Kış lastiği takmamak ağır kusurdur

Kış lastiği olmayan araçların sigorta imkanlarından faydalanıp faydalanamayacağı tartışması çok önemli. Öncelikle belirtelim ki, bu konu tüm taşıtların yaptırmak zorunda olduğu trafik sigortasının yanı sıra bazı yolcu taşımacılarının zorunlu olduğu taşımacılık ve koltuk sigortalarını, hatta zorunlu olmayan kasko sigortalarını da ilgilendirebilir. 

Önce mevzuat

Türk Ticaret Kanununun 1401-1529 maddelerinin yer aldığı ‘altıncı kitap’ta sigorta hukuku yer alıyor. Bunun birinci kısmında genel hükümler, ikinci kısmındaysa sigorta türlerine ilişkin özel hükümler yer alıyor. İkinci kısmın birinci bölümü mal ve sorumluluk sigortalarını içeren zarar sigortalarını; ikinci bölümüyse hayat, kaza ile hastalık ve sağlık sigortalarını kapsıyor. Konuya ilişkin önemli hususlara göz atalım.

Bazı kurallar

1429’uncu maddeye göre sigortacı, sigorta ettirenin ve bunun fiillerinden sorumlu olduğu kişilerin ihmalinden kaynaklanan zararları tazmin ediyor, ama kasıt olduğunda değil. 1445’inci maddede gerçekleşen bir rizikoda sigorta ettiren tarafın ihmallerine göre tazminattan indirim yapılıyor, kasıt varsa hiç tazminat ödenmiyor. 1448’inci maddede sigorta ettiren önlem almakla yükümlü. Sigortacının “kış lastiği tak” gibi talimatlarına da uymak zorunlu. Aksi halde tazminat kaybı var. 1477’nci maddede kasıttan(?) doğan zararları sigortacı ödemiyor. Acaba kış lastiği takmamak kasıt olarak görülebilir mi? 

Özel kurallar

Trafik Kanunun 91-111 maddeleri ile Taşıma Kanununun 17-25 maddeleri de sigortaya ilişkin. Ayrıca Borçlar Kanunu vs. de var. Trafik Kanununun 95’inci maddesinde, sigorta ettiren kusurlu dahi olsa kazadan zarar görenlere tazminat ödeniyor, ama sigorta ettiren kusurlu ise bunları geri isteyebiliyor. Aynı sistem Taşıma Kanununun 20’nci maddesinde taşımacılık sigortası için de var. 

Kış lastiği takmamak ihmal mi?

Kış lastiği takılması mecburiyeti mevzuatta var. Buna aykırılık bir suç. Peki, bu suç aynı zamanda sigorta ettiren taşımacının kusurlu olduğu halde tazminattan faydalanılmasını engelleyen bir ihmal midir? Bu tartışmalı bir konu, ama sigortacı taşımacılara, “kış lastiği takmadığında, buna ilişkin, bunun sebep veya etkili olduğu kazalarda ödediğim tazminatları sana rücu ederim” diye bir talimat verirse artık taşımacının bir çıkış yolu kalmaz. Bilinmelidir ki bu tazminatlar önce zarar görenlere ödenir, sonra da kusurlu olan tedbirsiz taşımacıdan talep edilir. Maddi hasarlardaysa tazminat doğrudan kusurlu taşımacıya ödeneceğinden, bunun sonradan rücu edilmesi değil hiç ödenmemesi durumu doğacak. 

Bazı önemli hususlar

Önce, belirteyim ki kış lastiği zorunluluğu Kanun düzeyindeki bir mevzuatın metin kısımlarında veya eklerinde doğrudan yer almıyor. Bunun yerine UDH Bakanlığının ilgili kanunların verdiği yetkiye göre hazırladığı bir Yönetmelikte bulunuyor. Diş derinliği konusu da yine Kanunda yer almayıp ayrı bir Yönetmelikte bulunuyor. 

Kış lastiği konusundaki Yönetmelik düzenlemesine 27.11.2012 tarihli 2012/KDGM-07/DENETİM nolu genelgeyle açıklık getirildi. Bu genelgedeki bazı hususlar da 10.12.2012 tarih ve 2013/KDGM-03/DENETİM nolu genelgeyle değiştirildi. 

Hangi taşıtlar?

Yönetmelik, “tüm ticari taşıtlar” diyor, ancak şehiriçi taşımacılık (belediye alanı içi?, sadece yolcu?) genelgeyle valiliklere bırakılmış. Ayrıca bazı araçların 2014 Temmuz’unda, bazı araçların da 2014 sonunda zorunluluk kapsamına girmesi söz konusu. 

Hangi lastikler?

Konuya ilişkin genelgeye göre; 

• Kamyonet, minibüs ve otomobillerde tüm lastikler

• Yarı römork ve römorklarda frenleme tertibatı bulunan dingillerdeki tüm lastikler 

• Kamyon, çekici, tanker ve otobüslerde tahrikli dingillerdeki tüm lastikler 

kış lastiği olacak.

En önemli husus

Yönetmelik “kış lastiği” diyor, genelge bunu tanımlıyor, ancak bu tanım içinde gerçek kış lastiği yanında M+S işareti bulunan lastikler de yer alıyor. M+S lastiklerin kış lastiği sayılıp sayılmayacağı, bunu takan taşıtların kış lastiği zorunluluğunu yerine getirip sigortacıların ödediği tazminatlara rücu edememesini garanti ettiği tartışmalı. 

Bir kez daha uyarı

Gazetemizin geçen haftaki manşetinde mevzuatın yetersizlikleri vurgulandı. Burada daha önemlisi sigorta konusunda tartışılan tazminatın geri istenmesinin olasılığı… Bir sürpriz yapan sigortacıya ne denecek? “Ben primimi ödedim, tedbir alıp almamamdan sana ne” denebilir mi? Bu denirse primi veya tazminatı ödeyen taşımacının sorumluluğu bitmiş olur, ama iş bu kadar değil. Bazı tedbirler alınmadığında, bırakın sigortadan tazminat ödemesi yapabilmeyi, bazı zararlar ve ölümlerin kaza değil tedbirsizlik ve dikkatsizlik sonucu ölüme sebebiyete gitmesi gündeme gelebilir, ki bu da taşımacılara tazminattan öte ağır sorumluluklar getirebilir. ■