26.08.2013, 11:47

Bayramda seyahat zordu...

Gurbet acısını ve sıkıntısını yaşamış bir kişi olarak bununla ilgili konularda hassasımdır. İçinde gurbet sözcüğü geçen şarkı ve türküler hala içimi sızlatır. En çok etkileyen de “gurbet o kadar acı ki” şarkısıdır. Tabii, diğerleri de önemli. Nedir gurbet? Bana göre birlikte olma arzusunu kuvvetli biçimde duyduğunuz insanlardan ayrı olma durumudur. Tabii, bir ayrılığın gurbet olması için ilk fırsatta sevdiklerinize kavuşma çabası içine girmelisiniz. Gelen bayram tatili fırsatını sevdiklerinizle buluşmak yerine başka amaçlarla kullanıyorsanız, pek gurbet duygusundan söz edemezsiniz.

İlkokuldan beri köydeki ailesinden ayrılmış ve uzun yıllar her fırsatta, ulaşımı zor köyüne gitmeye kalkışmış bir kişi olarak çok da ulaşım zorlukları yaşadım. Bunlar hala da var. 

Talep artışının zorlukları

Özellikle bayram tatillerinin çok yoğun seyahat talebi yarattığı herkesçe bilinir. Önümüzdeki 9 günlük Kurban Bayramı tatilinde de böyle olacaktır. İster gurbet acısıyla gidilsin, ister keyif için gidilsin seyahatler artacaktır. Bu da iki şey getirir: Birincisi ticari ve ticari olmayan araçların daha fazla sefere çıkışına bağlı olarak trafik yoğunluğu artacak, seyahatler zorlaşacak ve gecikecek, kazalar da artacak. İkinci olarak ticari araçlara ilişkin özel sorunlar yaşanacak. 

Çözüm var mı?

Bayram tatili başlamadan önce seyahate çıkmak ve/veya bayram tatili sonrası seyahatten dönmek önerilebilecek ilk çözümdür. Ancak iş hayatı buna imkan vermez. Bir de seyahate geç gidip erken dönmek var ki, o da zaten sınırlı olan tatilin imkanlarından faydalanmayı azalttığı için pek uygulanamaz. Geçmişte bayram günlerinde yük taşıtlarını trafiğe sokmamak gibi çözümler denendi ama bunun da sakıncaları görülüp vazgeçildi. Kısacası kolay bir çözüm yok. 

Ticari seyahat zorlukları

Ticari taşıtlar da bayramlarda özel taşıtlarla ortak sorunlar yaşarlar. Bunun ötesinde, bunlardan faydalananlar açısından iki özel zorluk vardır. Birincisi, yer bulma… İkincisi, yüksek fiyat.

Bunlardan kurtulmak için akla ilk gelen kapasitenin arttırılmasıdır. Ancak bu zordur. Elden geldiğince de yapılıyor ama yoğun talep artışı karşısında tabii ki yetmiyor. 

Erken hareket etmek

Gerek yer bulamama, gerekse yüksek fiyatlara şikayetlere çözüm olarak vatandaşlara erken hareket etmeleri söylenir ve bunu söyleyince çok önemli bir akıl verdiklerini sanırlar. Hiç de öyle değil.

Erken hareket etme mevcut imkanlardan ve kolaylıklardan kimin faydalanacağını belirler. Yani erken hareket sayesinde geçen bayram yer bulamayan Ali ile Veli yer bulur, ama bu kez de Hasan ile Hüseyin açıkta kalır. Erken harekete bağlı bir kapasite yaratmak pek mümkün olmadığına göre bu sadece bireysel sorunu çözer, ötesini değil. 

Serbest piyasaya dikkat

Adı üzerinde, serbest piyasa. Asgari şartları sağlamak kaydıyla giriş veya çıkışın serbest olduğu piyasa. Arz talep dengesinin devlet veya idare tarafından değil piyasa tarafından sağlandığı anlayış. Arz azaldığında fiyatlar yükselecek, bunun sonunda yeni arzlar olacak. Yeni dengeler ve yeni fiyatlar oluşacak ve piyasadan çıkanlar olacak vs. 

Bayram döneminde talep çok aşırı arttığına göre bunun karşılanması mümkün olmayacak ve fiyatlar geçici olarak çok yükselecek. Bunda şaşılacak ne var, anlamıyorum. Serbest piyasanın işleyişi bu. Serbest piyasanın olumlu yanlarından faydalanılmak isteniyorsa bu kabullenilecek veya başka bir anlayış benimsenecek. 

Tavan fiyat konusu

Özellikle yoğun talep sonucu bayramlarda uçak fiyatları çok yükseliyor. Bunun çözümü olarak tavan fiyat düşünülüyor. Olabilir tabii, ama tavan fiyat uçakla seyahatin sorunlarını çözer mi? Hayır. Yüksek bedeli ödeyerek seyahat etmeyi göze alanların dahi yer bulamama durumu doğabilir. Hani halk plajları doldurduğu için vatandaşın denize girememesi gibi… Bu da serbest piyasanın ruhuna aykırı. 

Otobüsçülere ne oluyor?

Otobüsçüler kendi fiyatları çok düştüğünde yolcuların maliyet altı, çok ucuz fiyatla seyahatten faydalanmasından rahatsız olup taban fiyat isterler. Nerede yolcu sevgisi? Şimdi de halkın kendi isteğiyle yüksek fiyat ödeyip uçmasından otobüsçüler şikayet etmişler. Niye ki! Parası olup da kendi isteğiyle vererek -kimse bıçak dayamıyor- uçakla seyahat edenleri kimden niye koruyorsunuz ki? Uçak bilet fiyatları istediği gibi yükselsin ki, otobüsçüler de bunun fiyat baskısını hissetmeyip yüksek fiyat uygulayabilsinler. Bu bayram öyle olmadı mı? Kendi işlerini bırakıp niye uçağın yüksek fiyatıyla ilgilenirler anlamadım. Hem otobüsçüler uçağın yüksek değil düşük fiyatlarından yakınıp ona taban fiyat istemiyorlar mıydı? Şimdi istedikleri oldu; fiyatlar yükseldi, yine şikayet!

Alibeyköy Terminali

Terminal ücretlerinin taban olarak sınırlandırılmasını hep savundum. Çünkü orada serbest piyasa yok. Ama yazıhane ihalesi olacaksa fiyatlar tabii ki artacak. Zaten ihale bu değil mi? Efendim, neymiş, büyük hacimli yazıhane sayısı büyük firma sayısına denk değilmiş, fiyatlar yükseliyormuş! Peki, küçük yazıhane sayısı küçük firmalara ve acentelere yetiyor mu? Onların fiyatı artarsa ne olacak? Böyle giderse büyük firmalar büyük yazıhaneleri uygun fiyatla alır, küçükler kıran kırana. Arz ve talep eşit olduğunda ihale olur mu? İnsanlar niye fiyat artırsın ki?

Bir önerim var. Büyük firmaların yazıhaneleri için ihale yapılmasın. Onlar ihalede küçük yazıhaneler için oluşan bedelin iki katına razı olsunlar. Ama olmaz! Onlar, ucuz faydalanma yolunu dayatırlar.
Yorumlar (0)
banner117
15
açık
banner159
banner153
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 10 28
2. Samsunspor 11 25
3. Fenerbahçe 10 23
4. Beşiktaş 10 20
5. Eyüpspor 11 19
6. Sivasspor 11 17
7. Göztepe 10 15
8. Başakşehir 10 15
9. Kasımpasa 11 14
10. Konyaspor 11 14
11. Trabzonspor 10 12
12. Gaziantep FK 10 12
13. Bodrumspor 11 11
14. Antalyaspor 11 11
15. Alanyaspor 11 10
16. Rizespor 10 10
17. Kayserispor 10 9
18. Hatayspor 10 3
19. A.Demirspor 10 2
Takımlar O P
1. Erzurumspor 11 22
2. Kocaelispor 11 22
3. Bandırmaspor 11 21
4. Karagümrük 11 18
5. Igdir FK 11 18
6. Boluspor 11 18
7. Esenler Erokspor 11 17
8. Ümraniye 11 17
9. Pendikspor 11 17
10. Ankaragücü 11 16
11. Ahlatçı Çorum FK 11 16
12. Şanlıurfaspor 11 15
13. Gençlerbirliği 11 15
14. Manisa FK 11 14
15. Keçiörengücü 11 14
16. İstanbulspor 11 13
17. Sakaryaspor 11 13
18. Amed Sportif 11 13
19. Adanaspor 11 6
20. Yeni Malatyaspor 11 -3
Takımlar O P
1. Liverpool 10 25
2. M.City 10 23
3. Nottingham Forest 10 19
4. Chelsea 10 18
5. Arsenal 10 18
6. Aston Villa 10 18
7. Tottenham 10 16
8. Brighton 10 16
9. Fulham 10 15
10. Bournemouth 10 15
11. Newcastle 10 15
12. Brentford 10 13
13. M. United 10 12
14. West Ham United 10 11
15. Leicester City 10 10
16. Everton 10 9
17. Crystal Palace 10 7
18. Ipswich Town 10 5
19. Southampton 10 4
20. Wolves 10 3
Takımlar O P
1. Barcelona 12 33
2. Real Madrid 11 24
3. Atletico Madrid 12 23
4. Villarreal 11 21
5. Osasuna 12 21
6. Athletic Bilbao 12 19
7. Real Betis 12 19
8. Mallorca 12 18
9. Rayo Vallecano 11 16
10. Celta Vigo 12 16
11. Real Sociedad 12 15
12. Girona 12 15
13. Sevilla 12 15
14. Deportivo Alaves 12 13
15. Leganes 12 11
16. Getafe 12 10
17. Espanyol 12 10
18. Las Palmas 12 9
19. Real Valladolid 12 8
20. Valencia 11 7