Araç kiralama iyi de..!

Malların da insanların da bir noktadan başka bir noktaya gitmesi gerekiyor. Tabii, insanların seyahatlerinin özel bir önemi var. Bu seyahatlerde deniz, demir, hava ve karayolu araçlarının kullanımı söz konusu. Bunun seçiminde fiziki engeller, imkanlar, zaman, maliyet, çevre gibi unsurlar etkili. Keza seyahat beklentileriniz çok da size özgü değil ve imkanlarınız sınırlı ise herkesin kullanımına açık tarifeli taşımalardan faydalanırsınız. Olmadığında, size özgü seyahat sunacak bir tarifesiz taşıma için uygun bir taşımacı veya araç seçersiniz. Keza bir seyahati, başkaları ile birlikte yapmaya razı olduğunuzda büyük ölçekli toplu taşıma araçlarına yönelirsiniz. Eğer biraz daha size özgü seyahat isterseniz siz ve yakınlarınızdan oluşan bir grup yaparsınız.  

Küçük araçla seyahat…

Eğer bu grup küçük ise küçük araçla da yetinebilirsiniz. Zira küçük aracın bazı avantajları da var. Özellikle de sürekli ihtiyaçlar için, sizin kullanımınıza tahsisli bir araç arzu edebilirsiniz. Bu araç özel otomobil, makam otomobili gibi olabilir. Devamlılığı olmayan ihtiyaçlar içinse başkalarının sahipliğindeki araçlara yönelirsiniz. Bu bazen eş-dost aracı olsa da çoğunlukla bir ticari araç olacaktır. Bugün seyahat taleplerinin karşılanmasında yaygın kullanılan bir yöntem daha var: Araç kiralama. Ülkemizde büyüyen bu işe yeni yeni uluslararası firmalar da katılıyor. Benim pek ilgi alanımda olmayan bu önemli konuda yazmaya çalışacağım. 

Niçin kiralık araç?

Eğer bir araca sahip olma imkanınız yoksa, imkanınız olduğu halde az kullanım veya sermaye ayırma istememeniz nedenleriyle para bağlamak istemiyorsanız, bir aracın sorumluluklarına katlanmak istemiyorsanız, değişen ihtiyaçlarınız zaman zaman farklı özelliklerdeki araçları gerektiriyorsa başkalarına ait araçların ticari kullanımı daha akıllıca olabilir. Bu arada araç kullanma zevkinizi de tatmin etmek istiyorsanız veya sürücü dahil bir başka insanla aracınızı paylaşmak istemiyorsanız bir aracın kiralanıp sizin tarafınızdan kullanılması çok uygun olabilir. İşte bu noktada kiralık araç hizmeti devreye girer. Kiralık araçlar, araç tahsisini yani araç yatırımını azaltıp başka alanlara kaynak tahsisine imkan verirler. 

Kombine taşımacılık…

Bu arada, bulunduğunuz yerden başka bir yerdeki araç kullanma ihtiyaçlarınızda o noktaya kadar aracınızla gitmek yerine toplu taşıma ile gidip orada kiralık araç edinme imkanı sağlamaları bakımından yakıt tüketimine, araç eskimesine ve trafik yoğunluğuna olumlu katkı yaparlar. Bu nedenle çok önemlidirler ancak bunun da bir düzeni ve bu düzen için de bir mevzuatı olmak zorundadır. Maliyeye kayıt, işyeri açma şartları, SGK zorunlulukları gibi genel konular dışında, ben buna özgü bir mevzuat bilmiyorum. Önce KTY kapsamı içinde ele alınıp bir belgeye (A3) bağlandı ama daha sonra bu düzenleme iptal oldu. 

Sorular, sorular…

Şimdi mevcut bilgilerimle cevabını bulamadığım bazı soruları sormak istiyorum.

1- Araç kiralamanın tabi olduğu özel bir mevzuat var mı, varsa adı?

2- Araç kiralama işi için bir izin veya belge var mı, varsa adı ve şartları?

3- Otomobilden gayri araçlar için kiralık taşıt hizmeti verilebilir mi, varsa hangi taşıtlar?

4- Araç kiralama ticari faaliyetinde kullanılan taşıtların trafikte ticari kayıtlı olması gerekir mi, hususi (KTY’de özel?) kayıtlı araçlarda kiralanabilir mi? 

5- Kiralanan araçlar kiralama firmasının özmalı olmak zorunda mıdır, leasingli veya başkalarına ait araçlarda kullanılabilir mi?

6- Başkalarına ait kullanılabiliyorsa araç sahibi ile kiralama şirketi arasında bir sözleşme (bu da bir kiralama sözleşmesi değil mi) ile mi çalıştırılmaktadır? Şartları nedir? Özmal ve sözleşmeli araç sayıları arasında bir ilişki/kısıtlama var mıdır? 

7- Araçlar sürücülü olarak kiralanabilir mi? Sürücülü olarak kiralanan araçlar, eğer otomobil iseler belediye alanı içinde ticari taksilerin, belediye alanı dışında A1 ve A2 otomobillerin; eğer otomobilden büyük araç (minibüs, otobüs) iseler kentiçinde belediye izinli benzer taşıtların kent dışında D2, B2 belgeli taşıtların işini, onların belgelerine sahip olmaksızın  (korsan olarak) yapmış olmuyorlar mı? 

8- A1-A2 veya B2, D2 belgeli firmalar kendilerini sürücülü araç kiralama firması olarak sunabilirler mi? Mevcut işlerini Bakanlık belgesi almadan bu adla yapabilirler mi? 

Bu ve benzeri sorunlar trafikte seyahat eden iş makinesi türü araçlar içinde sorulabilir. 

Bu ve benzeri soruların cevaplarına göre diğerleri ile çelişmeyen daha iyi bir araç kiralama hizmeti geliştirilebilir. ■