araçların 20 milyondan fazlasının trafik sigortası var. Nüfusumuzun 84 milyon civarında olduğunu düşünürsek, neredeyse her hanenin bir aracı var. Dolayısıyla sigorta başta olmak üzere, motorlu taşıtlara ilişkin her şey tüm halkımızı ilgilendiriyor, etkiliyor. Bu kadar geniş bir kitleyi ilgilendiren trafik sigortasına kayıtsız kalmamız mümkün değil.

Bir diğer neden ise, bu araçlar için düzenlenen 20 milyonu aşkın sigorta poliçesinin büyük bir çoğunluğu biz sigorta acenteleri aracılığıyla tanzim edildi. Özellikle taşrada faaliyet gösteren meslektaşlarımızın en önemli gelir kalemi trafik sigortası. Bu sebeplerden dolayı, trafik sigortası bizim en önemli ve öncelikli gündem konularımız arasında yer almaktadır.

Yargı kararlarını incelediğimizde, mevcut Genel Şartların pek çok maddesinin iptal edildiğini ya da yürütmesinin durdurulduğunu görüyoruz. Bu durum sigortacılık sektöründe belirsizlik ve kaosa neden oldu. Zira sigorta şirketleri tazminatı nasıl hesaplayacaklarını, hangi durumların teminat dışı olduğunu bilemez hale geldiler.

Bu kapsamda, öncelikle Trafik Kanununda gerekli değişiklikler yapıldı. Trafik Genel Şartlarının hukuki dayanağı güçlendirildi. Sonrasında ise, Genel Şart değişikliği geldi.

Genel şartlardaki son revizyona baktığımızda, Karayolları Trafik Kanunundaki değişiklikler ile Danıştay Kararlarına uyumun sağlandığını görmekteyiz.

Benim Anayasa Mahkemesi Trafik sigortalarına atfen İPTAL KARARINA  ilişkin aktaracaklarım bu şekilde. Yayınınızda benim açıklamalarıma yer verdiğiniz için teşekkür eder, yayın hayatınızda başarılar dilerim. ■