Taşımacılar Yönetmelik Çalıştayında Buluştu

Karayolu Taşıma Yönetmeliğini Değerlendirme Çalıştayı, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) ev sahipliğinde Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı işbirliğiyle yolcu ve yük taşımacılığı sektörü temsilcileri, kamudan yetkililer, alanında uzman kişiler ve bilim insanlarının katılımıyla 22–23 Şubat 2022 tarihlerinde TOBB ikiz kulelerde gerçekleştirildi.

Karayolu Taşıma Yönetmeliğinde belirlenen kuralların zamanın gerekliliklerine uygun bir bakış açısıyla yeniden gözden geçirilmesi ihtiyacından yola çıkılarak tasarlanan çalıştayda; yetki belgelerinin sadeleştirilmesi, yetki belgesi almanın veya yenilemenin özel şartları, mesleğe giriş kriterleri, mesleki yeterlilik belgesi alma şartlarının yeterliliği, mesleki yeterlilik belgesinin tamamlanmasına ilişkin Yönetmelikte belirtilen sürelerin gözden geçirilmesi, denetim yöntemleri ile cezalar ve yetki belgesi yenileme ücretlerinin mevcut durumunun değerlendirilmesi hususları kapsamlı olarak ele alındı.
Çalıştayın açılışı; TOBB Türkiye Karayolu Yolcu Taşımacılığı Meclis Başkanı Mustafa Yıldırım, TOBB Türkiye Ulaştırma ve Lojistik Meclis Başkanı Çetin Nuhoğlu, TOBB Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Tamer Kıran ile Ulaştırma Hizmetleri Düzenleme Genel Müdürü Murat Baştor, Genel Müdür Yardımcısı Haydar Ufuk Kale, Karayolu Taşımacılığı Daire Başkanı Kerim Cicioğlu ve Bakanlık yetkililerinin katılımlarıyla gerçekleştirildi.

Çalıştayın her iki gününde de; hem eşya taşımacılığı hem de yolcu taşımacılığı sektörü temsilcileri, sorunlarını ve çözüm önerilerini Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı temsilcilerine ilk ağızdan iletme imkânı buldu.

ORGANİZATÖRLÜK BELGESİ TEKELLEŞME GETİRİR BESTVAN TURİZM YÖNETİM KURULU ÜYESİ İREM BAYRAM:

Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı yetkililerinin tutumu çok sıcak, sektörle ilgili geri dönüşlere çok değer veriyorlar. Her süreçte bize danıştılar, sordular. Sektör mensuplarının bu kez çalıştaya hazırlıklı geldiklerini gördüm.

Ancak sektör, birçok konuda ayrı ayrı fikirler içerisinde. Özellikle TOFED tarafından getirilen taşıma organizatörlüğü belgesi talebi var. Ben bu talebin veto edilmesi konusunda görüşlerimi ifade ettim. Bu belgenin altında birçok D ve B belgeli toplansın, ondan sonra Türkiye’de bir-iki firma olsun isteniyor. Bu firmalar komisyonunu alsın ama hiçbir sorumluluğu olmasın. Firmalar taşaron gibi çalışsın. Böyle bir yapı isteniyor ama bu, sektörü tekelleşmeye götürür.

Bilet portallarının tekelleşmesinden bahsediyoruz ama bunun çok daha tehlikelisi bu talep içerisinde yer alıyor. Bin özmal koltuğu olan bu belgeyi alabilsin deniyor, ama zaten birçok firma bu koltuk yeterliliğine sahip. Daha önce bu talepler süper belge adıyla gelmişti. O zaman da biz, bu talebe karşı çıkmıştık. Bakanlık bu talebe hiç sıcak bakmıyor. Benim talebim ise 18 koltuklu araçların kaydına sınırlama getirilmesi şeklinde oldu. Bu taşıtlarla korsan taşımacılığın önü açılıyor. Ama bu taşıtlarla ilgili bölgelerin ihtiyaçlarına göre adımlar atma zorunda olunduğunu da belirttim.

Kaptan sınırının 24 yaşa çekilmesi konusunda görüşümü her zeminde ifade etmiştim, bu toplantıda yine dile getirdim. Sanırım bu konuda başarıya ulaştık, benim de katkımın olması mutlu ediyor.

Belgelerin azaltılmasına yönelik tarifeli ve tarifesiz olarak birleşmesi gündeme geldi. F belgelerine 10 firma kaydının, 20’ye çıkarılmasını talep ettik. 4 ayda bir fiyat tarifesinin alınmasının 3 aya çekilmesi ve her firmanın aynı dönemde fiyat tarifesi alması hususunda görüşümü ilettim. Taban fiyatlarının km bazlı olması ve bu fiyatların altına inilmemesi gerekliliğini ileri sürdüm.

Sektöre girişin artık zorlaştırılması ve bin özmal koltuk kapasitesi şartı getirilmesini talep ettim. Tarifeli ve tarifesiz taşımacılık birbirinden farklı ve uzmanlık alanı olan işler. Yönetmelik tarafında da ayrı şekilde bir mevzuat kapsamına alınması olumlu sonuçlar verebilir. Mevzuat değişiminde taleplerimizin bir bölümünün karşılanacağını düşünüyorum. Bizi güzel bir şekilde dinlediler. Bakanlık yetkilileri, yapamayacakları konuları da ifade ettiler.

D1’LERE 400 ÖZMAL KOLTUK SINIRI ULUSLARARASI OTOBÜSÇÜLER DERNEĞİ BAŞKANI VE TOFED GENEL BAŞKAN YARDIMCISI HASAN KURNAZ:

Çalıştaya yönelik ilk istişare toplantısı 16 Şubat’ta İstanbul’da yapıldı. Daha sonra Ankara’da çok geniş katılımlı Çalıştay gerçekleştirildi. Üç ana konu üzerinde tartışıldı. Bunlar; sektöre girişler, denetim ve cezalar ile mesleki yeterlilik konuları oldu.

Mesleğe girişler ile ilgili hem şehirlerarası hem de turizm taşımacısı alanından katılanların hepsine söz hakkı verildi. Belgelerin birleştirilmesi talebine Bakanlık yetkilileri sıcak baktı. Sektörün birlikte hareket ettiğinde Bakanlığın da doğru kararı vereceğini hissettim. Öğleden sonra konular üzerinde bir değerlendirme yapıldı.

Tarifeli tarafta; sektöre girişlerde mevcut firmaların hakları korunarak bundan sonraki girişlerin en az 400 özmal koltuk kapasitesine sahip olmasını öngören ortak bir görüş ortaya çıktı.

Sektör mensuplarının tamamı, tarifeli ve tarifesiz taşımacılar, pandemi süreci ağır geçtiği için özmal yaş şartının 12’den 15’e çıkarılmasını talep ettiler. Uluslararası taşımacılık alanında; 2 özmala 1 kiralık şartının 1 özmala 2 kiralık olması ya da en az 1 özmala 1 kiralık şeklinde olması yönünde talebimi ilettim.

Bildirimler ve cezalar konusunda biraz daha esnek davranılmasını istedik.

Fiyat tarifelerinin 3 aylık veya 4 aylık dönemler olsa da herkesin aynı dönemde alması gerektiği talebini aktardık. Şu an mazot fiyatlarının çok yükselmesi nedeniyle mücbir sebep kapsamında herkese fiyat tarifesi alma imkanı verilmesini de istedik.

18 koltuk kaydına sınırlama getirilmesi, bir firmanın kaç tane özmalı olmasına bakılmadan en az 3 araç kaydı imkanı verilmesi ve bunun da üst limitin araç parkının yüzde 20’si olması yönünde bir talep dile getirdik. Bunlar özmal olacak, asgari özmal kapasitesinden sayılmayacak ve kiralık araç kullanma imkanı verilmeyecek.

Dile getirilen taşıma işleri organizatörlüğü talebine, sektörün ortak bir talebi olmaması nedeniyle Bakanlık yetkilileri biraz mesafeli durdu.

Tarifesiz taşımacıların ortak taşıma taleplerine daha sıcak baktılar. Belge ücretlerinin yenileme ücretlerinin yüzde 5’ten yüzde 1’e çekilmesini de talep ettik. İnternet üzerinden yapılan ödemelerde indirim oranlarının artırılmasını da istedik. Taşıt kartlarından ücret alınmaması, alınacaksa da daha düşük seviyede olmasını talep ettik. Sefer iptallerinde 48 saatlik sürenin revize edilerek, yolcu yoksa 6 veya 12 saat olarak uygulanmasını istedik.

Şoförlerin 26 yaş sınırı ile ilgili yeni bir düzenleme yapılmasını istedik. 23 yaşında stajyer sürücü olunsun, gündüz saatlerinde iki dilim şeklinde 4 saat araç kullansın, bir yıllık süreçte ceza almaz ise de kaptanlık mesleğine tam anlamıyla adım atsın önerisi getirdik. 26 yaşına kadar insanlar yolunu çiziyor. Burada mesleğe özendirmek için bir değişim gerekiyor. Sigorta desteği de verilebilir. 1 yılın 3 ayını devlet destekleyebilir. Şoförlerin anlık girişlerinin yapılması da istendi.

Son olarak yolcu taşımacılığı koordinasyon kurulu oluşturulması talep edildi. Çalıştaydan oldukça memnunum. Çok güzel bir organizasyon oldu. Yönetmelik ne zaman çıkar sorularına, Nisan veya Mayıs ayı içinde olacağı yönünde bir mesajlar aldık.

D2 ÖZMAL KAPASİTESİ 350 OLSUN TTDER BAŞKAN YARDIMCISI TAŞKIN ARIK:

İlk başta TOBB’a, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’na, İçişleri Bakanlığı ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na teşekkür ediyoruz.

Çalıştay üç oturumda gerçekleştirildi.

Ben mesleğe giriş konulu toplantıya katıldım. D2 belgesinin özmal koltuk kapasitesinin en az 350’ye çıkartılması ve belge fiyatının da sabit kalması, 8+1 araçların modifiye edilerek 9+1’e çevrilmeden kayıt edilebilmesi imkanının verilmesi, ortak taşımanın devam etmesi yönündeki düşüncemi aktardım. Şu anda en son çıkan genelge halen yürürlükte ve ortak taşıma devam ediyor. Akdeniz ve Ege Bölgesinde özmal kiralık çalışma yapısına farklı bir model getirilmesinden bahsettim.

D2-B2 belgelerinin birleştirilebileceği, hatta A belgelerinin de bu birleşimin içine alınması gerektiğini söyledim. Artık her tür araçla turizm alanında hizmet verilmesi gerekiyor. Bakanlığın turizm taşımacılığının bireysel mi, kurumsal şirket yapısında mı hizmet vermesi gerektiğine karar vermesi gerekiyor.

Artan maliyetler çerçevesinde bu işi sürdürebilmek çok zor. Çalıştay, taşımacıların taleplerini dinleme toplantısı şeklinde oldu. Ben Bakanlık yetkililerin sadece dinleyici konumda değil biraz daha sektörün taleplerine cevap veren net ifadelerle nasıl bir Yönetmelik planladıklarını da öğrenmek isterdim.

KADIN ŞOFÖR İSTİHDAMINA TEŞVİK İSTAB BAŞKANI TURGAY GÜL:

Ankara, Adana, Antalya, Bursa, İzmir, İstanbul’dan çok sayıda katılımcı vardı. Gayet güzel bir organizasyon oldu. Bakanlık yetkilileri taleplerimizi not aldı. Konuları detaylı bir şekilde aktarabildik. Geniş katılım olduğu için farklı illerden taleplerin gelmesi iyi oldu.

Biz kadın şoförlerin istihdamının sağlanmasına yönelik Bakanlığın bir çalışma yapmasını, hatta teşvik sağlanması gerekliliğini aktardık. Bu talebimizi beğendiler.

D4S belgesinin bizim taşıma modelimize uymadığını, kuralların öğrenci ve servis taşımacılığına uymadığını aktardık iptal edilmesini istedik.

Kademeli saat konusunu gündeme taşıdım. Kademeli saat uygulamasının hem ülke ekonomisine katkısının olacağını hem de servis sektörünün maliyetlerini düşürebileceğini ve araçların verimli kullanılabileceğini aktardık.

MESLEKİ YETERLİLİK BELGE KİRLİLİĞİ İSTAB YÖNETİM KURULU ÜYESİ EMRE AK:

TOBB çok iyi hazırlanmış, güzel bir organizasyondu, verimli bir çalıştay oldu. Bakanlık yetkilileri de konuya çok ciddi yaklaştıklarını gösterdi. Çalıştayın organizasyonun düzeninden onlar da çok memnun kaldıklarını ve çok verimli olduğunu ifade ettiler. Bu bir başlangıç oldu. Bunun kademe kademe devam edeceğini düşünüyorum. Yeni alternatif düşünceler de ortaya çıkacak ve yol alınacak. Ben kısa vadede bir sonuç alınabileceğini düşünmüyorum. Çok farklı talepler var. Bir taraf Yönetmelikte “şu düzenleme olsun” derken öbür taraf tamamen zıt bir talep dile getirdi. Bakanlık herkesin tek tek birebir taleplerini, sorunlarını ve çözüm önerilerini dinledi.

Biz mesleki yeterlilik konulu toplantıya katıldık.

Mesleki yeterlilik belge kirliliği konusu gündeme geldi. İBB Sürücü Kartı veriyor, Mesleki Yeterlilik Kurumu belge vermeye çalışıyor. Ulusal olarak kabul edilmiş SRC belgesi var. Bu belge kirliliğinden sektör rahatsız. Şehir içinde, dışında ayrı bir belge istenmemeli. Yeni Yönetmeliğin iliçi, ildışı kapsadığı alan neyse o alanda net bir ağırlığının olması gerektiğini düşünüyorum.

Ayrıca mutlaka lojistik alanındaki benzer koordinasyon kurulu, yolcu taşımacılığı için de oluşturulmalı. Çok uç noktalarda talepler olmadı. Tarifesiz ve tarifeli belgeler birleşsin, kiralama katsayıları artsın, koltuk kapasiteleri yükselsin (bir tarafta düşsün diyenlerde vardı), ortak taşımanın önü açılsın. 18 koltuk kullanımı devam etsin ama belli bir sınırı olsun ve özmal kontenjanına sayılmasın talebi oldu.

BELGELERİN BİRLEŞMESİNDE HERKES HEMFİKİR ECE TUR TRANSFER FİRMA SAHİBİ TANER AKARTUNA:

Çalıştaya katılım çok iyiydi. Toplam üç salonda eş zamanlı olarak ayrı ayrı konular üzerinde duruldu.

Ben, denetim ve cezalar bölümüne katıldım.

Diğer konular ise belgeler, koltuk kapasiteleri ve terminaller ile ilgiliydi. Mesleki yeterlilik konusuydu. Toplantıda herkes söz hakkı alarak taleplerini dile getirdi. Taleplere zaman zaman Bakanlık yetkilileri cevap verdi, bazı talepleri de not aldılar.

Bu üç toplantının bitiminde, herkes bir salona alınarak Karayolu Taşımacılığı Daire Başkanı Sayın Kerim Cicioğlu ve TOBB Sektör Meclisi Başkanı Mustafa Yıldırım tarafından değerlendirmeler yapıldı.

Özellikle korsan taşımacılarla mücadeleye önem verildiğini gördük. Her firma sahip olduğu belgeyle kendi işi kapsamında faaliyet gösterecek. Bana göre, toplantıdan çıkan en önemli sonuç, belge birleştirilmesinde herkesin hemfikir görüş bildirmesiydi. D1-B1 ile B2-D2 ile birleşmesinde ortak karar alındığının sinyali verildi. 18 koltuk kaydıyla ilgili net bir açıklama yapılmadı. Bunu takip etmeliyiz. Belge sahibinin araç parkının yüzde 10 veya yüzde 15’i ile sınırlandırılması, özmal olarak sayılmadan kullanılması yönünde talep iletildi. Bakanlık yetkilileri bu talebe olumlu yaklaştıklarını, ancak sınırlama ile ilgili talebi değerlendireceklerini söyledi.

Bakanlık yetkilileri yeni Yönetmeliğin yayınlanmasının zaman alacağını da ifade ettiler. ■