Uzun süredir yapılmasını talep ettiğimiz Karayolu Yönetmelik Çalıştayı’nı 7 Aralık 2023 Perşembe günü Ankara’da gerçekleştirdik. Ulaştırma Hizmetleri Düzenleme Genel Müdürü Sayın Murat Baştör ve ekibine çok teşekkür ediyorum. Çalıştayda tam kadro yer aldılar. 

Bakanlığa, “Karayolu Yolcu Taşımacılığı Çalıştay Konuları” başlıklı 35 madde halinde sıraladığımız sorunlarımız ve çözüm önerilerimizin yer aldığı raporumuz dikkate alınarak bir gündem oluşturuldu. Ayrıca, toplantıda, 2024-2008 yılları arasını kapsayan ve bizim raporumuzla içeriği birbirine benzeyen 12. Kalkınma Planı Karayolu Ulaştırması İhtisas Raporu Yerel ve Uluslararası Karayolu Yolcu Taşımacılığı hakkındaki görüş ve önerilerimiz de görüşüldü

Gündemdeki maddeler, sırayla herkes tarafından değerlendirildi. Uzun süre sonra gerçekleştirilen bu toplantı çok verimli geçti. Sayın Murat Baştör ve ekibi taleplerimize yönelik hazırlıklar da yapmışlardı. Çok ciddi bir şekilde çalışmışlar, her konu üzerinde değerlendirmelerde bulundular. Yaklaşık 3,5 saate varan bir toplantı gerçekleştirildi ve sektörün gündemindeki tüm sorunlar üzerine konuşuldu. 

ATS yaptırımlarının 1 Ocak 2025’e bırakılması 

1 Ocak 2024’te hayata geçecek olan Araç Takip Sistemi (ATS) ve kamera sistemleri ile ilgili konu ilk gündem maddelerindendi. Biz, uygulamanın uzun süredir ertelendiğini, bir kez daha ertelenmesini değil ama bunun yaptırım uygulanmamasının en azından 1 Ocak 2025’e kadar sağlanmasını ve bu tarihin kesin bir tarih olduğunu tüm sektörlerimize vurgulayalım yönündeki talebimizi ilettik. Mutabık kaldık diye düşünüyoruz.

Olumlu değerlendirmeler…

Bizim toplantıda dile getirdiğimiz konulara yönelik Bakanlık yetkililerinin değerlendirmeleri olumlu oldu. ATS yaptırımlarının bir sene ertelenmesi konusunda uzlaştık diye düşünüyorum. Tabii, bunun için Bakan kararı gerekiyor, ama biz bunun halledilebileceğini düşünüyoruz. Zaten istenilse de, şu anda bu kadar ATS sistemlerini araçlara monte edecek lisanslı üretici veya montajcı bulmak mümkün değil. Burada bahse konu olan 100 bin civarında araç var. Bunun 30 bini yapılmış olsa bile geride kalan 70 bin aracı yıl sonuna yetiştirmek mümkün olamaz. Biz bu sorunun, ancak yaptırımların 1 yıl ertelenerek çözülebileceğine inanıyoruz. 

Koordinasyon Kurulu oluşturulması 

Sektörün en öncelikli taleplerinin başında ise Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’nda bir Koordinasyon Kurulu oluşturulması geliyor. Sorunlarımızın, diğer Bakanlıkların da katılımıyla çözülebilmesi için bu toplantıların daha düzenli periyodik şekilde yapılmasında yarar görüyoruz. Bu konu da dikkate alındı. Bu, bence en önemli konulardan birisiydi. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı farklı bakanlık alanlarına giren sorunlarımızla ilgili yazışmalar yapıyor, ama bir noktada tıkanmalar oluyor. Onun için, bizimle ilgili karar verici Bakanlık yetkililerin katılımıyla bir Koordinasyon Kurulu oluşturulması büyük önem taşıyor. Sayın Murat Baştör de, “Bakanlıklarla gündemleri ayrı ayrı belirleyip özel toplantılar yapabiliriz” dedi. Bu da değerlendirmeye değer bir konu. Örnek olarak, İçişleri Bakanlığı, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Ticaret Bakanlığı, Kültür ve Turizm Bakanlığı ile ayrı ayrı toplantılar yapılabilir. Lojistik Konseyi gibi bir konsey olsun istiyoruz, ama Cumhurbaşkanlığına bağlı değil de daha alt kademede yürütülen bir çalışma grubu oluşturmak istiyoruz. Erişebileceğimiz yerler bizim için daha önemli. Onun için daha alt kademelerde karar verici ve yukarıyı tetikleyici bilgilendirmeler yapılan bir mekanizma oluşturmak gerekiyor. Şu anda gündemde olan sorunlarımızın çözümü bu sayede mümkün olabilir diye düşünüyoruz. Bu kurulun oluşturulmasında da mutabık kaldığımıza inanıyoruz. 

Yönetmelik çalışmasında bizim taleplerimizin birçoğunu değerlendirdiklerini söylediler, ama bize göre öyle değil. Mesela, belgelerin sadeleştirilmesi, yine F1 acenteleri ile ilgili bir yönetmeliğin hazırlanması… Bu bizim için hayati önem taşıyan bir konu. Bilet portallarının tekelleşmesini önleyecek bir yapının oluşturulması gerekiyor. Buna yönelik olarak Rekabet Kurumu’na bildirdiğimiz konular var. Acentelik sistemi tamamen bitmiş durumda. ‘F1 ve F2’yi birleştirin’ dedik. F1E’ye de bir yönetmelik düzenleyin ve tekleşme önlesin. Hem satıcı hem yazılımcı olmaz. Biz buna karşıyız. Satıcı firmalar yolcudan hizmet bedeli alsınlar, biz hizmet bedeli kadar indirim yapalım yolcuya. Biletlerde hizmet bedeli satıcı firmaya, gerisi otobüs şirketine sanal pos üzerinden anlık olarak düşsün. 

Bir özmal, bir kiralık olsun 

Uluslararası yolcu taşımacılığında, “bir özmal iki kiralık kullanımının yerine bir özmala bir kiralık araç kullanılabilsin” şeklinde bir talep dile getirildi. Bunu not aldılar ve değerlendireceklerini ifade ettiler. 

Taşıma organizatörlüğü

Taşıma organizatörlüğü konusunu gündeme getirdik. Bunun yanlış anlamalara yol açan değerlendirmeler var. Tekelleşmeye neden olabilecek bir yapı düşünmüyoruz. Kaygıları giderecek bir düzenleme olacak bu. Taşımadaki sorumlulukların firmalar tarafından daha da üstlenilebilmesi, organizasyona katılan tüm firmaların sorumlu olması şeklinde düzenlensin ve tekelleşme olmasın. Ancak kaynak israfını önleyelim, kapasite kullanımını arttıralım, verimsiz seferleri iptal edelim.

Ücret tarifeleri 3 ayda…

Bir de ücret tarifelerindeki değişikliğin senede 4 kez yani 3 ayda bir olması ve bütün firmaların aynı dönemde yapmasını istiyoruz. Aksi takdirde büyük farklılıklar oluyor, haksız rekabet oluşuyor. Bunun önüne geçilmesi gerekiyor. 

Korsan taşımacılık

Korsan taşımacılığın denetimi söz konusu oldu. Yaptırımların daha ağır olmasını istedik. Bakanlık yetkilileri denetimler yaptıklarını ifade ettiler.

Evet, ayda bir-iki kez denetim yapılıyor. Yaptırımların hiçbiri caydırıcı değil. 1600 TL usulsüzlük cezası neyi önler ki? Bir seferde 10 bin TL kazanıyor. 

D4 ile yapılan tarifeli taşımaları da değerlendirdik. Bbelediyelerin havalimanlarına yaptıkları taşımaları da gündeme getirdik ve bunun engellenmesini talep ettik. Belediyeler kendi sınırları içerisindeki taşımaları düzenlesinler. Bizimle rekabet oluşturmasınlar. Böyle bir hakları yok. Sabiha Gökçen Havalimanına özel sektör giremiyor, Bursa, Kocaeli, Sakarya belediyeleri taşıma yapıyor. 

D2 belgesine kayıtlı şahıs araçları konusu

Turizm taşımacılığında şu anda maalesef D2 belgesine kayıtlı şahıs aracı sahipleri kendi adlarına taşıma yapıyorlar. Korsan taşımacılığı onlar körüklüyorlar. Bu araç sahiplerinin kendi adlarına taşıma yapmaması, faturayı kendi adlarına değil, firmanın müşteriye kesmesi lazım. Maalesef sorumsuz bazı firmalar 2-3 bin TL karşılığında bu araçları kaydediyorlar ve kontrol etmiyorlar. Biz bu tür taşımaya müsaade edilmemesine talep ettik. Taşıma sorumluluğu kimdeyse faturayı müşteriye o keser. Bunun da notunu aldılar. 

Turizm yol belgesi

Belediyeler D2 belgesi olmayan araca talep halinde turizm yol belgesi verebiliyor. ‘O zaman biz niye D2 belgesi alıyoruz. Ne anlamı var’ diye de sorduk. 500 TL ile aldıkları belge ile her işe gidiyorlar. Bizim aldığımız D2 belgesinin ise bir anlamı kalmıyor. Bu da sektörde kayıt dışılığı büyütüyor. 

Taban ücret olmasın, ama indirim hakkı yüzde 30’dan yüzde 25’e indirilsin talebimizi de dile getirdik. Yüzde 25’den fazla indirim yapana da yaptırım uygulansın. Yoksa D1 belgesinin de, ücret tarifesi almanın da bir anlamı kalmıyor. 

Kapsamlı bir değişiklik beklemiyorum

Ben yıl sonunda ufak tefek değişikliklerin olabileceğini, ama geniş çaplı bir Yönetmelik değişikliğinin yayımlanacağını düşünmüyorum. ATS, kamera sistemi konusu ertelenebilir. Biz talep ettik ama kısa sürede olacağını düşünmüyorum. Bakanlık yetkilileri de öyle bir sinyal vermediler. Bizim taleplerimizi dinleyerek, yapılması gereken değişiklikleri yapacaklarını ifade ettiler. 

Sayın Murat Baştör ve ekibine teşekkür

Ben, buradan, Sayın Murat Baştör ve ekibine teşekkür ediyorum. Çok ilgili davrandılar, notlar aldılar. Bütün ekip geldi. Her birine ayrı ayrı teşekkür ediyorum. 2024 Ocak ayında tekrar bir araya gelerek gelişmeleri değerlendirip birlikte karar vereceğiz. ■

ATS Yaptırımları Bir Yıl Ertelensin haber ve Bakanlığa sunulan Rapor için tıklayınız.