2015 Yılı Ortak Akıl İstiyor…

2008 Finansal krizi 7’nci yılına girdi. Gelişmiş ekonomilerin ve bağlı olarak dünyanın ekonomik büyüme tahmini küçülüyor. AB ve Japonya ekonomileri açılamıyor, durgunluğa doğru gidiyor. ABD ekonomisinin de toparlanması zayıf görülüyor hatta toparlandığı konusunda tereddütler bile dile geliyor. 

Bu talep zayıflığı emtia, yani hammadde fiyatlarının düşmesinde kendini gösteriyor. En görünen ucuzlama da petrolde. Geçen hafta petrol 50 doların altına indi. Ekonomik savaş mı var, bakalım:

- ABD, gelirinin yüzde 55'i petrol ve doğalgazdan gelen Rusya'yı sıkıştırmak istiyor, 

- Suudi Arabistan ABD'nin kayagazı üretimini zayıflatmak istiyor. Kaya petrolü üreticilerinin 90 dolarlık fiyattan itibaren para kaybetmeye başladıkları yazılıyor, şimdilerde 50 doların altındayız, 43 doları hedefleyenler var. Çıkarma maliyeti 80 dolar ve 2013'de açılan 49 bin kuyunun 45 bini ABD'de, 

- Suudi Arabistan İran'ı zora sokmak istiyor,

- Üreticiler pazar paylarına sarılıyorlar, fazlalık oluşuyor, tüketim ise yavaşlamada,

- Rusya doğalgaz üzerinden AB'yi sıkıştırıyor; AB darda,

Enerji ihraç eden ülkelerin savaşı, enerji ithal eden ülkelere yarıyor, yaramaya devam edecek.

* * *

Gelişmiş ülkeler de darda. ABD kendi ekonomisini açmak için 6 yıl para bastı, parasının değerini düşürdü, şimdi bastığı parayı geri toplama aşamasına geçiyor, parası değerleniyor. Japonya para basıyor, parasını zayıflatıyor, ekonomisini açmaya çalışıyor, açınca parasını geri toplamaya başlayacak, parası değerlenecek, daha zaman var. Para basma devam edecek. 

AB aynı nedenle para basıyor, parasının değeri düşüyor, düşmeye devam edecek. Ekonomisini açınca aynı ABD gibi yapacak, ama daha zaman var. AB'nin avrosu 2005 yılında 1,16 dolar olmuş. Şimdilerde bunun altına inerse, yıl sonunda 1,00 olacağını duyuruyor önemli finans kuruluşları. 1,14  diyenler, 1,15 diyenler de var, tabii. Eylül ayın için 1,10 da ortada.  Ortalamaya baksanız yeter, 2015 planlarınız için! Hepsinin ekonomileri açıldığında uluslararası bir ucuzluk mu olacak acaba? 

Bu finansal kriz siyasal sonuçlar vermeye de devam ediyor. Notu 2 kademe birden yükseltilen Yunanistan genel seçim yapacak 25 Ocak'ta. AB ve avro karşıtı partinin yönetime gelmesinden bahsediliyor. Yunanistan'ın notunu 2 kademe birden yükseltmişlerdi yakında, hatırlayın lütfen. Siyasal risk büyük. Fransa'da Paris'teki saldırıya dikkat etmeliyiz. ABD'deki siyahi protestoların yaygınlığı ve karşılık verilmesi önemli siyasal sonuçlar. 2000-2015 süresinde terör örgütlerinin büyük eylemler yapacağını CIA, ta 2000 yılı raporunda anlatmış.

* * *

Biz ne yapacağız, bu olağandışı durumlarda? Nasıl yöneteceğiz, bu avantajları? 

Taşıma dünyasını ilgilendiren yapısal çalışmalar başladı: Taşımacılıktan Lojistike! Lojistik deyince süreç, bilgi, eğitim, verimlilik, planlama (basit açıklama var: sürdürülebilirlik), taşıma türlerinin eşleştirilmesi, taşıma altyapısının işletilmesi öne çıkıyor.

Geçen yıl yazmıştık, Avrupa'daki araştırmalarda Türkiye'de yapılacak işler içinde Lojistik ikinci sırada görülmüştü. Demek ki akılcı yapıldığında çok kazançlı olacak bu iş. Akıl deyince, bir örnek var; aynı kumaşın kilosunu biz 11 dolara satarken İtalya 28 dolara satıyor. Yılda 8 milyar dolar fazla kazanç elde ediyor. Akıl ve organizasyon farkı işte böyle sonuçlar veriyor.

Taşıma dünyasına bir açıklama var. Hep yakıtın pahalılığından, yüksek vergilerden şikayet edilir ya… Petrol ucuzluyor ama yakıt ucuzlamıyor ya… PÜİS petrol bedava bile gelse benzinin fiyatı 2,32 TL, mazotun fiyatı 1,88 TL olacağını anlatıyor. Çünkü bu rakamlar yakıt üzerindeki vergilerin toplamı. 

Neden çok bu vergiler? Bakalım…

Maliye Bakanlığı “gib.gov.tr” adresinde, 30 Kasım'daki borcu 1 milyon TL'den büyük 15 bin vergi borçlusunu listelemiş. İlk sıradaki borcu tahmin edemezsiniz:  840 milyon TL! Sadece 100 tanesinin toplam borcu 15 milyar TL. İşte bu alacaklar yakıt üzerinden ve 77 milyon kişiden tahsil edilince yakıt fiyatı yükseliyor.

Bu borçlulara kolaylık olması için Maliye Bakanlığı, vergi dairelerini bankalar gibi tek tip yapacak, AVM'ler dahil kolay erişilir yerlere taşıyacak, tüm ödemeler ve sorgulamalar tek adreste yapılabilecek. Tabii, 5 bin kişilik yüksek öğrenimli vergi denetmen ekibi etkin kontrollere devam ediyor ve kasko bedelinin yüzde 2'sini aşan oto kiralamalarını belirleyip iptal ediyor.

2015'in olağandışı durumlarında, kendi yolumuzu iyi bileceğiz ve yolumuzda verimli ilerleyeceğiz.

Hep beraberce. Dikkat!

2015 yılının iyi gelmesi için hepimizin görevini ve yolunu iyi bilmesi şart. ■