Elektrikli Araç Teknolojisi

Elektrikli otomobil denilince çoğumuzun aklına gelen Tesla; Amerika'da Silikon Vadisi'nde faaliyet gösteren, 2003 yılında kurulmuş olan bir şirket. Elektrik Araçlar Teknoloji Dalgası'nı başarıyla hayata geçirmiş; üretime 2012'de başlayıp, bugüne kadar 80 bin aracı teslim etmiş durumda. Tesla'ya yakından baktığımızda girişimcilerin özellikle PayPal'dan tanıdığı Elon Musk, hem CEO'su hem de yüzde 27,9’luk hissesiyle şirket ortaklarından. Musk, şirketin kurucusu değil, ama ilk finansal desteği sağlayan kişi. Tesla'nın sadece otomobil üretmediğini, ayrıca elektrikli motor parçalarını da otomotiv üreticilerine (Daimler ve Toyota) sattığını söylesem… Birkaç kaynakta Daimler AG'nin de Tesla Motors'un yüzde 10 gibi bir hissesine sahip olduğu geçse de, şirketin NASDAQ'a paylaştığı dokümanlarda bunu göremedim. Tesla, geçen ay yapılan bir lansmanda otomotiv sektörünün dışında, güneş enerjili çatı projesini de tanıttı. Güneş enerjisini çatılardaki pillerde depolayarak, hem evlerin hem de otomobillerin enerji ihtiyacını buradan karşılayabilmesini hedefliyorlar.

Ücretsiz şarj imkanı

Batarya, elektrikli otomobilin neresinde diye merak ediyorsanız; ön ve arka tekerlekler arasında, aracın altında bir dikdörtgen tabla düşünün. 7 binden fazla pilin de bu tablanın üzerinde dizildiğini... İşte batarya, bu tabla. Akstır, şafttır eski mekanik aktarım parçaları da artık olmadığından dümdüz bir tabla. Peki, arabanın altındaki bu tabla, dış etkenlerden nasıl korunuyor? Titanyumdan yapılmış bir zırhla. Aracın farlarını açık bıraktığımda bataryadan mı yiyorum diye soracak olursanız, cevap 'hayır'. Batarya sadece motora hizmet ediyor. Motor haricindeki diğer elektrik ihtiyacı otomobildeki aküden karşılanıyor. Motor da aracın arka iki tekerleğinin arasında. Şirket NASDAQ borsasında halka açık bir şirket olduğundan çoğu gelişmelere de ulaşmanız kolay. Örneğin Türkiye için 2014 yılından beri şarj istasyonları Supercharger'ların kurulumu planlandığı paylaşılmakta. 2015'te 2, 2016 sonunda da istasyon sayının 9’a ulaşması bekleniyordu. Henüz bu planları hayata geçmedi. Supercharger, Tesla otomobilini 20 dakikada ücretsiz şarj edebileceğiniz istasyon. Bu istasyonların evdeki dolumla karşılaştırmasına küçük bir örnek verelim: Aracı evde şarj etmek istediğinizde (ki evdeki elektrik şebekesinden de şarj edebiliyorsunuz), 100km için 7 saat gibi bir süre şarjda kalması gerektiği gözüküyor.

Türkiye'deki elektrikli araçlar konusunu bir başka yazımda ana konu yapacağım. Bu yazıda Tesla'yı yakından ilgilendiren Türkiye'deki üreticilerimizle bağlantılı iki konudan bahsedeyim. Birincisi, Tesla'nın tanıtım videolarında da gösterilen tüm karbonfiber iç giydirmeleri, evet sıkı durun, Mata Otomotiv'den... Bu gelişmeyi, Farplas Yönetim Kurulu Başkanı Ahu Serter Hanım'dan ilk duyduğumda epey şaşırmış ve mutlu olmuştum. Dünyanın bir ucundaki, teknoloji liderinin otomobillerinde yer almışız. Mata, Farplas Şirketler Grubu bünyesindeki bir şirket. Diğer güzel bir gelişme de, Amerika Silikon Vadisi'ndeki Tesla'nın çalışanlarının servisinin Adana'da üretilen Temsa otobüsleriyle yapılıyor olması. Yine aynı bölgede Facebook, Google, Yahoo ve Netflix gibi şirketlerin de personel taşımacılığında Adana üretimli Temsa'lar kullanılıyor.

Ülkemizin Potansiyel Elon Musk'ları 

Elektrikli aracın bataryasına yönelik teknolojiler, bu işin en hassas ve kritik konusu. Açıkçası sunumlarını dinlerken, ülkemizde bu konulara yönelik çalışan, kafa patlatan ve hatta hayata geçirenlerin olmasından büyük memnuniyet duyduğum iki tekno-girişim var. İkisi de İTÜ Çekirdek bünyesinde faaliyet gösteriyor. Biri, Enwair. Mevcuttaki bataryalardan daha uzun ömürlü, tek şarjla daha uzun yol kat edilebilen batarya üretimini hedefleyen girişimcimiz. En son Tübitak'tan 8 milyon TL hibe kazandılar. Öncelikle iki projeleri var; biri elektrikli araçlarda lityumca zenginleştirilmiş katoda sahip batarya üretimi; diğeri, yüksek kapasiteli lityum iyon bataryalar için silikon bazlı anot ve anot aktif malzemesinin üretilmesi. Bu teknolojiyi ülkemize kazandırmaya çalışan kişi, 30 yaşlarında, yeni doktorasını tamamlayan Neslihan Yuca. Elektrikli araçlara yönelik bir diğer tekno-girişim şirketi, rePG. Patentli tekniğiyle, mekanik bir hareket olmadan, havadaki nem değişikliklerini kullanarak yüksek verimle elektrik üreten yeni nesil jeneratör. Elektrikli aracın şarjı bittiğinde ya da motor haricindeki elektrik tüketen aksamlar için yararlanılabilen bir jeneratör. Kurucusu, henüz 40 yaşına yeni merdiven dayamış, otomotiv sektöründe
17 senedir profesyonel olarak hizmet veren Hasan Ayartürk.   

Biz bu teknolojilerde aktif oyuncu olur muyuz? Ne zaman yapılan iyi çalışmaları baltalamak yerine; nasıl destek olurum, nasıl katma değer katabilirim diye düşünmeye başlarsak… Neden olmasın. ■