Boğaz Köprülerinin Şehre Etkisi ve Marmaray Yatırımı - 4

Metro hatlarındaki gelişim 

İstanbul’da 2004’ten günümüze, önemli oranda metro ve hafif raylı sistem hattı inşası devam etmekte olup geçtiğimiz yıl itibariyle Kadıköy-Kartal Metro Hattı işletime alınmıştır. Bu hattın; etaplar halinde Pendik’e kadar uzatılması çalışmaları devam etmektedir. Kadıköy’den Pendik’e kadar uzatılacak olan hat burada, 2014 Şubat ayı itibariyle tamamlanması öngörülen Ankara-İstanbul Yüksek Hızlı Demiryolu (YHD) Hattı ile entegre olacaktır. Böylelikle; Ankara-Eskişehir-İstanbul YHD hattı ile Pendik’ten Kadıköy’e (Ayrılıkçeşme) metro vasıtasıyla, oradan da Marmaray ile Kazlıçeşme’ye kesintisiz ulaşım imkanı oluşacaktır. İleri tarihlerde Marmaray’ın, banliyö hatlarının rehabilitasyonunun da tamamlanmasıyla Halkalı’ya ulaşım sağlanacak, Halkalı-Bulgaristan YHD Hattı’nın da devreye girmesiyle, YHD, Marmaray ve kentiçi raylı sistemler vasıtasıyla, Ankara’dan Bulgaristan’a kadar demiryolu ile kesintisiz bağlantı sağlanmış olacaktır. Yine; Pendik’e kadar uzatılacak Kadıköy-Kartal Metro Hattı’nın bu noktadan Kurtköy Havaalanı’na uzatılması ve Ankara-İstanbul arasında daha üst standartlarda, Eskişehir’e uğramaksızın ikinci bir yüksek hızlı demiryolu hattı inşası da projeksiyonlar dahilindedir. İstanbul Anadolu yakasındaki bir diğer metro hattı olan Üsküdar-Ümraniye-Çekmeköy-Sancaktepe hattının inşasının 2015 itibariyle tamamlanması öngörülmektedir.

Kentiçi raylı sistem entegrasyonu

Marmaray Projesi’nin 29 Ekim 2013 itibariyle Ayrılıkçeşme-Kazlıçeşme istasyonları arası açılmış olup, mevcut banliyö hatlarının rehabilitasyonuyla, bu proje kapsamında Gebze’den Halkalı’ya kadar bir ulaşım imkanı sağlanmış olacaktır. Marmaray; Kadıköy-Kartal-Pendik Metro Hattı, Ankara-İstanbul YHD Hattı, Yenikapı-Aksaray Hafif Raylı Sistem Hattı, Yenikapı-Taksim Metro Hattı ve Halkalı-Bulgaristan YHD Hattı’nı birbirine entegre eden ve birbirine transferini sağlayan bir proje olup İstanbul özelinde şehrin iki ucunda doğu-batı aksıyla birleşimi sağlamakta, yöresel bazda Ankara-Edirne arası bağlantının, ulusal bazda Kars-Edirne arası bağlantının, bölgesel bazda Azerbaycan’dan Doğu Avrupa’ya kadar bir bağlantının, kıtasal bazda ise Pekin’den Londra’ya kadar olan geniş bir coğrafyanın bağlantısının en önemli noktalarından birini teşkil etmektedir.

Denizyolunun durumu

2012 yılının genel verilerine baktığımızda; Şehir Hatları Genel Müdürlüğü’nün rakamlarına göre şehiriçi denizyollarımızın ancak yüzde 10 doluluk kapasitesi ile çalıştığını görmekteyiz. Bu kapasitenin; yüzde 50’lik düzeylerde dahi kullanılması, ilaveten kabaca bir milyon yolcunun denizyoluna çekilmesi demektir. Ortalama; İstanbul’da bir otomobilin 1 ila 2 yolcu taşıdığını düşündüğümüzde; bu, trafikten 500-600 bin aracın çekilmesi demektir.

Yakın geçmişte denenen ‘Boğaz’da Kıyıya Paralel’ seferler, (Şehir Hatları Vapurlarınca Beşiktaş-Ortaköy-Arnavutköy-Bebek vb.) akılcı bir düşünceydi ve gerekliydi. Fakat bu tam olarak istenen sonuçları vermedi. Burada; paralel hatlar boyunca sefer yapacak olan araçların büyüklüğü, talebin iyi yönetilmesi ve benzeri hususlar önemlidir. Mesela; Boğaz, sahil boyunca birçok noktada yeterli genişlikte olmayan karayolu hatları üzerinde özellikle yoğun saatlerde; yürüme mesafesiyle on dakika olan Beşiktaş-Ortaköy güzergahı 30 dakikada aşılamayabilmektedir. Bu anlamda; Beşiktaş’tan iyi yönlendirilmiş bir talebe binaen ortaya konan hizmetin sonucu olarak minimum bekleme süreleriyle kalkacak optimum büyüklükteki bir Şehir Hatları aracı 20 dakikalık bir yolculuk sürecinde, gerekli duraklara uğrayarak Bebek’e ve diğer iskelelere uğrayarak yolcu taşıyabilecektir. Bu itibarla; halkımızın ulaşım talebi; doğru saat aralıkları, doğru güzergahlar ve doğru araç filoları ile yönetildiği takdirde, kıyıya paralel hat uygulamasının ‘Boğaziçi Deniz Ulaşımı’mızda etkin ve verimli bir şekilde uygulanabileceği kanaatindeyim. 

Kara trafiğinin yükü…

Tablolardan da görüleceği üzere; köprü tadilatları sürecinde ilk etapta Fatih Sultan Mehmet Köprüsü’nde yapılan sayım çalışmalarının neticesinde araç trafiğinde yüzde 30’lara varan azalmalar kaydedilmiştir. Aynı dönemde ise Boğaziçi Köprüsü’nde sayım sonuçlarına göre; yüzde 10’luk bir artış kaydedilmiştir. Buradan çıkan sonuçlara göre; Fatih Sultan Mehmet Köprüsü’nün araç trafiğinde kaydedilen ciddi miktardaki azalmalar; deniz ulaşımı ve Boğaziçi Köprüsü tarafından karşılanmıştır. Tablo 9’da görüldüğü üzere; Üsküdar-Eyüp Hattı’nda Fatih Sultan Mehmet Köprüsü bakıma alındıktan sonra; bakıma alınmadan önceye göre bir hafta gibi kısa bir sürede yüzde 11,12’lik artış kaydedilirken, bu değer bir önceki yılın (2011 Haziran) aynı dönemine göre yüzde 23,07’lik bir artış olarak gerçekleşmiştir. 

Bu değerler; Kadıköy-Kabataş hattı için; bakım öncesine göre yüzde 22,03’lük, bir önceki yılın aynı dönemine göre ise yüzde 32,46’lık artış olarak okunmuştur. Üsküdar-Beşiktaş Hattı’ndaki artış ise doruk noktaya ulaşmış olup; bakım öncesine göre yüzde 19,22, bir önceki yılın aynı dönemine göre ise yüzde 123,07’dir. Beşiktaş-Kadıköy Hattı’nda bir önceki haftaya göre; yüzde 19,79’luk, bir önceki yılın aynı dönemine göre (2011 Haziran) ise yüzde 17,89’luk bir artış meydana gelmiştir.

Hepinize; başarılı sağlıklı huzurlu ve mutlu bir hafta dilerim. ■