Yeni İnan Turizm ile TEMSA ailesi büyüyor

Yeni İnan Turizm Yönetim Kurulu Başkanı Resul Çelik:
Otobüs tarihinin en büyük krizini yaşadık

Pandemi sürecinin şehirlerarası otobüs sektörünü de çok şiddetli bir şekilde etkilediğini belirten Resul Çelik, “Belki de otobüs tarihinin en büyük krizi ile karşılaştık. Büyük ekonomik kayıplar oldu. Biz pandemide durduk ama fiyatlar yerinde durmadı. Maliyetler yükseldi.

Röportaj: Erkan YILMAZ

Yeni İnan Turizm Yönetim Kurulu Başkanı Resul Çelik, Pandemi öncesinde 1500-1750 TL’ye aldığım lastiği şu anda 3 bin hatta 3 bin 500’e kadar çıkan fiyatlarla alıyorum. Yedek parça fiyatları da arttı. Bu kayıpları normal bir sezonda kapatmanın imkansız olduğunu gördük. En azından otobüsçülüğün tekrar canlanabilmesi için sorunsuz iki sezon gerekiyor. 

10 bireysel otobüsçüden 8’i sektörden çıktı

Aşı sürecinde iyi bir seviyeye geldik. İnsanlar seyahat etmeye yönelik güveni daha yeni yeni hissediyor. Bölgemizdeki 10 bireysel otobüsçüden 8’i bu süreçte dayanamayarak sektörden çıktı. Sektörün dışında olup otobüs yatırımı yapmış olanlar da en ufak sarsıntıda çıkmak istiyor. 2005-2006 yılında sektöre zeytincisi, kuyumcusu, tekstilcisi yoğun girdi, sonra da kriz anında hemen çıktılar. Şu an otobüs hissesi olanlar var ama tamamen bir otobüse sahip neredeyse bireysel otobüsçü kalmadı etrafımızda. Nakliye tarafına gidenler oldu. Bir tır ile başlayıp, ikincisini alanlar var. İyi de kazanıyorlar. 25-30 bin TL aylık gelir konuşuluyor. Şu an 15 bin TL kazanan otobüsçü var mı, bilmiyorum. Biz nakliye tarafını hiç düşünmedik. Bizimki otobüsçülük, tırcılık farklı bir iş. Biz 60 yıldır bu sektördeyiz. Bu sektör tavan yapar, yine buradayız; batar, yine buradayız. Başka bir firma ile ortaklık veya yolculuk yapmayı düşünmüyoruz. Büyük firmaların küçük firmalarla işbirliklerinin yürümediğini gördük. Otobüsçülük dışında tarım, geri dönüşüm ve hayvancılık alanlarında yatırımımız var. Meyve ve geri dönüşüm işimiz bu işe destek olabildi ama hayvancılık tarafı olamadı” dedi.

Yıkıcı rekabet akıllıca olmaz

1 Temmuz itibariyle sektörde hareket beklediklerini belirten Resul Çelik, “Antalya tarafında da turizm sezonu iyi geçiyor. Şehirlerarası tarafından da turizme araç kayışı olursa ilave servis yapmak daha zor olacağı için doluluk oranları daha yüksek olur. Şu anda firmaların yıkıcı rekabet yapması akıllıca olmaz. Ben rakibimi bitireyim, ayakta kalayım anlayışı ile hareket etme zamanı değil. Herkesin hesabını iyi yapma dönemi artık. Rakibini bitirseniz bile yeni rakipler geliyor, siz de bu süreçten zarar görmüş oluyorsunuz. Üniversitelerin açılmasıyla hareketlilik daha da büyür. Düğün sektörü de çok önemli. İnşallah bu kötü günler geride kalır. Pandemi süreci bize daha emniyetli, güvenli gitmemiz gerektiğini gösterdi. Bir hareket başladığında heyecana kapılarak hemen şuraya da hat açalım, 5 otobüs daha alalım düşüncesi içinde olmamayı, daha planlı hareket edilmesini, belli sayıda özmal aracını yenileyerek gitmek gerektiğini bize öğretti ” dedi. 

İyi şoför bulmak zorlaştı

Sektörün şu anda iyi şoför bulmakta zorlandığını da ifade eden Resul Çelik, “Sektör, ikram amaçlı host personeline yönelip, muavin istihdamını bırakınca işleyişindeki en önemli zararı gördü ve artık yeni kaptanların yetişmesi süreci de sona erdi. Pandemi bittiğinde sektörün en büyük sorunu iyi şoför olacak. Biz iyi kaptan bulduğumuzda onlara hisseler verdik, işlerini daha çok sahip çıkmaları adına, ancak pandemi ile bu insanlar tıra gitti ve şu anda onların yerini doldurmakta sorun yaşıyoruz. 10 otobüs alsanız, 30 kaptan istihdam etmek zorundasınız, 5 kişiyi zor bulursunuz. Bu çok ciddi sorun. Sektörün bu konuya eğilmesi gerekiyor. Otobüsçülüğü sahipsiz olarak görüyorum. Senelerdir haksız rekabet olmasaydı, birileri zevkine göre otobüs alıp fiyatları aşağı çekmeseydi, birileri inatla servis açmasaydı, şoförlerin sigortası tam olsaydı, sosyal hakları verilseydi, onlara sahip çıksaydık bugün bu sorunları yaşamazdık. Devletin de sigortasız şoför çalıştırılmasının önüne geçmesi gerekiyordu” dedi. ■