Büyük projeler ses getirdi mi?

Ülkemizde son yıllarda ulaşım alanında çok büyük projeler gerçekleştirildi. Bunların önemli bir kısmı İstanbul civarında. Dolayısıyla İstanbul’un sorunlarına da yönelik. Bunların bir kısmı hizmete girdi, bir kısmı da zamanla girecek. Acaba hizmete girenler ne kadar etkili oldu, girecekler ne kadar etkili olacak? UDH Bakanı Sayın Aslan’ın, geçen hafta sonu CNNTURK’ün canlı yayınında yaptığı açıklamalara da bağlı olarak bunu ele alacağım. 

Marmaray

İstanbul’un iki yakasını yeraltından raylı sistemle bağlayan büyük proje halen Ayrılıkçeşmesi-Kazlıçeşme arasında hizmet veriyor. Bu proje sonrasında insanların iki yaka arasında otomobil, vapur gibi toplu taşıma aracı ile geçişleri azalıp trafiğin rahatlaması gerekirdi. Ama beklenen henüz olmadı. Tabii ki epey insan geçiyor, ama bana göre yetersiz. Üstelik bunun kapsamında yapılacak raylı sistem iyileştirmeleri için iki yakadaki banliyö seferleri iptal oldu. Bunun da yükü trafiğe eklendi. Bu projenin ses vermemesinin nedeni yapılamayan raylı sistem iyileştirmeleri… Bana göre 2-3 yılda yapılabilecek iyileştirme, Marmaray’ın uzayan yapım süreci sonrasında bile bitirilemedi. Daha da sürecek gibi… Bu tamamlanmadan Marmaray’ın etkisini göremeyiz. Bakan, iki yılda biteceğini söyledi. Umarım daha da uzamaz. 

Hızlı tren

Bu proje sonrasında İstanbul, Eskişehir, Ankara, Konya arası taşımalar çok çabuk olacaktı. Öyle ki İstanbul-Ankara, İstanbul-Eskişehir ve İstanbul-Konya arasında ne uçak ne otobüs ne de özel araç kullanılmalıydı, ama olmadı. Bunun nedeni hızlı trenin İstanbul’a gelememesi… Pendik epey yetersiz bir nokta. Marmaray için söylenenler burada da geçerli. Her ne ise bu proje de yeterince ses getirmedi. Umarım gelecekte olur. Bu arada Eskişehir-Ankara, Eskişehir-Konya ve Ankara-Konya taşımalarında bir engel olmadığına göre, inşallah etkili olmuştur. 

Osmangazi Köprüsü

Bu yıl içinde açılan köprüden geçen araç sayısını Bakan, ortalama 20 bin olarak açıkladı. Kışın daha da düşer. Yapanlara taahhüt edilen rakam 40 bin deniyor. Dolayısıyla eksik geçişlerin bedelini bizler ödüyoruz. İzmir Otoyolu tamamlandığında buradan geçişlerin artması beklenir. Şu anda kapasitesinin çok çok altında olması, yapılmasının yanlışlığını göstermez. En azından denizdeki risklere karşı ulaşımın sürekliliğini sağlaması bile yeterli. Ancak bu köprüye rağmen hala araba vapurlarının çalışabilip kaynak tüketmesi düşündürücü. Fiyat üzerinde durulmalı. 

Var olan köprülerin yetersizliğini giderme amaçlı bu köprüden günde 100 bin araç geçtiği söyleniyor. Ancak böyle bir geçişin diğer köprülerde yaratması beklenen rahatlık görülmüyor. Sorunun önemli bir kısmının otoyollarının yapılmaması olduğu belirtiliyor. Marmaray tamamlanıp Avrasya Tüneli hizmete girdikten sonra buraya talep daha da düşer mi? Belki büyüyen İstanbul, buraya da zamanla talep yaratır. Bir de üzerinde demiryolu şeridi var ki, ne zaman kullanılacağı hayli belirsiz. Ben, bununla ilgili bir çalışma veya güzergah duymadım. 

Avrasya Tüneli

Henüz sonuçlanmayan bu proje 20 Aralık’ta hizmete girecek. Ben, bunun eksiksiz açılacağını ve tam kapasite hizmet vereceğini düşünüyorum. İnşallah yanılmam. Zira bu projenin iki yaka arası köprü geçişlerine ve bu köprülere gidilen yollara çok önemli katkı yapıp yük alacağını düşünüyorum. En inandığım proje bu. Tabii, bunun başarısı diğerlerinin başarısızlığı anlamına da gelecek. 

Üçüncü Havalimanı

Mevcut Atatürk Havalimanının bunun sonrasında kullanılıp kullanılmayacağı, kullanılacaksa nasıl olacağı belli olmadığından buna ‘Üçüncü’ demek belki de yanlış olacak. Yani bu, Birinci Havalimanı olabilir. Diğerlerindeki iyileştirmeyle bu havalimanı yapılmayabilir miydi? Yeri uygun mu? Ancak böyle büyük bir yeni havalimanı yapılacaksa pek de uygun başka bir yer bulunamayabilir. Bu havalimanının ilk etabının 2018’de hizmete açılacağı söyleniyor. Kalan süre dikkate alınırsa burada da problemler yaşanması kaçınılmaz. Mecidiyeköy’den itibaren yapılacak metro bağlantısı, açılacağı belirtilen 2018’e çok zor yetişir. Henüz ihalesi bile yapılmadı. Havayollarına seçme hakkı verseniz, çoğu en azından açıldığı yıl oraya gitmek istemez. Tabii, sözleşmeler açısından bu mümkün değil. Umarım ki yarım yamalak açılmaz. 

Burada projelere ilişkin bir eleştiri görülebilir. Bu doğru. Ancak bu, bu projelere karşı olmak anlamında değildir. Adı geçen büyük projelerden Osmangazi Köprüsü, bana göre zorunluluk idi. Artık önümüzdeki yıl temeli atılacak Çanakkale Köprüsü de bu hale geldi. Bunların başka alternatifleri yok gibi… Diğerleri, bir zorunluluk olmamakla birlikte önemli. Özellikle Marmaray, hızlı tren ve Avrasya Tünelinin bana göre tartışılır yanları da yok. Ancak zorunlu olmayanlar da yapılan yatırımın karşılığının alınıp alınmadığı önemli. Kullanılıyor ve kısmen ihtiyaca cevap veriyor olması yetmez. Hızlı tren, Marmaray ve Üçüncü Boğaz Köprüsünün yatırımlarının tam karşılığının alınması yılları alacak. Bu da kaynak kullanımı bakımından sorgulanması gereken bir durum. Başarıyı geciktiren sorunların, vaktinde belirlenip tedbir alınması daha doğru olmaz mıydı? 

Bu arada hızlı trendeki başarısızlıklar otobüsçülerin kısmen de havayolcuların işine yarıyor. Bunun da geçici olduğu bilinip sonrası şimdiden düşünülmeli. Aynı şey havayolcular için İstanbul-İzmir hattında da geçerli. ■