26.05.2020, 18:03

Değişim Kaçınılmaz

Karayolu taşımacılığında da dünden bugüne değişik evreler yaşanır. Bu süreçte, güzergâhlar, araçlar, hizmetler ve rekabet, zaman içinde ihtiyaç ve beklentilere uygun olarak sürekli başkalaşım geçirmiştir. Buna uygun rolü üstlenerek hayatlarını devam ettirebilenler olduğu kadar, koşullara ayak uyduramayıp varlığını sonlandırmak zorunda kalanlar da olmuştur.    

50’li yıllarda önem kazanmaya başlayan karayolu taşımacılığı başlangıcında, kamyondan çevrilen, Karadenizli tekne imalatçılarının yaptıkları tahta kasalı araçlar yerini, 70’li yılların başından itibaren, fabrikasyon araçlara bırakmıştır. Bu dönemde gerçek anlamda firmalar ve üniform bir yapı oluşmaya başlamıştır. 

1969-1983 yılları arasında efsane araç, O302, istisnasız tüm taşımacıların ve güzergâhların tercihi olurken, rekabete dayanamayan Magirus ve Man gibi iki marka piyasadan çekilmiştir. 

O yıllarda, müşteriler araçların markasını, modelini ve yaşını sormazdı. Yıpranmış veya kazalı araçlar Bursa’da yenilenir; döşemesinden, boyasına kadar güncellenerek tekrar hizmete sokulurdu. Bagaj sorunu da yoktu. Araçlarda sadece su ikramı yapılırdı. Havalı kapı, klima gibi özellikler daha sonraları rekabete dâhil oldu. 

80’li yılların sonlarına doğru piyasaya yeni bir oyuncu girdi. Mercedes’in değişen ürün stratejisi, Temsa tarafından üretilen yeni ürünün var olması için zemin oluşturdu. 13 yıl hiçbir değişiklik yapılmadan üretilen O302’nin sonlandırılması ve yerine çıkarılan O302 S modelinin keyif vermemesi üzerine; çok kısa süre sonrasında O303; bundan bir süre sonra da O304 pazara sürüldü. 

Araçların bu denli sık değişikliğe uğraması fiyat ve işletme maliyetlerinin artması yadırgandı. Ancak hayatını devam ettirmek isteyenler bu değişikliklere uyum sağlamak zorundaydı ve öyle de oldu.

Zaman içinde bu oyunculara MAN yeniden katıldı. Artık, 3 üreticili oligopol bir pazar oluşmuştu. 90’lı yılların ortalarında, pazar lideri, yeni bir efsane ile nabzı yeniden tuttu. Tam 10 yıl O403 ile açık ara önde oldu. 

O403 ile O302 günlerine benzer bir dönem yaşanıyor, her güzergâhta ve firmada aynı araç ile rekabet ve hizmet ediliyordu. Fakat artan araç ve işletme maliyetlerinin yanı sıra, parkurların uzaması ve piyasaya giren yeni firmalar yüzünden rekabet daha acımasız bir hale geldi. 500 üzeri firmanın faaliyette olduğu günlerdi.    

Rekabette öne çıkmak isteyen bazı firmalar, O403 dönemi öncesi bir ara CBU ve Bursa yapımı çift katlı araçlar ile şans denediler, ancak bu dönem fiyasko ile sonuçlanan bir süreç olarak tarihteki yerini aldı.  

Sonrasında ise öncelikle fiyat, ikram ve şehiriçi servisleri rekabeti olmaya başladı. Hepsi de ağır yükler getiren ama her geçen gün daha da katmerli olarak sahaya sürülen denemeler oldu. Bir dönem “Dönüş 1 TL” günleri bile yaşandı. 

Şimdi, bugünlerde, kötü başlayan bir yıl ve zorunluluklar nedeniyle, herkes külahını önüne koyup düşünmek zorundadır. Sektör için mücadele edecek bir STK ve devlet desteği de olmayacağı bilinciyle; herkes, kendi ipini kendi kesecek. “Desinler” yerine, gerçek maliyetleri ve verimlilik için kılı kırk yaracak ve rekabet yerine dayanışma ile var olma savaşı verilecek bir döneme girildi.

Hep beklenen ve özlenen bir durum olmasına rağmen, bugüne kadar -şişkin egolar- yüzünden yapılamayanlar belki “corona” yüzünden yapılabilir…

Biliyoruz ki “değişmeyen tek şey değişimdir.”

Her gün güneş yeniden doğar; her gün dünya yeniden kurulur. 

Her sabah yeni bir başlangıçtır.

Bayramınız kutlu olsun. Sağlık, huzur ve esenlikler dilerim. ■
Yorumlar (0)
banner117
15
açık
banner153
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 16 44
2. Fenerbahçe 16 36
3. Samsunspor 16 30
4. Göztepe 16 28
5. Eyüpspor 17 27
6. Beşiktaş 16 26
7. Başakşehir 15 22
8. Gaziantep FK 16 21
9. Antalyaspor 16 21
10. Konyaspor 16 20
11. Rizespor 16 20
12. Trabzonspor 16 19
13. Kasımpasa 15 19
14. Sivasspor 17 19
15. Alanyaspor 16 18
16. Kayserispor 16 15
17. Bodrumspor 16 14
18. Hatayspor 15 9
19. A.Demirspor 15 5
Takımlar O P
1. Kocaelispor 17 35
2. Bandırmaspor 17 33
3. Karagümrük 17 31
4. Erzurumspor 17 29
5. Keçiörengücü 17 27
6. Igdir FK 17 25
7. Ahlatçı Çorum FK 17 25
8. İstanbulspor 17 24
9. Ankaragücü 17 24
10. Manisa FK 17 23
11. Pendikspor 17 23
12. Gençlerbirliği 16 23
13. Esenler Erokspor 17 22
14. Ümraniye 16 22
15. Boluspor 17 22
16. Amed Sportif 16 22
17. Şanlıurfaspor 17 21
18. Sakaryaspor 17 21
19. Adanaspor 16 11
20. Yeni Malatyaspor 17 -3
Takımlar O P
1. Liverpool 16 39
2. Chelsea 17 35
3. Arsenal 17 33
4. Nottingham Forest 17 31
5. Bournemouth 17 28
6. Aston Villa 17 28
7. M.City 17 27
8. Newcastle 17 26
9. Fulham 17 25
10. Brighton 17 25
11. Tottenham 17 23
12. Brentford 17 23
13. M. United 17 22
14. West Ham United 17 20
15. Everton 16 16
16. Crystal Palace 17 16
17. Leicester City 17 14
18. Wolves 17 12
19. Ipswich Town 17 12
20. Southampton 17 6
Takımlar O P
1. Atletico Madrid 18 41
2. Real Madrid 18 40
3. Barcelona 19 38
4. Athletic Bilbao 19 36
5. Villarreal 18 30
6. Mallorca 19 30
7. Real Sociedad 18 25
8. Girona 18 25
9. Real Betis 18 25
10. Osasuna 18 25
11. Celta Vigo 18 24
12. Rayo Vallecano 18 22
13. Las Palmas 18 22
14. Sevilla 18 22
15. Leganes 18 18
16. Deportivo Alaves 18 17
17. Getafe 18 16
18. Espanyol 18 15
19. Valencia 17 12
20. Real Valladolid 18 12