Kentte ve Kentlerarası Ortamda Ulaştırmanın İnsan ve Canlı Hayatı İle İlişkileri - 9

Bir diğer önemli nokta ise koridorda, özellikle demiryolu hattında popülasyonun hangi bölümünün daha çok ölüme maruz kaldığıdır. Mevcut veriler araştırma yapılan yerleşimlere göre oldukça değişmektedir. Yapılan bir araştırma, gelen tür popülasyonunun %5’inin ulaştırma koridoru üzerindeki ölümlere maruz kaldığını ortaya koymaktadır. İsviçre’ de yapılan bir araştırma ise trafik kaynaklı ölümlerin daha çok karaca ve alageyik türlerinde (karaca %49,3 ve alageyik %33,2) yoğunlaştığını göstermektedir. Karacalarda ikinci büyük ölüm nedeni %19,8 ile zirai teknolojiler olup bunu %9,1 ile diğer faktörler takip etmekte, hastalık ve yaşlanma kaynaklı ölümler ise %7,1’lik bölümü teşkil etmektedir. Alageyiklerin ölüm nedenlerinde ise ikinci sırayı %14,7 ile diğer faktörler almakta, ardından %12,2 ile hastalık ve yaşlanma kaynaklı ölümler gelmektedir. Sonuçlar, çalışma yapılan yerin özel koşullarının mutlaka dikkate alınması gerektiğini göstermektedir.

Bariyer etkisi ve trafik ölümlerine özellikle hassas olan türler: (i) yerel popülasyona sahip seyrek sayılı türler ve geniş türel yaşam alanlarına sahip olan türler, büyük memeliler (su samuru, vaşak), (ii) yerel yaşam alanları arasında günlük ya da mevsimsel göç eden türler (bazı toynaklılar gün içerisinde değişen çevreleri kullanmaktadır, bu nedenle birçok durumda demiryolu ve karayolunu geçi için kullanmaktadır), (iii) yazdan kışa uzun mevsimsel göçler yapan türler, Kanada geyiği, ren geyiği gibi.

Yapılan bir araştırmaya göre hayvan-taşıt çarpışmaları, insanları güvenliğine, mülkiyetlerine ve hayvan popülasyonuna olumsuz etki etmektedir. Amerika Birleşik Devletleri’nde (A.B.D.) büyük toynaklılardaki toplam kaza sayısı yılda 1 milyondan fazla olarak hesaplanmıştır.

Benzer rakamlar Avrupa için de söz konusudur. Avrupa’da (Rusya hariç) her yıl 0,5 milyondan fazla toynaklı-taşıt kazası kaydedilmektedir. Bu da en az 300 insan ölümüne, 30.000 insan yaralanmasına ve 1 milyar Euro’ dan fazla mülk zararına yol açmaktadır. Bu rakamlar artan bir eğilim göstermektedir. Taşıt ada tren çarpışmaları nedeniyle bazı memeli türleri tükenme noktasına gelmiştir.

Çalışma periyodu Ocak 2009-Aralık 2009 arasındadır ve gözlemlenen demiryolu hattı Plzeň ve Horažďovice banliyö kesimidir, bu kesim şu bölgelerden geçmektedir: Horažďovice, Velký Bor, Třebo myslice, Pačejov, Milčice, Štírka Myslív, Nekvasovy, Mohelnice, Klášter, Srby Sedliště, Chejlava, Vlčice, Ždírec, Blovice, Zdemyslice, Žákava, Šťáhlavy and Starý Plzenec. Karaca populasyonu adı geçen bütün bu bölgelerde yer almakta olup bu bölgelerde az sayıda sülün ve Avrupa tavşanı bulunmaktadır. Ayrıca, bütün bu avlanma alanlarında yaban domuzu ve kızıl tilki de bulunmaktadır. Gözlemlenen alanda hat boyunca alageyik, kızıl geyik ve yaban koyununa da rastlanmaktadır. Velký Bor avlanma bölgesinde ise kaya kekliğine rastlanmaktadır. Yersel alanlarda rastlanan hayvan türü sayıları yerel yönetimlerin çevre departmanlarındaki çalışanlardan sağlanmıştır. Demiryolu hattı boyunca gözlemlenen kesimin %84,2’si arazi ve yeşil alan, %10,1’i orman ve %5,7’si ise çalılıktır. Demiryolu hattı, gözlem periyodunda bu hat üzerinde çalışan tren operatörlerince gözlemlenmiştir. Tren operatörleri, kazaya maruz kalan hayvan sayısını ve kazaların yoğunlukla gerçekleştiği bölgeleri kaydetmişlerdir. Böylelikle veriler sürekli ve günlük olarak kayda alınmıştır. Ayrıca bulgulardaki hassas kilometreler Çek Cumhuriyeti’ndeki hat-km sistemine göre her bir kaza için kaydedilmiş, en çok kaza yaşanan noktalar demiryolu hat kesimi üzerinde hassasiyetle belirlenmiş ve hassasiyetin yakalanması için iki tren operatörü aynı hat-km’ de gerçekleşen kazayı ayrı ayrı kaydetmişlerdir. Av türleri de operatör tarafından sürüş esnasında kaydedilmiş olup bunun nedeni hat boyunca yaşam alanına ve kazalara rastlanılmasıdır. Bütün bir periyot boyunca, hat üzerinde birkaç denetleme yürüyüşü yapılmış olup fotoğraflar alınmış ve hat çevresi kesimler halinde tanımlanmıştır. Plzeň and Horažďovice banliyö hattı kesiminde hatlardan trene kamera yerleştirilmesiyle video kaydı alınmıştır. Ölümlü kazalara en çok maruz kalan hayvan türleri üzerinden çarpışma sayısı hesaplanması için tren sayısının belirlenmesinde Çek Cumhuriyeti’nin 2008/2009 döneminde Cumartesi, Pazar ve tatil günlerine göre tren tarifeleri esas alınmıştır. Her ay için ayrı olacak şekilde hayvan-tren çarpışması sayılarının hesabında, her bir ay için her bir türdeki ölüm sayıları aylık tren-kilometreler şeklinde hattın bir km’ si için belirlenmiştir. Sağlanan veriler, hangi yaşam alanında ne tür taşıt-hayvan çarpışması gerçekleştiğini içermektedir.

Devam edecek...

İyi bayramlar dilerim...