Konumuz Yönetmelik

Yeni Yönetmelik yayınlandığında ilk işim nelerin nasıl değiştiğini, nelerin çıktığını ve nelerin eklendiğini anlamak oldu. Bunlardan bir özeti gazetemizde yansıtmaya çalıştık. Niyetimiz, elimizden geldiğince taşımacıları bilgilendirmekti. Tabii ki, doğru bilgilendirmek. Sonra, hemen yapılan eleştirilere karşı iyi yanlarını aktarmaya çalıştım. Sonra da kendi değerlendirmelerimi sunacaktım. Yazı planımızdaki bir aksaklık biraz geciktirdi. Bu sürede yapılan diğer bilgilendirmeleri ve eleştirileri izleme fırsatım oldu. Tabii ki başkalarının neler dediği de çok önemli. Bu çalışmalarım sırasında bazı yanlış bilgilendirmeleri ve haksız eleştirileri gördüm. Bu yazımda, kısmen bunlara değineceğim. 

Şoför yaşı 66 oldu! 

‘Şoför yaşının üst sınırının 66 yapılması iyi oldu’ diyenler çokça. Az da olsa eleştiren de var. Acaba 66’ya yükseltilmesi veya yükseltilmemesi için talepte bulunuldu mu? Bence hayır. Zaten gereksizdi de. Şoför yaşı 2016 Mayıs’ından beri, yani yaklaşık 20 aydır zaten 66. Bu taslakta da, yeni Yönetmelikte de değişmedi. 

Cezalar arttı! 

Bazıları yeni Yönetmelikte özellikle faaliyet durdurma ve iptaller başta olmak üzere cezaların çok arttığından şikayet ediyor. Ben tek tek karşılaştırdım. Faaliyet durdurma ve iptal konusunda bir artış göremedim. Sadece uyarma dahil, tüm suçların cezası ilgili kuralın yanına yazılmış. Böyle olunca da her kurala ceza gelmiş gibi algılanıyor.

4 önemli tespitim var 

Yeni Yönetmelikte yetki belgesi sahibinin ölümü halinde bu belgeyle faaliyet hemen durduruluyor. U-ETDS, bilgi kayıt ve saklama ile bagaj kontrolü gibi konularda yılda 30 tekrarda 3 gün faaliyet durduruluyor. Bunlara 2019 sonuna kadar süre verildiğini düşünürsek, cezalar geç devreye girecek ve bana göre ağır da değil. Bazı suçlarda uyarı cezalarının arttığı söylenebilir. Bir de düzeltilmeyen ihlalde cezanın tekrarı var. Suçu işledikten sonra nasılsa cezasını ödedim deyip, ihlali görmezden gelmek olmamalı. 

Bunların yanı sıra, önceden 50 olan faaliyet durdurma uyarı üst sınırı, yenisinde 150 uyarıya yükseltildi. Keza 95 TL olan uyarı başı sildirme bedeli 60 liraya düşürüldü. 

Suriyelilerin taşınması 

Çok yıllar önce bir genelge ile getirilen ve benim defalarca ikazıma rağmen değişiklikler sırasında Yönetmeliğe işlenmeyen TC Kimlik Numarasının bilete yazılması zorunluluğu yeni Yönetmelikte nihayet yer aldı. Bu konuda Suriye vatandaşlarının taşınmasına ilişkin kimlik sorunlarının çözülmediği şikayeti var. Halbuki Yönetmelikte Türk vatandaşı olmayanlar için uyruğu, pasaport numarası veya yabancı kimlik numarasının yazılması esası getirilmiş. Böylece TC kimlik cüzdanı ve ülkesinin pasaportu olmayanlar için bir kapı aralanmış. Bundan sonrası biraz diğer makamların konusu. Belki Bakanlık, valiliklerce bunlara verilen kimliklerin yeterli olacağını söyleyebilir. Ama esas olarak devletin diğer kurumlarının, verdikleri bu kimliklerin seyahatte de geçerli sayılacağını belirtmesi gerekir. Yani Bakanlık, üzerine düşeni büyük ölçüde yapmış. 

Yönetmeliğin gücü 

‘Yönetmelikte hat esası yok, verimlilik esas alınmamış, kilometre bazlı fiyat yok’ gibi eleştiriler yapılıyor. Acaba ‘bunları yazmaya, yapmaya Bakanlığın yetkisi var mı’ diyen yok. TBMM, yaptığı kanunda serbest piyasanın ve rekabetin esas olacağını belirtmiş. Şimdi sizin isteğiniz üzerine Bakanlık ‘TBMM yanlış yapmış’ deyip TBMM’nin yanlışlarını düzeltmek ve onun söylediklerine aykırı işler yapmak yoluna mı gitmeli? Bakanlığın böyle bir yetkisi olamaz, aksi de suç olur. Sadece kanunun yetki verdiği hususlar yine kanunun tanıdığı sınırlar dahilinde Yönetmeliğe yansıtılabilir. Aksi istenmemeli. 

Ücret indirimleri 

‘Yüzde 50 olan engelli ve çocuk indirimleri yüzde 30’a düştü’ denilmiş. Böyle bir düzenleme yok. Bu indirimler, önceden de yüzde 30 idi. Yeni Yönetmelikte küçük otobüslerde 1, büyük otobüslerde 2 engelliye yüzde 40 indirim hakkı yeni geldi. 6-12 yaş çocuklara bilette yüzde 30 indirim devam ediyor. Ancak eskisinde yer alan bunlara bilet zorunluluğu, yenisinde yok. Bilmem bunlar bilet almayıp kucakta seyahat edebilecek mi? 

Bazı yanlışlar

Asgari kapasiteye 10 yaş şartı, C1, C3, K1, K3 ve P belgelerine özmal zorunluluğu yeni  geldi gibi yanlış bilgilendirmeler var. Bunlar eskiden olan hususlar. Bir de ‘B1 ve B2’de önceden bir olan sözleşmeli taşıt kullanım oranı 0,5’e düştü’ denmiş. Bu oran önceden de böyleydi. Tek değişim D1’de. 

Bireyselciyi korumak 

Bazıları D1’de 2 olan özmal sözleşmeli kullanım oranının 3’e çıkmasını yetersiz bulup 5 olmalıydı diye eleştiriyorlar. Bilmem diğerleri için de istekte bulunuldu mu? Pek çok kişi D1’de artış yapılırken B’lerde yapılmamasını, 0,5 olan oranın hiç olmazsa bire yükseltilmemesini eleştiriyor. Oranın D1’de üç olmasının bireysel otobüsçüye imkan sağladığı, 5 olmasının daha çok imkan sağlayacağı söyleniyor. Bu doğru ise diğer belgelerdeki artışlarda bireysel otobüsçülere buralarda çalışma imkanı verebilirdi. 

F1 ve F2 birleşmesi! 

F1’lerin kaldırılıp hepsinin F2 yapılmamış olması eleştiriliyor. Sana ne kardeşim! Sen F1’i beğenmiyor, gereksiz buluyor olabilirsin. Böyle düşünüyorsan almazsın, olur biter. Başkasının almasını niye engellemek istiyorsun. Ona da o karar versin. Hiç yurtdışı otobüs bileti satılmayan bir yerdeki acente F2 alacak da ne olacak? Niye 2 bin lira fazla belge ücreti ödesin? İlçelerde ise niye 4 bin TL daha işletme sermayesi bulsun? Küçük yerleşimlerde olan, yüzde 75 belge indirim ücretini niye kaçırsın? Herkes kendi işine baksın, başkasının işine ahkâm kesmesin. Başkası da sizin kadar akıllı. Bir de şu var ki, hiçbir kayıp olmasa bile var olan düzeni değiştireceksiniz de ne olacak? Bir sürü faydasız değişiklik işlemi gerekecek. 

Önceden alınan F1 birilerine yetersiz gelmeye başlamış ve bu sorununun çözümünü belge birleşmesinde görmüş olabilir. Senin sorunun için başkalarına haksızlık yapılır mı? Bunlar için F1 belgesini verip F2 alma çözümü Yönetmelikte zaten var. Buna külfet gerekebilir. Acaba bütün belgeler F2 olsaydı, bunun da bir külfeti olmayacak mıydı? Hem de gereksiz yere. 

B ve D belgelerinde birleşmeler

Bu birleşmenin olmaması çok eleştiriliyor. İyi ki birleşmedi diyen de var. Bu çok geniş konuyu daha sonra yazacağım. Öncelikle kimlerin, kimleri temsilen hangi birleşmeleri istediği hiç net değil. Şimdilik bir ev ödevi veriyorum. D1 belgesi ile yapılan yurtiçi tarifeli taşımaların B1 belgesiyle de yapılması zaten mümkün. O zaman D1’lerin kaldırılmasına, diğer bir deyişle B1’in içine alınmasına, böylece belge türünün bir azaltılmasına ne dersiniz? ■

Dr. Zeki Dönmez Sorularınızı Cevaplıyor