Ekonomiz kriz en büyük darbeyi otobüsçülüğe vuracak

Bayramı geride bıraktık. Büyük umutlarla girdiğimiz yaz sezonuna büyük hayal kırıklığı ile başladık. Ne bayram ne de yaz sezonu başlangıç itibarıyla beklentileri karşılamadı. Bunun bu şekilde olacağı da belliydi. Büyük İstanbul Otogarı’nın zaman zaman havadan görüntüleri çekiliyor. Biz hayatımız boyunca otogarı bu kadar boş hiç görmedik. Çıkan araç sayısı yarı yarıya azalmış durumda; işin kötüsü azalmaya da devam ediyor. Havayolu taşımacılığının iç hatlardaki yolcu talebi sektörümüz için en büyük tehdit durumunda. 

Kışı tahmin etmek çok zor 

Bir taraftan Pegasus, AJET, diğer taraftan THY’de iç hatlardaki yolcu hareketliliği 20 senede 9 milyondan 100 milyona çıktı. Bu yolcu başka bir yerden gelmedi. Bizim yolcumuz bu. Artan nüfusa ve hareketliliğe rağmen yolcu sayısında azalma var.  Önümüzdeki kışı tahmin edemiyorum, çok kötü günler bekliyor bizleri. Kış sezonunda uçak bilet fiyatları daha da ucuz olacak. Otobüslerin fiyatları her geçen gün artmaya devam edecek. Akaryakıt, personel, sigorta maliyetleri gibi her kalemin fiyatı katlamalı artarken havayolu taşımacılığında fiyatlar çok değişken olabiliyor. Kışa girerken de otobüs bilet fiyatlarından daha düşüğe satabiliyorlar. Yaz aylarında bile otobüs bilet fiyatından daha düşük uçak bilet fiyatını görebiliyoruz.

Korsan taşımacılığın payı artıyor

Sektör mensuplarının hesabını buna göre yapması gerekiyor. Karayolu yolcu taşımacılığında kısa mesafelerde korsan taşımacılık sektörden önemli bir pay alıyor. Bu konuya Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’nın mutlaka müdahil olması gerekiyor. Özellikle kısa mesafede D1 belgeli taşıtların dışında yolcu taşınmaması lazım. TOBB Karayolu Yolcu Taşımacılığı Sektör Meclisi olarak 15 Ağustos’ta bir toplantı yapacak ve bu sorunları gündeme getireceğiz. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı yetkilileriyle de görüşeceğiz ama Bakanlık yetkilileri maalesef bizim sorunlarımıza eğilmiyor, çözüm üretmiyor ve korsan taşımacıları yeteri kadar da denetlemiyorlar. Denetimlerde de ağır yaptırımlar uygulanmıyor. Buna bağlı olarak da D4 ve D2 belgesiyle yapılan korsan taşımalar her geçen gün artıyor.
Belediyeler başka bir problem yaratmaya başladılar. UKOME kararlarıyla kısa mesafe hatlarda yolcularımızı almaya başladılar. Bir an önce kanunlar arasındaki çelişkilerin giderilmesi gerekiyor.

Sektörü iyi bir gelecek beklemiyor

Ekonomik sıkıntılar nedeniyle vatandaşın da alım gücü çok düştü. Parası olmayan insanlar nasıl seyahat edebilsinler. Öğrencilerin seyahat sıklıkları düşmüştü, daha da düşecek. Ekonomik kriz en büyük darbeyi otobüsçülüğe vuracak. Yaz sezonu olmasına rağmen otobüsler sefere yarı yarıya boş gidiyor, bunu net olarak söyleyebilirim. Karayolu yolcu taşımacılığı sektörü tarihinin en karanlık günlerini yaşıyor ve daha kötülerini de yaşayacak. Tekrar söylüyorum, herkes hesabını iyi yapmalı. Sefer planlamaları çok iyi yapılmalı, otobüsler artık boş sefere gitmemeli. 

Otobüs işletmeciliği sürdürülebilir olmalı

Kısa mesafeli hatları da belediyelere kaptırdığımızda elde avuçta bir şey kalmayacak. Karayolu yolcu taşımacılığı iflasın eşiğine gelecek. Önümüzdeki kış birçok firmanın sefer yapamaz hale geleceğini görmek lazım. Yaz sezonunun ortasında Büyük İstanbul Otogarı’ndan 1100-1200 otobüs çıkıyor, olması gereken rakam ise 2500. Otobüs işletmecilği sürdürülebilir olmaktan çıkıyor. Otobüsler dolu gitseler bile zararlarını telafi edemeyecek hale geldi. İşletmecilerin önümüzdeki dönemde bırakın komisyon almalarını, üste para verseler bile otobüsçü bulamayacakları bir sürece doğru gidiyoruz. Bir otobüsten kesilen komisyon oranları yüzde 25’in altında değil. Yüzde 25’ini aldığınızda geride ne kalıyor ki zaten. 

Otogar çıkış fiyatlarına müdahale şart 

Bir yandan da otogar çıkış fiyatları çok arttı. Bu konuyu Bakanlığa birçok kez aktardığımız halde hiçbir adım atılmıyor. Biz diyoruz ki; tekel konumunda girilmesi zorunlu olan otogarlarda mutlaka bir tarife olması lazım. Serbest piyasa denilerek istedikleri fiyatı uyguluyorlar. Bakanlık şu ana kadar hiçbir müdahalede bulunmadı. İzmir Otogarı 800 lira, otopark parası bunun içinde değil. Otoyol ve köprü paraları, otogar çıkış ücretleri darken süreci yönetmek çok zor hale geldi. Otobüsçülük çok zor bir dönemden geçiyor. Sektörü çok kötü günler bekliyor. Allah sonumuzu hayır etsin. ■