2023’e girerken

Yıl sonlarında geçen yıla ilişkin bir değerlendirme yapmak usuldendir. Genelde, buna bir de, gelecek yıla ilişkin tahminler ve beklentiler eklenir. Ben de toplu bir gözden geçirme yapmak istiyorum. Buna ilişkin hususlara girmeden önce dünyada ve ülkemizde geçen yılı ve hatta pandemi dönemini düşünmeliyiz. Bu 3 yılın durumunun bilindiğini varsayıyorum. Sonra da bazı temel hususlara bakalım... 

Seyahatler 

Pandemi döneminde azalan seyahatler 2022 yılındaki artışlarla hangi noktaya geldi? Pandemi öncesi seviyeye ulaşıldı mı? Buna bir de, tarifeli seferlerle yapılan bireysel seyahatler mi, yoksa tarifesiz seferlerle yapılan grup-turizm seyahatleri mi daha çok arttı” sorusunu eklemek lazım. Benim kanaatim, artan seyahatlerin önceki yıllar seviyesine hâlâ ulaşmadığı yönünde. Ancak o dönemin yüzde 80’leri yakalanmış olabilir. Tarifeli ve tarifesiz ayrımında durumun yine benzer olduğunu düşünüyorum.

Taşıma modları 

2022 yılında seyahatlerin taşıma modlarına dağılımı nasıl oldu? Ben yüksek akaryakıt fiyatlarının tüm modları etkilemekle birlikte akaryakıt kolaylıkları olmayan karayoluna daha fazla zarar verdiğini düşünüyorum. 

Havayolundaki iyileşmenin diğer modlara göre biraz daha fazla olduğu düşüncesindeyim. Ülkemizde başlıca iki taşımacı kaldığı için rekabetin de azaldığını fiyat ve doluluklarda istedikleri düzeyi yakalayabildiklerini düşünüyorum. 

Ülkemizde denizyolu kullanımı hayli az. İstanbul ve İzmir’deki şehiriçi ve Çanakkale’deki iliçi taşımaları bir yana bırakırsak geriye pek bir şey kalmıyor. Sadece yaz aylarında Marmara Denizi’nde biraz taşıma oluyor. 

Karayoluna, ticari ve hususi taşımalar olarak ayrı bakmak gerekir. Yüksek yakıt fiyatları hususi taşımaları azaltmış olabilir, ama yine de epey yoğun kullanım var. Diğer ticari taşımalar da zarar görmüş gibi. 

Demiryollarına gelince, yüksek hızlı tren taşımacılığı ile son yıllarda epey yol alındı. Yavaş da olsa bu artış sürecek. Bunun ticari karayolu yolcu taşımacılığına etki etmemesi mümkün değil. Marmara ve İç Anadolu arasındaki bu taşımalara bir göz atalım. 

İstanbul’dan gidişler

Halen her gün İstanbul’dan Ankara varışlı 12 sefer, biri Karaman’a kadar gitmek üzere Konya varışlı 5 sefer ve Eskişehir varışlı 1 sefer bulunuyor. Yani İstanbul’dan günlük 18 yüksek hızlı tren seferi yapılıyor. 

Ankara’dan gidişler

İstanbul varışlı 12 seferin yanı sıra Konya varışlı 5, Karaman varışlı 2 ve Eskişehir varışlı 3 sefer yapılıyor. Yani günlük 22 kalkış var. 

Konya’dan gidişler 

Her gün İstanbul varışlı 5, Ankara varışlı 7 olmak üzere 12 sefer bulunuyor. 

Eskişehir’den gidişler

Her gün Ankara’ya 3 ve İstanbul’a 1 olmak üzere 4 sefer de buradan başlıyor. 
Eskişehir’den geçen tüm seferlerin buradan varış istikametine doğru yolcu aldığını tabii ki biliyoruz. Bunun ötesinde hiç sefer kalkışı bulunmayan Kocaeli-Sakarya ve benim ilim Bilecik gibi merkezlerde, insanlar buralardan geçen seferlerden faydalanıyorlar. 

Belirtilen bu seferlerden buralarda yaşayanlar faydalanırken bu noktalardaki otobüs firmaları ile bunların acenteleri ve hatta buralardaki terminaller tabii ki bunlardan zarar görüyor. Bu zarar yukarıdaki sefer sayılarına göre belli ölçüde tahmin edilebilir. Gelecekte bunlara bazı ekler yapılması da tabii ki mümkün. Bunların hesaba katılması gerekiyor. 

Seyahatlerin artmasıyla otobüs firmalarının daha fazla taşıma yapabildiği bir yıl olsun. Tüm sektör mensuplarına ve bunlara hizmet veren kamu görevlilerine sağlıklı ve güzel bir yıl dilerim. ■