Akıllı Para Ol, Çağı Yakala

Sonda söyleyeceğimi en baştan net olarak paylaşayım: yan sanayi patronları ile teknolojik otomotiv startuplarını daha çok bir araya getirmeliyiz. 

30-40 yıl önce, içlerindeki girişimci ruhla, çoğu da işin erbabı olarak girişimciliğe soyundular. Ekosistemin E’si olmadan, kendi çabaları, birikimleri, azimleriyle, sermayeleriyle işlere koyuldular ve bugün dünya otomotiv sektöründe önemli bir role geldiler. Ülkemizin son 12 senedir ihracatında otomotivin rekor kırmasında da yan sanayimizin rolü çok büyük. Peki şimdi? Elektrikli araçlardır, otonom araçlardır derken yıllar öncesinden tırnaklarıyla kazıyarak ve büyük bir tecrübe edinerek getirdikleri bu işlerde, pasta akıllı telefona dönen araçların diğer parçalarına hatta dijital hizmetlere kayıyor. Madalyonun bir tarafında tablo bu şekilde. Diğer tarafta, yan sanayicilerimizin 30-40 sene önce başladıkları girişimlerin benzerini, şimdi mastırlı, doktoralı profesyoneller, alaylıdan çok mekteplisi çağın trendine uygun teknoloji altyapılı fikirleriyle, bilgileriyle startuplarını kurmuşlar, geliştirmeye çalışıyorlar. Örneğin, Dünya 3’üncüsü, Avrupa 2’ncisi olan İTÜ Çekirdek’teki otomotiv girişimcileri. Yakın dönemde karşılaşacağımız ileri araç teknolojilerine hakimler, fikirleri ve yetkinlikleri de iyi. Ürünü de hizmeti de hazır edebiliyorlar lakin akıllı paraları yok. Bu kısmın altını çizerek tekrar belirtiyorum: ‘Akıllı paraları’ yok. İhtiyaç duydukları para TÜBİTAK’tır, KOSGEB’dir, Sanayi Bakanlığı’dır, bir şekilde bulunuyor, ama aradıkları akıllı para. Sadece para ile olabilecek olsa, güvendikleri ürün için çekerler krediyi. Kredi çekmemelerinin nedeni ürünlerine, çözümlerine güvenmemek değil, ürünü hazır ettikten sonra ne yapacaklarını pratikte bilememek. Teoride müşterilere git, kanaat liderlerine göster, sun, OEM’lerle işbirlikleri geliştir. Yazması, söylemesi kolay. En basitinden, müşteriler kim? Hadi müşteriyi buldun, ilgilisi kim? Hadi ilgilisini buldun, nasıl işbirliği kuracaksın? Sadece bu kalemde bile verimli olmaları birkaç yıllarını alacak. Teknolojinin bu denli hızlı ilerlediği bir dönemde, startup teknolojisini mi geliştirsin, doğru müşteriyi bulmakla mı geçirsin, olan azıcık parasıyla pazarlama mı yapsın? 

Yan sanayi patronlarımıza çağrım; otomotivdeki dönüşümde bizleri sırtlayacak startupların öncelikle sizin networkunuze, iş geliştirme ve satış bilgi birikiminize, deneyiminize ihtiyaçları var. Sektör dışından milyonlar verilmesinden, sizlerin on binler vermeniz daha kıymetli. İşte bu nedenle sizin paranıza ‘akıllı para’ deniyor bu sistemde.

Silikon Vadisi İnovasyon Ekosisteminden Neyimiz Eksik?

Silikon Vadisi’nin dünyada inovasyonda başı çektiğine hepimiz hemfikirizdir. Buna bağlı olarak, şu an dünyada 19’uncu en büyük ekonomiye sahip bir alan. 3000 km2.lik bir yerden bahsediyoruz. Bayburt kadar, Osmaniye, Rize kadar bir yerden bahsediyoruz. Nasıl bu duruma gelmişler? Üzerine yüzlerce kitap, binlerce makale var. Çoğu kaynak, Silikon Vadisi İnovasyon Ekosistemindeki bileşenleri özetle şu şekilde belirtiyor: Bilimsel Araştırma Kapasitesi, Fonlama Kaynakları, Risk Sermayelerine Erişim, Startup Ekosistemi, nitelikli insan kaynağı; inovatif, girişimci, paylaşımcı kültür... Benzer bir ekosistemin kurulmasına yönelik atacağımız adımlarda bu başlıkları öncelikle ele almalıyız. Bu başlıkların detayına bir sonraki yazımızda gireriz. Örneğin, bilimsel araştırma kapasitesinden neyi kastediyorlar, ne yapmışlar? Ya da bir yandan bu araştırma kapasitesini artırırken bir yandan da startuplara nasıl değer verdiler? Ha unutmadan, bu başlıklarda bir şeyin olmadığına dikkat ettiniz mi? Bizim ülkemizde benzer bir ekosistem kuralım dendiğinde, ilk bahsedilen, hatta bütçenin de önemli bir payını alan fakat Silikon Vadisinin bileşenlerinde geçmeyen bir konu dikkatinizi çekti mi? Evet, binalara paraları gömme başlığı… Şu kadar katlı, şu kadar m2.lik, şu kadar odalı binalardan bahsetmiyorlar. Anadolu’muzda birkaç üniversiteye ‘bölgenin kalkınmasında girişimcilerin önemi büyük, bu konuda neler yapmayı planlıyorsunuz?’ diye sorduğunuzda, gelen yanıt ’60 milyon dolar devlet desteği aldık, şu çizimdeki 6 katlı binayı yaptıracağız önce...’ şeklinde. Paranın büyük bir bölümü de bu binaya gömülecek. Sonra da girişimci bulmaya yönelik ilan çıkmaya bile para kalmayacak. ■