Kentte ve Kentlerarası Ortamda Ulaştırmanın İnsan ve Canlı Hayatı İle İlişkileri - 18-19

Hem karayolları ve hem de demiryollarında doğal yaşam alanı verilerinin toplanması için operasyon personeli tarafından düzenli raporlama sistemleri kullanılmaktadır. Bununla beraber; bu sistemlerin doğruluğu ve devamlılığı belirli değildir. Rutin raporlara ek olarak, demiryolu ölümleri için hat araştırmalarında çeşitli yöntemler kullanmışlardır. Bunlar; (1) özel ray kotu araştırmaları, (2) uçaklarla yapılan keşifler, (3) radyo-telometre keşifleri ve (4) yaşam alanı konusunda özel ilgiye sahip personelin gözlemleridir. Bu tekniklerin özel durumlarda kullanışlı oldukları ispatlanmış fakat zaman maliyet ve güvenlikle ilgili parametrelerce kısıtlanmışlardır.

Yüksek hızlı demiryolları; yeni yatırımlarla gerçekleştirilebildiği gibi, mevcut konvansiyonel hatlardan uygun koşullara sahip olanların altyapı standartlarının yükseltilmesiyle de gerçekleştirilebilen sistemlerdir. Mevcut hatların, trenlerin ve diğer araçların zaten bu sistem altında çalışıyor olmaları, bu araçların yenilenmelerinde de aynı sistemin devam ettirilmesini gerektirmektedir.

Yüksek hızlı trenler; 200 km/saat ve üzeri hızları yapan trenler olarak genel bir şekilde tanımlanmaktadır. Buda toplamda 12,000 km nin üzerinde bir hatta karşılık gelmektedir. Bunun önemli bir kısmı(yaklaşık %30’u) hizmetlerini konvansiyonel hatların iyileştirilmesi ile yeni tren setleriyle mevcut altyapının rehabilitesyonuyla gerçekleştirmektedir. Eğer hız üst limitini 250 km/saat olarak kabul edip, ayrık YHD altyapısını esas alındığında 8,500 km’nin üzerinde bir YHD Hattı tanımlaması yapılabilmektedir. Aşağıda Çizelge 1’de ülkelerin karşılaştırmalı olarak işletimdeki hatları ve işletme hızları gösterilmektedir.

Çizelge 1: Ülkelerin Karşılaştırmalı YHD Hız ve İşletimdeki Hat Sayıları

Birlikte işletilebilir demiryolu sistemleri; rekabet düzeyi yüksek ve kendi potansiyelini daha verimli ortaya koyabilen bir işletim gerçekleştirmekte ve bu çerçevede yolcu taşımacılığının en önemli konusu olan türler arası entegrasyonu sağlayıcı bir işlevi yerine getirmektedir. Yüksek hızlı demiryolu yatırımlarında, talebin yoğun olduğu hatlarda özel sektör ortaklıklarının kurulması, servis kalitesinin artması anlamında geri dönüşler sağlayabilmektedir.

AB; ulaştırmada TRACECA gibi çok türlü alternatif çözümler üretmektedir. Bu proje kapsamında; Orta Asya’ dan Avrupa’ya kadar geniş bir coğrafyanın ulaştırma ağlarının yenilenmesi ve iyileştirilmesi söz konusudur. Karadeniz ve Hazar Denizi odaklı projenin; Doğu Avrupa ülkelerinin Akdeniz’e entegrasyonu gibi amaçları da bulunmaktadır. Coğrafi olarak TRACECA’da etkin bir konumda olan Türkiye’nin gerçekleştirmekte olduğu yüksek hızlı demiryolu yatırımları bu projeden bağımsız düşünülmemektedir.

Bununla beraber; tarihi ipek yolu üzerinde yeni demiryolu ağı projeksiyonları paralelinde de önemli bir konuma sahip olan ülkemiz, Asya’dan Avrupa’ya ya da Çin’den Londra’ya ulaştırma koridorları üzerinde stratejik bir geçişi meydana getirecek olan Marmaray yatırımını gerçekleştirmektedir. Marmaray; boğazın iki yakasını birbirine tüp tünelle bağlayan bir sistem olmaktan öte, kent içi birçok hattın transfer merkezi olmasının yanı sıra, geniş bir uluslararası ağın önemli bir parçası olan yüksek hızlı demiryolu hatlarımızın bağlandığı özel bir proje niteliğindedir.

Türkiye’de yüksek hızlı demiryolu yatırımları, Ankara-Eskişehir yüksek Hızlı Demiryolu (YHD) Hattının inşası ile başlamış olup takibinde Ankara-Konya yüksek hızlı demiryolu hattı, Konya-Eskişehir yüksek hızlı demiryolu hattı ve Eskişehir-İstanbul YHD hattı tamamlanarak işletime alınmış, Ankara-Kayseri YHD hattı, Ankara-Afyon-İzmir YHD hattı ve Ankara-Yozgat-Sivas-Erzincan-Erzurum-Kars YHD hattının inşa çalışmaları devam etmektedir. Ankara-Sivas YHD hattı tamamlanıp 2023 yılı içerisinde işletime alınmış olup çalışmalar Erzincan etabında devam etmektedir. Yine aynı şekilde Kars-Tiflis-Bakü YHD hattının da 2014 itibariyle açılması öngörülmektedir. Ankara-Adana YHD hattı, Ankara-Malatya-Diyarbakır YHD hattı değerlendirilen diğer projelerdir. Kars-Tiflis-Bakü YHD hattı ile Ankara-Yozgat-Sivas-Erzincan-Erzurum-Kars YHD hattı bütünleşerek, Ankara’dan ve Hatta İstanbul’dan Bakü’ye kadar kesintisiz demiryolu işletimi sağlanabilecektir. Dolayısıyla; Türkiye, Pekin’den Londra’ya kadar geniş bir coğrafyanın bağlantı noktasında olup Bakü-Tiflis-Kars-Erzurum-Erzincan-Sivas-Yozgat-Ankara-Eskişehir-İstanbul-Bulgaristan demiryolu hattı bu büyük ağın Türkiye’deki ana eksenini teşkil etmiş olacaktır. Pekin-Londra arası bağlantı ‘İpek Demiryolu’ olarak ta addedilmekte olup Çin, Tayvan, Singapur, Hindistan, Pakistan, Bangladeş, Afganistan, Myanmar, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan, Özbekistan, Türkmenistan, İran, Azerbaycan, Gürcistan, Ermenistan, Türkiye ile Balkanlar, Doğru Avrupa ve Orta-Kuzey Avrupa ülkelerini kapsayan geniş bir sahayı birbirine bağlayacaktır. İpek Demiryolu çerçevesinde, Doğu Asya-İç Asya-Güney Asya-Ön Asya ile Avrupa’nın birçok bölgesinde inşa çalışmaları hızla devam etmekte olup, 29 Ekim 2013 itibariyle açılışı yapılan Marmaray’da bu güzergâhın en önemli halkalarından birisini teşkil etmiş olmaktadır.

İstanbul’ da ulaştırma değerlerinden, toplu ulaşımın mevcut durumdan daha yüksek oranda kullanılabileceği ve kullanılması gerekliliği ortaya çıkmaktadır. Bunun için de; ulaştırma türlerinin çeşitlendirilmesi ve türel dağılımın dengelenmesi, türler arası entegrasyonun sağlanması (toplu ulaşımın farklı türleri arası entegrasyon, ulaşımın farklı türleri arası entegrasyon, toplu ulaşım ile bireysel ulaşım arası entegrasyon vb.) gereklidir. İstanbul’ da trafik tıkanıklığının katlanılabilir düzeylere çekilmesinde raylı sistem ve özellikle de metro yatırımları hayati bir öneme sahiptir. İstanbul’da 2004’ten günümüze önemli oranda metro ve hafif raylı sistem hattı inşası devam etmekte olup geçtiğimiz yıl itibariyle Kadıköy-Kartal Metro Hattı işletime alınmıştır. Bu hattın; etaplar halinde Pendik’e kadar uzatılması çalışmaları devam etmektedir. Kadıköy’den Pendik’e kadar uzatılacak olan hat burada, 2014 Şubat ayı itibariyle tamamlanması öngörülen Ankara-İstanbul Yüksek Hızlı Demiryolu (YHD) Hattı ile entegre olacaktır. Böylelikle; Ankara-Eskişehir-İstanbul YHD hattı ile Pendik’ten Kadıköy’e (Ayrılıkçeşme) metro vasıtasıyla, oradan da Marmaray ile Kazlıçeşme’ye kesintisiz ulaşım imkanı oluşmuştur. İleri tarihlerde Marmaray’ın, banliyö hatlarının rehabilitasyonunun da tamamlanmasıyla Halkalı’ ya Marmaray ile ulaşım sağlanmaya başlamış olup, Halkalı-Bulgaristan YHD hattının da devreye girmesiyle, YHD, Marmaray ve kent içi raylı sistemler vasıtasıyla, Ankara’dan Bulgaristan’a kadar demiryolu ile kesintisiz bağlantı sağlanmış olacaktır.

Ülkemiz bulunduğu coğrafyanın stratejik özelliği nedeniyle ulaşım sektöründe önemli bir yere sahiptir. Avrupa’yı Asya’ya bağlayan, Ortadoğu’nun kilit ülkesi Türkiye, dünya ülkelerinin özellikle karadan ve denizden bağlantılarını sağlamaktadır. Bu durum ülkemizin önemini bir kat daha arttırmaktadır. Uzun yıllar sürdürülen çalışmalar sonucu ülkemizde kara, deniz ve hava ulaşımında önemli gelişmeler sağlanmış sosyal ve ekonomik kalkınmamızda sahip olduğumuz ulaşım sisteminin de önemli katkıları olmuştur.

Devam edecek...