Teli̇f Hakları Koordi̇nasyon ve Hakem Kurulu oluşturulsun

İTO’da yapılan toplantıda, Kültür ve Turizm Bakanlığı yetkilileri ile birlikte telif hakları sorununa çözüm yolları arandı. Toplantıda öne çıkan talep, Bakanlık yetkilileri ile sektör temsilcilerinin yer alacağı Telif Hakları Koordinasyon ve Hakem Kurulu oluşturulması oldu. 

İstanbul Ticaret Odası’nda 10 Mayıs Salı günü Kültür ve Turizm Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Nermin Kırım, Telif Hakları Genel Müdür Vekili Ali Atlıhan, Uzman Barış Gözübüyük, İstanbul Ticaret Odası Yönetim Kurulu Üyesi Hasan Erkesim, TOBB Karayolu Sektör Meclisi Başkanı Mustafa Yıldırım, 23Nolu Yolcu Taşımacılığı ve Seyahat Hizmetleri Meslek Komitesi Üyesi Sümer Yığcı, Mehmet Öksüz, Hasan Tahsin Yücefer, 17 Nolu Restoran ve Yiyecek İçecek Hizmetleri Meslek Komitesi Üyesi Ali Tatlıdil, TOFED Başkanı Birol Özcan, Genel Sekreter Mevlüt İlgin, TÖHOB Genel Sekreteri Onur Orhon, İSAROD Yönetim Kurulu Üyeleri Murat Öztürk ve Nafiz Dertsiz, TOF Genel Sekreteri Nusret Ertürk, TUROB Dış İlişkiler Sorumlusu Ferbal Yaman, Avukat Ahmet Keşli, Pamukkale Turizm Bölge Koordinatörü Şener Çeçen katıldı.

Sorunlar ve çözüm önerileri aktarıldı  

Uzun süredir telif ücretlerine yönelik çözüm arayışında olan sektör temsilcileri yaşadıkları sorunları Kültür ve Turizm Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Nermin Kırım ve Telif Hakları Genel Müdür Vekili Ali Tatlıdil’e aktardılar ve çözüm önerilerini sundular. Bakanlık yetkilileri de yürüttükleri çalışmalar hakkında bilgiler verdiler. 

BANDROL SİSTEMİ GELSİN 
TOBB Karayolu Sektör Meclisi Başkanı Mustafa Yıldırım: Bizler sanatçıların haklarına karşı değiliz. Ama şu anda bazı firmalara çok ağır davalar açılmış durumda. Bizler müşterimize ticari olarak yolculuk yaptırıyoruz. Haber hakkı olarak da radyo ve tv yayını yapılıyor. Sektör  hiç dikkate alınmadan, sanatçıların oluşturduğu farkındalık ile bir yasa çıkarıldı ve sanatçılar ile karşı karşıya getirildik. Bizler taleplerimizin yasada yer almasını; makul ve mantıklı, uygulanması mümkün olan bir sistemin oluşturulmasını talep ediyoruz. Sanatçı kesimi tarafından denetimlerin yapılması ve yaptırım uygulanması mümkün değil. Biz para vermeyelim demiyoruz.Bir koyundan üç post çıkmaz. Sanatçılar radyolardan telifini alıyor, bende bandrolün bedelini ödüyorum. Sanatçılar doğru ve makul bir ücret alsınlar. Ama bu Maliye ve Kültür Bakanlığı üzerinden bir bandrol sistemi oluşturularak hayata geçirilmeli. Başka türlü bunun çözülmesi mümkün değil. Bu bandrol, koltuk kapasitelerine göre sınıflandırılmalı. Bu rakamlar bize hiç sorulmadı. Otobüsçünün verecek bir canı kaldı. Bu ülkede haklarımızın korunmasını istiyoruz. Bize sorulmadan rakam belirleme hakkını kimseye vermiyoruz. Sanatçılara sınırsız imkan tanırken, otobüsçüye de sınırsız yük getiriliyor. Uygulama nasıl olacak? Bandrolleri Maliye ve Kültür Bakanlığı’ndan alabiliriz. TÜV’den geçme dönemleri var. Burada bandrol var mı bakılır ve “bandrol al, gel” denilir. Her yıl bandrol farklı renkte olur. Bunlar cama yapıştırılır. Denetimleri de bu şekilde yapılabilir. 

OTORİTE ŞART 

TOF Genel Sekreteri Nusret Ertürk: Bu tarifeler bize sorulmadan oluşturuldu. Ayrıca tarifelerde taşıma modları arasında da bir adaletsizlik var. Üstelik geçen yıl 700 lira olan ücret, bu yıl 1275 TL’ye çıkmış. Bu artış neye göre belirlendi? Rakamlar afaki olarak sürekli artırılıyor. Bu rakamlar üzerinde bir uzlaşmada yok. Bandrol konusu Kültür Bakanlığı’nın kontrolünde olsun. Bizim muhatabımız Kültür ve Turizm Bakanlığı olsun. Burada otorite şart. Hakem Kurulu oluşturulacaksa Bakanlık bünyesinde olsun ve sivil toplum kuruluşları da katılsın

MAKUL BİR SEVİYEYE GELSİN 

TOFED Genel Başkanı Birol Özcan: Bir otobüs için 1275 TL büyük bir para. Otobüsçünün kolu, kanadı kırık. Bakanlık ve sanatçılarla birlikte bir toplantı yapılsın, ücretler ona göre belirlensin. Bakanlık denetiminde bir bandrol sistemi getirilebilir. Bu bandroller sivil toplum örgütleri aracılığı ile dağıtılabilir. Ancak belirlenen bu fiyatlar çok yüksek. Bu fiyatlar makul seviyeye gelsin, 150-200 TL olsun, otobüsçüler isteyerek versinler. Biz ödemek istemiyoruz, ama ödenecekse, makul bir seviyeye gelsin. Ankara’da bir toplantı yapılmasını istiyoruz. Sanatçılar ile diyalog ortamının kurulması için Bakanlığın öncü olması lazım. Camia da Bakanlık da rahat etsin. Fiyat artışları, yapılacak düzenleme ile TEFE ve TÜFE sınırı ile belirlensin.

TOFED Genel Başkan Yardımcısı Mustafa Sarı: Şehirlerarası yolcu taşımacılığında 8-10 bin, turizm taşımalarında 40 bin dolayında araç var. Bu rakamlar istendiğinde çok ciddi bir miktar çıkıyor.Bu fiyatlandırma yapılırken neden sektörün görüşü alınmıyor? Yıllık artırımlar neye göre yapılıyor, bu belirsiz. Yüzde 40 artış var. Bunun düzeltilmesini talep ediyoruz.

HAKEM KURULU KURULSUN KARARLARI O ALSIN 

TOFED Genel Sekreteri Mevlüt İlgin: Bu toplantının düzenlenmesi çok iyi oldu ama eksik oldu. Bizim muhatabımız olan meslek birlikleri bu toplantıda yok. Karayolu yolcu taşımacılığı sektörü aynı zamanda kamu görevi yürütüyor. Ama bakıyoruz ki TCDD’nin yaptığı taşımalarda bariz avantaj sağlanmış. Bizden 1270 TL istenirken, ÖTV’siz yakıt alan denizyolu taşımalarından 380 TL talep ediliyor. Radyo-tv yayınları korsan yayınlar değil ki. Zaten radyo ve televizyonlar onlara telif haklarını ödüyor.Daha önce yayınladıkları tarifelerdeki ücreti sektörden alamamışlar ki, şu anda zamlı tarife belirliyorlar. Biz üç federasyon olarak teklif verdik. 27 koltuklu araçlara 80 TL olsun, daha fazla koltuk kapasitesine sahip arabalardan ise 150 TL olsun. Hiç alamayacağınız bir fiyat olacağına, biz gönüllü olarak bandrol ile verelim. Telif Hakları Koordinasyon ve Hakem Kurulu kurulmalı ve kararları kesin olmalı. 

SEKTÖRE SORULMALI 

İSAROD Yönetim Kurulu Üyesi Murat Öztürk: Sektör temsilcilerini bir araya getirerek fikirlerin alınmasını istiyoruz. Taşımacılar zaten sıkıntılı bir süreç yaşıyor. Şehiriçi servis araçlarında okul taşıtlarında sesli görüntülü müzik yayınları zaten yasak. Böyle bir tarifenin getirilmesi ne kadar doğru?

ADALETLİ VE MAKUL OLSUN 

TUROB Dış İlişkiler Sorumlusu Ferbal Yaman: Otellerde bu sorun uzun yıllardır devam ediyor. Biz standarda bağlamak istedik, ama maalesef yasa tamamen sanatçıların tarafında. Oteller, meslek birlikleri tarafından sürekli rahatsız ediliyor. Anlaşma yoluna gidilse bile istenen rakamlar çok yüksek. Beş yıldızlı bir oda için 400 TL para isteniyor. Otellerde televizyon ve müzik yayını ticari amaçla yapılmıyor. Tabii ki ödeme yapılsın, ama adaletli ve makul olsun. Biz tarafların üye olacağı bir hakem kurulunun kurulmasını istiyoruz.  

YARARLI AMA GECİKMELİ BİR TOPLANTI 

TÖHOB Genel Sekreteri Onur Orhon: Bu toplantının yararlı olduğunu ancak gecikmeli yapıldığını düşünüyorum. Biz özel halk otobüsçüler olarak konuyu anlamaya çalışıyoruz.Sanatçıların telif haklarına saygı duyulması gerektiğini düşünüyorum. Oluşturulan tarifenin düzeltilmesi gerektiğine inanıyorum. 

KESİMLER BİR ARAYA GELSE 

17 Nolu Restoran ve Yiyecek İçecek Hizmetleri Meslek Komitesi Üyesi Ali Tatlıdil: Sıkıntılarımız aynı. Tam servis esnasında polisler eşliğinde müesseseye giriliyor ve tespitle ceza yazılıyor. Bu listenin Bakanlığın bilgisi var mı, onu öğrenmek istiyorum. Zaten zor koşullarda, ayakta durmaya çalışan bir sektörüz. Esnafın saygınlığı zedelenmemeli. Kesimler bir araya gelse bu sorunlar çok kolay çözülebilir, ama sorun neden uzun yıllardır devam ediyor?

İSTENEN ÜCRETLER ÇOK AFAKİ 

Pamukkale Turizm Bölge Koordinatörü Şener Çeçen: Otobüs işletmecilerinin kar marjları çok düşük. Belirlenen ücretler çok afaki rakamlar olduğu için alınması da mümkün değil zaten. 

BİR KOYUNDAN İKİ POST ÇIKAR MI?

23. Nolu Yolcu Taşımacılığı ve Seyahat Hizmetleri Meslek Komitesi Üyeleri Sümer Yığcı, Mehmet Öksüz, Hasan Tahsin Yücefer taleplerini dile getirdi.

Sümer Yığcı: 20 sene evvel Sarıyer-Taksim minibüsleri çalışırdı. Sanatçılar yaptıkları kasetleri getirir ve minibüslerde çalınmasını rica ederlerdi. Durum böyle giderken birden değişti. Sanatçı kasetini yapımcıya satıyor ve telifini alıyor. Biz onlarla konuştuk; onlara telif hakkı vermeyeceğiz. Bizim otobüslerimizde müzik yayını yok. Zaten genel yayın yasak. Yolcular, yayınları internet üzerinden takip ediyor. Telif hakkı istenirse ben arabadaki radyoyu da sökmek zorunda kalacağım. Bir koyundan iki post çıkmaz. Hakları olmayan bir parayı neden istiyorlar? 

BİZE DİLE GETİRİLEN RAKAMLAR BÖYLE DEĞİLDİ 

Hasan Tahsin Yücefer: Meslek birlikleri ile otobüs sivil toplum örgütleri birçok kez bir araya geldiler. Bize toplantılarda dile getirilen rakamlarla hiç alakası olmayan bir tarife çıktı ortaya. Açılan davaların durdurulmasına yönelik destek istiyoruz.

İNTERNET ÜZERİNDEN YAYINDA TELİF KAPSAMINDA MI?

Mehmet Öksüz: Ben internet üzerinden yayın yapıyorum. Yabancı kanal yayını var araçlarımda. Turistler Türk kanalı istemiyor. Ben bunun için telif ücreti ödemek zorunda mıyım, bunu merak ediyorum.

HAKKIN TÜKENMESİ 

Avukat Ahmet Keşli: Fikir hakları yaparken, hakkın tükenmesi hakkını kabul ettik.Bir kişi, hukuki koruduğu bir monopolü elde ettiyse patent olur, eser olur bunu ilk piyasaya sürdüğünde ilk telifini alır ve buna hakkın tükenmesi denir. Bununla ilgili Yargıtay hükmü var. Sanatçılar, tükenme hakkını kabul etmediler. Sanatçının albümü satıldı, telif aldı; dinlendi, telif alındı. Burada bir suistimal var. Bunun önüne geçilmesi gerekiyor. Umumi iletim hakkının karşılığını almış zaten. Neden bir kez daha alsın? Bakanlık hakkın suistimali olduğunda bir çizgi çekmeli. Aksi halde bireysel kullanıcıya kadar gidecek. Meslek birlikleri ile ilgili muhatap bir tane olması gerekiyor. Yargıtay’ın 19’uncu Ceza Dairesinin kararı çok açık ve sektör bir kuruş ödemek zorunda değil. 

BU SORUNU ÇÖZMEK BANA NASİP OLSUN 

Kültür ve Turizm Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Nermin Kırım: Çok sıkıntılı olduğunuzun farkındayım. Bu sektörde birebir çalışmış bir genel müdür var. Ankara’da bir dolmuşu var. Kültür Bakanlığı sadece sanatçının bakanlığı değil. Keşke bu toplantı daha önce yapılsaydı. Bakanlığa önyargı ile bakmayın; bizlerin son derece hakkaniyetli insanlar olduğunu göreceksiniz. Aslında mevzuatta Uzlaşma Kurulu var ama yapılmamış. Telif Hakları Genel Müdürlüğü geçen hafta bana bağlandı. Araştırma ve eğitimin bana bağlanmasının ardından turist rehberleri ve seyahat acenteleri arasında bir sorun oluştu ve bu sorunu çözmek bana nasip oldu. İnşallah bu sorunu da çözmek nasip olur. El birliği ile inşallah sıkıntıları çözeriz. Sıkıntıları çok net dile getirdiniz. Taleplerinizi not aldık ve bu talepleriniz burada kalmayacak ve Sayın Bakan’a tek tek anlatacağız. Siz de sanatçılar gibi farkındalık yaratmışsınız ki, Sayın Bakanımız sıkıntıları tek tek dinleyin diye bize gönderdi. Tamam, mevzuat var, AB müktesebatı var, amabu anlattıklarınız sizin haklı olduğunuzu çok net olarak ortaya koyuyor. Kişisel görüşüm; haklı olduğunuz yönünde. Sektörün sıkıntıda olduğu ve birtakım imkanların getirilmesi, eğer mümkünse birtakım muafiyetlerin getirilmesi, yok eğer mümkün değilse uzlaşma komisyonuna ben gönüllüyüm. Ben tez canlı bir insanım. Uzlaşma Komisyonunun kurulması için elimden geleni yapacağım. Sizlerin ve meslek birliklerinin bir araya geldiği toplantının bir an önce yapılması ve uzlaşmaya varılması için elimden geleni yapmaya söz veriyorum. 

TASLAKTA YENİLİKLER VAR 

Telif Hakları Genel Müdür Vekili Ali Atlıhan: Tarifeleri meslek birlikleri belirliyor ve her yıl 9’uncu ayda bu tarifeleri Bakanlığa bildiriyorlar. Bizim için de bu toplantı bir fırsat oldu. Bu kanun çalışmasına başlamadan önce ihtiyaç analizi çalışması yaptık. Burada dinlediğim şikayetler talepler beni şu noktaya getirdi: Tarifeler çok yüksek, sektör açısından ödenmesi çok zor. Muhatap çok fazla. Tasvip etmediğimiz bu tarifeler konusunda uzlaşabileceğimiz bir platform yok. Yeni mevzuat çalışmasında bunları dikkate alınmalı. Mevcut taslakta bir Hakem Kurulu var. Yasada var olan Uzlaşma Kurulu, uzlaşmama kurulu şeklinde çalışmış. Talebiniz doğrultusunda, alınacak karar bağlayıcı mı olacak, yargıya mı açık olacak? Bu tür sorulara cevap verecek işleyiş için çalışmalar yapıyoruz. Meslek birlikleri ortak bir tarife ile sektörlere gidiyor. Biz bunu yasal altyapıya kavuşturmak istiyoruz. Resmileşsin diye bunun yasal altyapısını oluşturduk. 27 meslek birliği var. Ortak lisanslamaya yönlendireceğiz, bu mecburi olacak. Eser ve hak sahipleri de bundan sonra lisanslamayı tabana yayacak; onlar belki daha çok kazanacak ama sizin ödeyebileceğiniz yapıya kavuşacak. Kanunumuzda tanımlardan kaynaklanan birtakım sıkıntılar vardı, bunlar giderilecek. ■