26.08.2013, 11:47

Bayramda seyahat zordu...

Gurbet acısını ve sıkıntısını yaşamış bir kişi olarak bununla ilgili konularda hassasımdır. İçinde gurbet sözcüğü geçen şarkı ve türküler hala içimi sızlatır. En çok etkileyen de “gurbet o kadar acı ki” şarkısıdır. Tabii, diğerleri de önemli. Nedir gurbet? Bana göre birlikte olma arzusunu kuvvetli biçimde duyduğunuz insanlardan ayrı olma durumudur. Tabii, bir ayrılığın gurbet olması için ilk fırsatta sevdiklerinize kavuşma çabası içine girmelisiniz. Gelen bayram tatili fırsatını sevdiklerinizle buluşmak yerine başka amaçlarla kullanıyorsanız, pek gurbet duygusundan söz edemezsiniz.

İlkokuldan beri köydeki ailesinden ayrılmış ve uzun yıllar her fırsatta, ulaşımı zor köyüne gitmeye kalkışmış bir kişi olarak çok da ulaşım zorlukları yaşadım. Bunlar hala da var. 

Talep artışının zorlukları

Özellikle bayram tatillerinin çok yoğun seyahat talebi yarattığı herkesçe bilinir. Önümüzdeki 9 günlük Kurban Bayramı tatilinde de böyle olacaktır. İster gurbet acısıyla gidilsin, ister keyif için gidilsin seyahatler artacaktır. Bu da iki şey getirir: Birincisi ticari ve ticari olmayan araçların daha fazla sefere çıkışına bağlı olarak trafik yoğunluğu artacak, seyahatler zorlaşacak ve gecikecek, kazalar da artacak. İkinci olarak ticari araçlara ilişkin özel sorunlar yaşanacak. 

Çözüm var mı?

Bayram tatili başlamadan önce seyahate çıkmak ve/veya bayram tatili sonrası seyahatten dönmek önerilebilecek ilk çözümdür. Ancak iş hayatı buna imkan vermez. Bir de seyahate geç gidip erken dönmek var ki, o da zaten sınırlı olan tatilin imkanlarından faydalanmayı azalttığı için pek uygulanamaz. Geçmişte bayram günlerinde yük taşıtlarını trafiğe sokmamak gibi çözümler denendi ama bunun da sakıncaları görülüp vazgeçildi. Kısacası kolay bir çözüm yok. 

Ticari seyahat zorlukları

Ticari taşıtlar da bayramlarda özel taşıtlarla ortak sorunlar yaşarlar. Bunun ötesinde, bunlardan faydalananlar açısından iki özel zorluk vardır. Birincisi, yer bulma… İkincisi, yüksek fiyat.

Bunlardan kurtulmak için akla ilk gelen kapasitenin arttırılmasıdır. Ancak bu zordur. Elden geldiğince de yapılıyor ama yoğun talep artışı karşısında tabii ki yetmiyor. 

Erken hareket etmek

Gerek yer bulamama, gerekse yüksek fiyatlara şikayetlere çözüm olarak vatandaşlara erken hareket etmeleri söylenir ve bunu söyleyince çok önemli bir akıl verdiklerini sanırlar. Hiç de öyle değil.

Erken hareket etme mevcut imkanlardan ve kolaylıklardan kimin faydalanacağını belirler. Yani erken hareket sayesinde geçen bayram yer bulamayan Ali ile Veli yer bulur, ama bu kez de Hasan ile Hüseyin açıkta kalır. Erken harekete bağlı bir kapasite yaratmak pek mümkün olmadığına göre bu sadece bireysel sorunu çözer, ötesini değil. 

Serbest piyasaya dikkat

Adı üzerinde, serbest piyasa. Asgari şartları sağlamak kaydıyla giriş veya çıkışın serbest olduğu piyasa. Arz talep dengesinin devlet veya idare tarafından değil piyasa tarafından sağlandığı anlayış. Arz azaldığında fiyatlar yükselecek, bunun sonunda yeni arzlar olacak. Yeni dengeler ve yeni fiyatlar oluşacak ve piyasadan çıkanlar olacak vs. 

Bayram döneminde talep çok aşırı arttığına göre bunun karşılanması mümkün olmayacak ve fiyatlar geçici olarak çok yükselecek. Bunda şaşılacak ne var, anlamıyorum. Serbest piyasanın işleyişi bu. Serbest piyasanın olumlu yanlarından faydalanılmak isteniyorsa bu kabullenilecek veya başka bir anlayış benimsenecek. 

Tavan fiyat konusu

Özellikle yoğun talep sonucu bayramlarda uçak fiyatları çok yükseliyor. Bunun çözümü olarak tavan fiyat düşünülüyor. Olabilir tabii, ama tavan fiyat uçakla seyahatin sorunlarını çözer mi? Hayır. Yüksek bedeli ödeyerek seyahat etmeyi göze alanların dahi yer bulamama durumu doğabilir. Hani halk plajları doldurduğu için vatandaşın denize girememesi gibi… Bu da serbest piyasanın ruhuna aykırı. 

Otobüsçülere ne oluyor?

Otobüsçüler kendi fiyatları çok düştüğünde yolcuların maliyet altı, çok ucuz fiyatla seyahatten faydalanmasından rahatsız olup taban fiyat isterler. Nerede yolcu sevgisi? Şimdi de halkın kendi isteğiyle yüksek fiyat ödeyip uçmasından otobüsçüler şikayet etmişler. Niye ki! Parası olup da kendi isteğiyle vererek -kimse bıçak dayamıyor- uçakla seyahat edenleri kimden niye koruyorsunuz ki? Uçak bilet fiyatları istediği gibi yükselsin ki, otobüsçüler de bunun fiyat baskısını hissetmeyip yüksek fiyat uygulayabilsinler. Bu bayram öyle olmadı mı? Kendi işlerini bırakıp niye uçağın yüksek fiyatıyla ilgilenirler anlamadım. Hem otobüsçüler uçağın yüksek değil düşük fiyatlarından yakınıp ona taban fiyat istemiyorlar mıydı? Şimdi istedikleri oldu; fiyatlar yükseldi, yine şikayet!

Alibeyköy Terminali

Terminal ücretlerinin taban olarak sınırlandırılmasını hep savundum. Çünkü orada serbest piyasa yok. Ama yazıhane ihalesi olacaksa fiyatlar tabii ki artacak. Zaten ihale bu değil mi? Efendim, neymiş, büyük hacimli yazıhane sayısı büyük firma sayısına denk değilmiş, fiyatlar yükseliyormuş! Peki, küçük yazıhane sayısı küçük firmalara ve acentelere yetiyor mu? Onların fiyatı artarsa ne olacak? Böyle giderse büyük firmalar büyük yazıhaneleri uygun fiyatla alır, küçükler kıran kırana. Arz ve talep eşit olduğunda ihale olur mu? İnsanlar niye fiyat artırsın ki?

Bir önerim var. Büyük firmaların yazıhaneleri için ihale yapılmasın. Onlar ihalede küçük yazıhaneler için oluşan bedelin iki katına razı olsunlar. Ama olmaz! Onlar, ucuz faydalanma yolunu dayatırlar.
Yorumlar (0)
banner117
15
açık
banner153
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 11 31
2. Fenerbahçe 11 26
3. Samsunspor 12 25
4. Eyüpspor 12 22
5. Beşiktaş 11 21
6. Göztepe 11 18
7. Sivasspor 12 17
8. Başakşehir 11 16
9. Kasımpasa 12 14
10. Konyaspor 12 14
11. Antalyaspor 12 14
12. Rizespor 11 13
13. Trabzonspor 11 12
14. Gaziantep FK 11 12
15. Kayserispor 11 12
16. Bodrumspor 12 11
17. Alanyaspor 11 10
18. Hatayspor 11 6
19. A.Demirspor 11 2
Takımlar O P
1. Kocaelispor 12 25
2. Bandırmaspor 12 24
3. Erzurumspor 12 22
4. Karagümrük 12 21
5. Igdir FK 12 21
6. Ankaragücü 12 19
7. Ahlatçı Çorum FK 12 19
8. Boluspor 12 18
9. Şanlıurfaspor 12 18
10. Manisa FK 12 17
11. Esenler Erokspor 12 17
12. Ümraniye 12 17
13. Pendikspor 12 17
14. Keçiörengücü 12 15
15. Gençlerbirliği 12 15
16. İstanbulspor 12 14
17. Amed Sportif 12 14
18. Sakaryaspor 12 13
19. Adanaspor 12 7
20. Yeni Malatyaspor 12 -3
Takımlar O P
1. Liverpool 11 28
2. M.City 11 23
3. Chelsea 11 19
4. Arsenal 11 19
5. Nottingham Forest 11 19
6. Brighton 11 19
7. Fulham 11 18
8. Newcastle 11 18
9. Aston Villa 11 18
10. Tottenham 11 16
11. Brentford 11 16
12. Bournemouth 11 15
13. M. United 11 15
14. West Ham United 11 12
15. Leicester City 11 10
16. Everton 11 10
17. Ipswich Town 11 8
18. Crystal Palace 11 7
19. Wolves 11 6
20. Southampton 11 4
Takımlar O P
1. Barcelona 13 33
2. Real Madrid 12 27
3. Atletico Madrid 13 26
4. Villarreal 12 24
5. Osasuna 13 21
6. Athletic Bilbao 13 20
7. Real Betis 13 20
8. Real Sociedad 13 18
9. Mallorca 13 18
10. Girona 13 18
11. Celta Vigo 13 17
12. Rayo Vallecano 12 16
13. Sevilla 13 15
14. Leganes 13 14
15. Deportivo Alaves 13 13
16. Las Palmas 13 12
17. Getafe 13 10
18. Espanyol 12 10
19. Real Valladolid 13 9
20. Valencia 11 7