Taşımacılara yeni kolaylıklar

Ulaştırma Elektronik Takip ve Denetleme Sistemi (U-ETDS)’nin tanıtımına yönelik 26’ncı toplantı Ankara Ticaret Odası’nda 19 Şubat Salı günü gerçekleştirildi. Toplantıda Bakanlık yetkilileri yeni düzenlemeler ve U-ETDS işleyişi ile ilgili önemli açıklamalarda bulundular. 

ATO’nun 57 No'lu Seyahat Acentesi, Motorlu Kara Taşıtları Kiralama, Şehirlerarası Yolcu Taşımacılığı Meslek Komitesi’nin organizasyonu ile gerçekleştirilen toplantıya Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Karayolu Düzenleme Genel Müdürü Mahmut Gürses, Yolcu ve Eşya Taşımacılığı Daire Başkanı Kerim Cicioğlu, Bakanlık Bilişim Uzmanı Dursun Savaş, TOBB Karayolu Yolcu Taşımacılığı Meslek Komitesi Başkanı Mustafa Yıldırım, 57. Seyahat Acentesi, Motorlu Kara Taşıtları Kiralama, Şehirlerarası Yolcu Taşımacılığı Meslek Komite Başkanı, Muhammet Sarıtaş, Başkan Yardımcısı Emin Özkaya, Meclis Üyeleri Faruk Elmalı, Mustafa Tekeli, Komite Üyeleri, Fatih İslam, Hüseyin Ufuk Bababalım ve Zeynel Gürsu Gençay ile sektör mensupları katıldı. Toplantının moderatörlüğünü Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Öğretim Üyesi, TOBB Karayolu Yolcu Taşımacılığı Sektör Meclisi Akademik Danışmanı Dr. Kemal Karayormuk yaptı. 

“Bunlar bitti artık”

Karayolu Düzenleme Genel Müdürü Genel Müdür Mahmut Gürses, yolcu taşımacılığında doluluk oranlarının yüzde 23-24 civarında olduğunu belirterek, “Bu sürdürülebilir bir yapı değil. Bunu verilerle görmeye başladık. Daha iyi nasıl düzenlemeler yapabileceğini konuşmak istiyoruz. Biz, sizi dinleyerek, anlayarak bu yapıyı düzeltmeye çalışıyoruz. ‘Bunu kaldırın, bu olmaz’ gibi düşünceler bitti. Çözülmesini istediğiniz yerler varsa biz o notları alacağız, siz de çalışacaksınız, biz de. Biz Bakanlık olarak adeta bir call-center gibi çalışıyoruz. Firmaları arıyoruz, yanlış bilgileri girdiklerinde düzeltmeleri için uyarıyoruz. Doğru veri girilmesi veya yanlış veri girilmesine yönelik geri bildirimleri planlıyoruz. Yönetirken incitmemeye özen gösteriyoruz. Devlet Hava Meydanları ile de sistemi buluşturacağız. O zaman sen havalimanına girersin giremezsin tartışması bitecek. Ona biz karar vereceğiz. Sisteme, yanlış veri giren havalimanına giremeyecek. Mevzuat belli. Havalimanı yönetiminin mevzuatı belli. Gelinen nokta çok önemli. U-ETDS ile artık sektörün fotoğrafını çekebiliyoruz” dedi. 

U-ETDS devrim 

Mahmut Gürses’in ardından TOBB Karayolu Yolcu Taşımacılığı Sektör Meclisi Başkanı Mustafa Yıldırım, Karayolu Taşıma Kanunu ve Yönetmeliği’nin sektörü kayıt altına aldığını belirterek katılımcılara seslendi: “Ama yine de bu düzenlemeler yeter değil. Her sektörde olduğu gibi kayıt dışılık bizim sektörde de var. U-ETDS, bu noktada bir devrimdir. Bütün taşımalar bu sistemle kayıt altına girecek. Ama bu sistem yine de yeterli değil. Karayolu Taşıma Kanunu ve Yönetmelik’in de zamanın ruhuna uygun şekilde değişmesi gerekiyor. Türkiye’de 350 şehirlerarası, 2 bini aşkın turizm taşımacısı bulunuyor. Bu yapıda rekabet ortamı asla bitmez. Bu böyle yürümez. Yeni düzenlemelerle birlikte hat esasının gelmesi, taşımada sınıflandırmanın gelmesi, 5 yaşa kadar araçlarla bir sınıflama, 2+1 koltuk düzenine ayrı bir sınıflama getirilmesi gerekiyor. Araçları artık yüzde 80 dolulukla çalışabileceği bir duruma getirmemiz gerekiyor. Artık sektöre yeni yatırımcı gelmiyor. D2 belgeli taşımacılar araçlarını belediyeye uzun soluklu kiraya veriyor. Şoförü belediye koyuyor. Burada taşıma sorumluluğu kime ait? Taşımacılara, ‘havaalanına giremezsin, tren garına giremezsin’ gibi uygulamalar neden yapılıyor? Havaist’in aracı İstanbul Otogarı’nın en güzel yerinde parklanıp yolcu alabiliyor ve otogar giriş çıkış ücreti ödemiyor. Oysa özel bir şirkete ait bir araç bu. Yeni havalimanına girerse otobüslerimizden 80-100 lira para istenecek. Belediye Sabiha Gökçen’e yolcu taşıyor, meslektaşlarımız taşıyamıyor. Bu da gösteriyor ki 4925 sayılı yasada değişim şart ve 5216 sayılı yasa ile arasındaki çelişkilerin de giderilmesi gerekiyor.” 

Terminal düzenlemeleri

Karayolu Düzenleme Genel Müdürlüğü Yolcu ve Eşya Taşımacılığı Daire Başkanı Kerim Cicioğlu U-ETDS’nin tanıtımına yönelik 26’ıncı toplantının gerçekleştirildiği bilgisini vererek, “Katıldığımız her toplantıdan, gittiğimiz her bölgeden beraber olduğumuz taşımacılardan yeni bir şeyler öğrendik.  Bu bizim için 26’ncı deneyim. Bugüne kadar hep yolcu taşımacılığı konusuna değindik. Ama önümüzdeki dönemde yavaş yavaş eşya ve terminal tarafına da gireceğiz. Bunların da düzenlenmesi gerekiyor. Bu haftadan sonra bu konulara da ağırlık vereceğiz. Eksikliklerimiz hala var. Bunlarla ilgili öğreneceğimiz ya da düzeltme ihtiyacı duyacağımız hususlar olabilir. Öğrenmeye devam edeceğiz. 31 Aralık 2018 tarihinde Karayolu Taşıma Yönetmeliği’nde öğrendiğimiz konulara yönelik gerekli değişiklikleri yaptık. Elde edilemeyecek bazı düzenlemeleri yapmanın anlamı yok. Ne alabileceksek onun düzenlemesini yapmak daha mantıklı” dedi. 

Taşıt sayısı yetmiyor 

Karayolu Taşıma Kanunu’nun 2003’te hayata geçmesinin ardından çok önemli atılımlar yapıldığını belirten Cicioğlu, “Türkiye’de taşımacılık alanında faaliyet gösteren 500 bin dolayında firma var. Bu 500 bin firmanın lisanslanması hiç kolay değildi. Bu firmalara kayıtlı kaç taşıt var? Bu taşıtlar ne tür taşıma yapıyorlar? Bunların kayıt altına alınması gerekli. Yolcu ve eşyanın ayrıntılı takibi, nerden nereye taşınıyor, nasıl taşınıyor gibi hususlar çok önemli. U-ETDS, 2003’ten sonra ikinci temel devrim. Ölçmediğiniz bir hususu düzenleyemezsiniz. Biz de taşımacılık sektörünü bu sistemle ölçebileceğiz. Kaç yolcu, hangi güzergahta taşınıyor, bunu bilmiyorduk. Daha önce de veri geliyordu ama ayrıntılı ve doğru veriye sahip değildik. Yavaş da olsa, her gelen veri bizim için bir ışıktır. İleride sizin payınızı, kazancınızı artırmak, sektördeki sıkıntıları bertaraf ettirmek için o düzeni sonuna kadar sağlamak için temel amaç. Artık sadece taşıt sayısını bilmek yetmiyor. Biz bu sistemle alakalı çok çalışıyoruz. Bugüne kadar 28 toplantıda 10 bin kişiye yakın kitleye bu sistemi anlatma imkanı bulduk. Bu sektörü daha ileriye götürmek için beraber yola çıktık. Şu an yolcu taşımacıları entegre oluyor, yarın eşya taşımacıları ondan sonra da terminaller entegre olacak” dedi.

402 tarifeli firma var 

19 Şubat 2019 itibariyle tarifeli taşımacılık alanında B1 ve D1 belgeli olmak üzere 402 belgeli firma, tarifesiz taşımacılık alanında ise A1, A2, B2 ve D2 belgeli firma sayısının 3 bin 245 olduğuna dikkat çeken Kerim Cicioğlu, “U-ETDS’ye veri gönderimini e-devlet üzerinden veya kendi kullandığınız sistemler üzerinden yapabiliyorsunuz. Son üç günün verilerini çıkardık. 16 Şubat’ta firma adedi 300. Yolcu adeti 148 bin 348. 17 Şubat’ta toplam 298 firma veri göndermiş, iletilen sefer adeti 6906 toplam 192 bin 231 adet yolcu verisi gelmiş. Bu yolcuların kim olduğu, hangi güzergahtan nereye gittiğini biliyoruz. Tarifesiz alanda istatistiklerimiz daha düşük. 18 Şubat’ta veri gönderen 510, iletilen yolcu adedi 19 bin 382, sefer adedi 3 bin 902 olarak iletilmiş. Burada da veri bildirimi giderek artacak. Veri gönderme zorunluluğu bir saat öncesine kadar olmak zorunda. Hep beraber bu sistemi daha iyi yerlere getireceğiz. Şu anda hiç veri göndermeyen firmalar gibi veriyi geç gönderen de var, gerekli hassasiyeti gösteriyoruz” diye konuştu. 

Elektronik ortamda tarife

Fiyat ve zaman tarifesinin bugüne kadar fiziki olarak yapıldığını belirten Kerim Cicioğlu, “Artık fiyat ve zaman tarifelerinin bildirimlerini elektronik ortamda da yapabileceksiniz. Biz işleme, onayı elektronik ortamda vereceğiz. Değiştirmeyi de çok kolay şekilde yapabileceksiniz. Fiyat ve zaman tarifelerinin elektronik ortamda kayıt altına alınması bizim için çok önemli. Hem zamanı hem ücreti bileceğiz. Ona göre kontrolleri yapabileceğiz. Zaman ve tarifeler 4 ayda bir değiştirilebilecek” dedi. 

48 saat önceden bildirme 

Tarifeli taşımacılıkta seferin yapılmaması haline yönelik 48 saatlik bir uygulama getirdiklerini vurgulayan Kerim Cicioğlu, “Yapmayacağınız seferi elektronik ortamda 48 saat öncesinden bildireceksiniz ve biz de tarifeye uymama noktasında herhangi bir cezai işlem uygulamayacağız. Yine D1 ve B1 belgelerinde şehirlerarasında ‘22.01 ile 04.58 arası yolcu taşımacılığı il içinde yapılabilir’ oldu. 100 km konusu vardı. Bu da kalktı. Tarifesiz taşımacılıkla ilgili koltuk numarasını geri dönüşler ışığında kaldırdık. 6 yaş ve 12 yaş çocuklarla ilgili biletlerde bir düzenlemeye gittik. Acentenin bize veri aktarımına yönelik bir düzenleme bizim düzenlemeler için de yer almıyor. Belediyelerin veya kamu kurumlarının D2 belgeli taşımacılardan aylık hizmet alımına yönelik de bir düzenleme yapacağız. Bir kamu kurumunun, aylık olarak hizmet alıyorsa U-ETDS’ye veri girişini senede bir kez yapması yeterli. Bu bilgilerin sınıflaması yapılacak. Bu talepleri karşılamaya yönelik bir genelge çalışmamız var” dedi.  

Rent a car gibi olmaz

Aracını Rent A Car usulü ile kiraya veren yetki belgesi sahipleri olduğunu açıklayan Kerim Cicioğlu, “Belediyelere D2 ve B2 yetki belgesi sahipleri olarak Rent A Car gibi araç veremezsiniz. Yetki belgesi sahibi olarak o belgenin hizmetini verebilirsiniz. Bütün sorumluluk yetki belgesi sahibinde. Yetki belgesi sahibi girecek belediyenin taşımasını yapacak, o şekilde ayrılacak. Yoksa yetki belgesi sahibi taşıtı verdi, ondan sonra yok. Ben sorumluluğu almam diyemez. Bunu kabul etmiyoruz. Oluşan kazalardan yetki belgesi sahibinin sorumluluğunu belirten mahkeme kararları var. Ağır cezalar aldılar. Dolayısıyla belge sahibi taşıtı kiraya vereyim, benim sorumluluğum olmaz diyemez” dedi. ■