Türkiye karayolu taşımacılığında yeni bir rekora imza attı. 2024'de 2 milyon 95 bin ihracat seferi yapıldı

UND gerçekleştirdiği basın toplantısıyla lojistik sektörünün 2024 yılını değerlendirdi ve önümüzdeki dönemle ilgili beklentilerini açıkladı. 5 Şubat 2025 Çarşamba günü UND Genel Merkezi’nde yapılan toplantıya UND Yönetim Kurulu Bakanı Şerafettin Aras ve Yönetim Kurulu Üyeleri katıldı.

UND Yönetim Kurulu Başkanı Şerafettin Aras, pandemi, savaşlar, denizyolunda ve kanallarda yaşanan krizler ve diğer gelişmelerin etkisiyle karayoluna olan ilginin her zamankinden daha fazla olduğunu ve küresel tedarik zincirinde de sunduğu avantajlarla karayolunun öne çıktığını söyledi.

Türkiye dış ticareti karayolu ile büyüyor 

Türkiye’nin 70 ülkeyle karayolu bağlantısının bulunması ve Avrupa ile Orta Asya arasında bir köprü görevi görmesiyle önemli avantajları bulunduğunu aktaran Başkan Aras, “Dünya ticaretinin yüzde 85’i denizyoluyla yapılırken, ülkemizden yapılan ihracatın yüzde 41’i (107 milyar dolar) karayoluyla gerçekleştiriliyor. Bu durum, ülkemiz ve bölge için karayolunun ne kadar önemli ve vazgeçilmez bir taşıma şekli olduğunu açıkça gösteriyor. Pandeminin ardından uluslararası karayolu taşımacılığı, 2022 yılında rekor bir artışla 2 milyon 78 bin sefere ulaşmıştı. 2023 yılında ise küresel ekonomideki yavaşlamanın etkisiyle 2 milyon 26 bin sefere gerileyen taşımalar, 2024 yılında yüzde 3 artış göstererek rekor seviyeye 2 milyon 95 bine ulaştı. Önümüzdeki dönemde uluslararası karayolu taşımacılığı, bölgesel gelişmelere göre, Türk dış ticaretinde önemi daha da artacaktır” diye konuştu.

Karayolu taşımacılığı Türkiye'ye döviz kazandırıyor 

Başkan Aras, lojistik hizmetlerinin bir bütün olarak tüm taşıma modlarının en verimli şekilde kullanılmasını gerektirdiğini ancak karayolunun, hem ticaret ürünlerinin taşınmasında hem de kazandırdığı döviz geliri ile sektördeki önemli rolünü sürdürdüğünü belirtti. Geçtiğimiz yıl açıklanan ilk 11 aylık verilere göre, uluslararası karayolu taşımacılık sektörü, 6 milyar dolar hizmet ticareti geliri elde ederken, bu dönemde, toplam taşımacılık sektörünün ise geliri 40 milyar dolar oldu. Başkan Aras, bu verilerin, karayolu taşımacılığının Türkiye’nin hizmet ticaretinde ne kadar önemli bir yere sahip olduğunu ortaya koyduğunu ifade etti. Karayolu taşımacılığının, taşımacılık sektörünün döviz kazandıran yapısının Türkiye'nin dış ticaretinde büyük katkı sunduğunu söyledi. Aras, “Türkiye’nin transit ülke olması için mevzuatımızı hızlı şekilde iyileştirirsek, hizmet ihracatında turizmi geçerek ilk sıraya yerleşiriz” diye ekledi.

Karayolun etkinliği artırılmalı 

Aras, Türkiye'nin karayolu taşımacılığındaki güçlü konumunu daha da pekiştirmek için lojistik altyapısına yapılacak yatırımların önemine dikkat çekti. Ayrıca, karayolu taşımacılığının çevresel etkilerinin azaltılması için sürdürülebilir ve teknolojik çözümlerin hızla uygulanması gerektiğini sözlerine ekledi.

En fazla taşıma yapılan ülke Irak oldu 

Başkan Aras 2024 yılı taşıma istatistiklerini de paylaştı. 2024’te ülkemizden toplam 2 milyon 95 bin ihracat seferi yapıldı. Bunun yüzde 71’i Türk araçları yüzde 29’u yabancı plakalı araçlar vasıtasıyla gerçekleşti. İhracat taşımalarında ilk sırayı 492 bin seferle Irak alırken bu ülkeye yapılan taşımalar toplam taşımaların dörtte birini oluşturdu. En fazla ihracat taşımasının yapıldığı ikince ülke 189 bin seferle Suriye olurken bu ülkeyi; 146 bin taşıma ile Almanya, 123 bin taşıma ile Romanya, 95 bin taşıma ile Gürcistan takip etti.

Avrupa'ya 895 bin ihracat taşıması yapıldı 

Türkiye’den Avrupa yönlü ihracat taşıması sayısı 897 bin olurken, Almanya yine ilk sırayı aldı. 2024 yılında Avrupa’ya değer bazında 131 milyar dolar ihracat yapılırken, Karayolu taşıma modu ile değer bazında 65 milyar USD ihracat taşıması yapıldı. İhracat taşımalarının 581 bini Türk araçları ile 316 bini yabancı araçlar ile yapıldı. Türk araçlarının taşıma payı yüzde 65 iken yabancı araçların payı yüzde 35 oldu. Geçen yılın aynı dönemi ile kıyaslandığında taşıma sayılarında yüzde 4’lük artış yaşandığı görülüyor.

Taşımaları önemli kısmı orta doğu, kafkaslar ve orta asya 

Toplam ihracat taşımaların yüzde 57’lik bölümü Orta Doğu ve BDT-Orta Asya ülkelerini yapıldı. Kafkaslar ve Orta Asya ülkelerine toplam 367 bin taşıma yapılırken taşımalar bir önceki yola oranla yüzde 4 oranında azaldı. Orta Doğu ülkelerine 816 bin ihracat seferi yapıldı. Geçen yılın aynı dönemi ile kıyaslandığında taşıma sayılarında yüzde 6’lık artış kaydedildi. Orta Asya ülkelerine yapılan ihracatın 20 milyar dolarlık kısmını, Orta Doğu ve Kuzey Afrika ülkelerine yapılan ihracatın da yine 22 milyar dolarlık kısmını karayolu gerçekleştirdi.

İthalat taşımaları yüzde 5 arttı 

2024’te ithalat taşımaları yüzde 5 oranında artarak 1 milyon 41 bin sefere ulaştı. Türk araçlarının ithalat taşımasında pazar payı yüzde 70 oranındayken yabancı araçların yüzde 30 oranında oldu. Türk araçlarının taşımalarında yüzde 8 artış, yabancı araç taşımalarında ise yüzde 2 düşüş kaydedildi.

Taşıma koridoların avantajıyla lojistikte küresel güç olabiliriz 

Türkiye’nin lojistik koridorların odağında yer aldığını söyleyen Başkan Aras, Orta Koridor’dan gerçekleşen yük trafiğinin arttığını, Kalkınma Yolu ve Zengezur Koridoru’nun aktif olmasıyla birlikte Türkiye’nin küresel ticaretteki rolünün daha da artacağını söyledi. Aras, “Görünen o ki, Türkiye yeni küresel ticaretin en önemli geçiş ülkelerinden biri. Avrupa’dan Çin’e ve Orta Asya’ya uzanan taşıma rotası Türkiye’nin küresel ticaretteki stratejik rolünü güçlendiriyor. Bu kadar önemli bir konuma sahipken bunu taçlandırmamız, lojistikte küresel bir güç olmamız gerekiyor” dedi.

UND Çözüm arayışlarını sürdürdü 

2024’te UND sektör sorunlarını çözüm arayışlarını sürdürürken; iş birlikleri, yeni gelişmeler ve önümüzdeki dönemde ortaya çıkacak durumlara karşı stratejiler geliştirme noktasında önemli çalışmalar yaptı. Başkan Aras, 2024 yılında yaptıkları çalışmalardan öne çıkanları kısaca şöyle özetli: Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığımız ile yaptığımız “UBAK ve Ulaştırma Mevzuatı Çalıştayı” ile aktif katılım sağladığımız, Kapıkule ve Gürbulak sınır kapısı ziyaretleri sonucunda TİM Gümrük ve Lojistik Çalıştayında sektörün önündeki gündem maddelerini ele aldık. 2024 yılının büyük final yaptığımız TOBB işbirliği ile “Türkiye Yüzyılında Ulaştırma Koridorları ve Transit Taşımacılık” konferansınız yaptık. Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, Ticaret Bakanı Prof. Dr. Ömer Bolat ve Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu’nun ve tüm genel müdürlerimizin katıldığı bu konferans kamunun sektöre olan desteğini bir kez daha ortaya koyarak sektör 21 maddelik talep ve beklentilerini en üst makama arz ettik. Sektör firmalarını bilgilendirme amacıyla hazırladığımız “Taşımacının Başucu Kitabı”nı sektöre sunduk.

- Sektörde kadın istihdamını teşvik etmek amacıyla Kadın Çalışma Grubu'nu hayata geçirdik. Bu konuda İş-Kur ile yakın işbirliğimiz sonucunda “Kadın Sürücü Akademisi” sürücü yetiştirme programı en kısa zamanda başlayacak. Dünya sürücüler günü vesilesiyle Ulaştırma ve Altyapı Bakanımız Abdulkadir Uraloğlu derneğimizi ziyaret ederek Bakanımızın talimatı ile kadın sürücü istihdam eden firmaları bir takım teşvikler verilmesi yönünde çalışmalar yapılacağının sözünü verdi.

- Sürücü vize sorunun çözmek için önemli görüşmeler gerçekleştirdik. Başta Avrupa Birliği, Birleşmiş Milletler, İRU ve Uluslararası Çalışma Örgütü (İLO) ile yapılan görüşmelerde, sürücülerin vize ve sınır geçiş problemleri gündeme taşıdık. Ayrıca, Türk sürücülerine uygulanan vize engeline karşı bir imza kampanyası başlatıldı. Biz de kamuoyuna bir çağrıda bulanarak; Türkiye-AB ticaretine engel teşkil eden Schengen vizesi duvarının kaldırılması gerektiğini söyledik. Tüm Avrupa parlamentosu milletvekillerine hitaben mektup yazarak konunun aciliyetini ifade ettik.

- Uluslararası düzeyde çeşitli iş birliklerine imza attık. UND öncülüğünde Türk Devletleri Taşımacılık Dernekleri Birliği (OTS-URTA) kuruldu. İtalya Taşımacılar Derneği ALIS ile iş birliği yaparak geçiş belgeleri ve vize sorunlarına karşı ortak hareket etme kararı aldık.

- Avrupa Birliği tarafından Ocak 2025 itibarıyla Avrupa Komisyonu, Avrupa Parlamentosu gibi resmi kurum ve kuruluşları ile gerçekleştirilecek temaslar için getirilen resmi akreditasyon ön şartı çerçevesinde, Derneğimiz 23 Ocak 2025 itibarıyla sisteme kabul edilerek AB 'den resmi akreditasyon aldı.

Uzun yıllardır ülkemiz ve sektörümüzün Türkiye-AB hukuku çerçevesindeki hakları ve kazanımlarının korunması ve güçlendirilmesi amacıyla Brüksel'de etkin temaslar ve lobi faaliyetleri yürüten UND, stratejik bir çatı kuruluşu olarak geçmişten bugüne yürüttüğü çalışmalarla Türkiye-AB ilişkilerinin gelişimine sağladığı katkılar, AB kurumları nezdinde elde ettiği itibar ve güven temelinde aldığı bu akreditasyon ile Brüksel'deki temaslarını daha etkin şekilde yürütebilecek.

Sektörün gelişimi için çalışmalar sürecek

Başkan 2025 yılında yapacakları çalışmalar hakkında da açıklamalarda bulundu. Aras, “Ulaştırma Koridorları ana gündemimizde olmaya devam edecek ve bir odağımız da Suriye olacak” dedi. Aras, Suriye’nin istikrara kavuşmasını memnuniyetle karşıladıklarını, normalleşme ile birlikte taşımaların önemli oranda artacağını, gelişmeleri yakından takip ettiklerini söyledi.

Sınır kapıları ve iç gümrüklerde geçişlerin hızlandırılması için yaptıklarını çalışmaların devam edeceğini aktaran Aras, sürücü vizeleri, Gümrük Mevzuatı, Türkiye’nin lojistik performansının artırılması, maliyetlerin azaltılması noktasında da yoğun bir çalışma içerisinde bulunacaklarının altını çizdi. Bunun yanında Avrupa Birliği yeşil mutabakat ve sınırda karbon düzenlemesi çalışmaları yaygınlaştıracaklarını, sektörde teknoloji kullanımının artırılması ve dijitalleşmenin sağlanması için çalışmalarının süreceğini aktırdı.