24.04.2017, 11:44

Mevzuat ince iştir, tabii anlayana

Geçen haftaki yazımda servis taşımaları ve Y belgeli taşımalara biraz değinerek, Yönetmelik Taslağı’na  giriş yaptım. Özellikle güçsüz ve örgütsüz Y belgeleri üzerinde durmak gerekiyor. Ancak ilgili sivil toplum örgütlerinin pek topa girmediğini görerek, önce tüm belgeler üzerinde genel bir değerlendirme yapmayı uygun buluyorum. Y’lere ilerde döneceğim. Önce mevcudu ve değişimi anlamak gerek. 

Önce eşya taşımaları
Bu alandaki değişim; daha çok dar kapsamlı belgeler kaldırılarak, sadece hem uluslararası hem de yurtiçi taşıma yapabilen tek belgeye dönülmesi şeklinde. Bunun bazı istisnaları var. Yük taşımacılığında K yurtiçi belgeleri, C uluslararası taşıma belgeleri ile birleştirilmeyip korundu. Zaten tek kamyonlu K’lar birleşmeye müsait değildi.  Birleştirilemeyen C’ler kaldırılarak, bir nevi lojistik içine atıldı. Tabii C’ye yer şartı ekleyerek, ne kadar lojistikçi olunabilirse.  Bunun dışında dağıtım işletmeciliği kaldırıldı. Yurtiçi lojistik ile nakliyat ambarcılığı birleştirildi. 
Bunların iyi veya kötü olduğu, nasıl iyileştirilebileceği ilgililerce değerlendirilecektir. Belge çeşidinin ve bu kapsamda harflerin azaltılması kısmen iyi olsa da ötesi de düşünülmelidir.  Alt belge sahiplerinin üst belgeye geçmeleri, güçlü taşımacılar oluşturulması bakımından iyi olabilir ancak mevcudu yeterli görenlerin zorlanması şikayetlere yol açabilir. 

Yolcu taşımacıları 
Burada da eşyada geçerli olan alt belgenin bir üst belgeyle birleştirilmesi bir seçenek idi. Bu kapsamda tarifeli yurtiçi taşımacılık yapan D1 belgesinin yine tarifeli uluslararası ve yurtiçi taşımacılık yapan B1 belgesi içine alınarak tarifeli uluslararası ve yurtiçi tek belge (B1 belgesi, 1 belgesi, B belgesi gibi) yaratılabilirdi. Belki de eşya taşımacılığındaki bazı iliçi belgelerin kapsanmasına da benzer şekilde D4 (Y) belgeleri de kaldırılarak, bunun içine dahil edilebilirdi. Aynı şekilde yurtiçi tarifesiz taşıma belgeleri  D2’ler yine yurtiçi ve uluslararası tarifesiz taşıma yapan B2 belgeleri ile birleştirilerek, uluslararası ve yurtiçi tek tarifesiz belge (B2 belgesi, 2 belgesi veya D belgesi gibi) oluşturulabilirdi. Taslak ile taşımacılar bu seçeneğe zorlanmadı. Bunun bir açıklaması var. 

Sözleşmeli taşıt oranı 
Halen daha kapsamlı B1 belgesi var iken niye bunu almak yerine D1 belgesi alınıyor.  Bunlar arasında asgari özmal kapasite farkı yok. Belge ücreti farkı bir defalık olup, bu tercihi açıklamaya yetmez. Aynı şey B2 var iken niye D2’nin de alınmasında da söylenebilir. Böyle bir yola gidilmemesinin nedeni özmal karşılığı sözleşmeli taşıt kullanım oranlarının farklı olmasıdır.  B1 veya B2 belgesinde bir özmala yarım taşıt sözleşmeli yazılabilirken, D1 veya D2 belgesinde bir özmala iki sözleşmeli yazılabiliyor. Taslakta bu rakam üç sözleşmeliye çıkacak. Böyle olunca B1 veya B2 belgesi olanlar da eğer iç taşıma yapacaklarsa yüksek sözleşmeli oranından faydalanmak için D1 veya D2 alıyorlar. Yönetmelik Taslağı bunu özendirmeye devam ediyor.  

Yatay birleştirme
Taslak yurtdışı ve yurtiçi tarifeli B1 belgesi ile yurtdışı ve yurtiçi tarifesiz B2 belgesini yurtdışı ve yurtiçi taşıma belgesi B olarak birleştiriyor. B belgesi tarifeli-tarifesiz ayrımını ortadan kaldırıyor. Her türlü yurtdışı taşımayı yapabilen bir belge getiriyor. Tabii bu belge her türlü yurtiçi taşımayı da yapabilecek. Taslakta ayrıca yurtiçi tarifeli taşıma belgesi D1 ile yurtiçi tarifesiz taşıma belgesi D2 birleştirilerek tek yurtiçi taşıma belgesi D yaratılıyor. Bunun fayda ve sakıncaları düşünülmeli.  Sakınca olarak ihtisaslaşmanın kaldırılması, diğer tür taşıma yapmayacak olanların da ortak belgenin sorumluluklarına dahil edilmesi söylenebilir. Tabii B belgesinde B1 ve B2’deki yarım sözleşmeli haklarının korunması da var. Aynı şekilde D1 ve D2’deki bugün 2 olan gelecekte de 3 olacak olan sözleşmeli taşıt haklarının korunması da aynen var. 

Taşıt kullanımı 
Belgelerin her türlü birleştirilmesinin en önemli yararı, kayıtlı taşıtların tümünün farklı taşımalarda kullanılacak olmasıdır. Yani D1 ve D2 belgeleri D olarak, B1 ve B2 belgeleri B olarak, birleştiğinde her iki belgedeki taşıtlar tek belgeye yazılarak hem tarifeli hem tarifesiz taşımalarda kullanılabilecek. Aynı durum B1-D1 ve B2-D2 birleşmesinde de olabilirdi. Ancak bu birleştirme yapılmadan da tek belgeye geçiş zaten mümkün ancak sözleşmeli taşıt kullanımı haklarının kalkması söz konusu. 

Yönetmeliğin 26’ıncı maddesi taşıtların tek belgeye kaydını şart koşuyor. Taslağın 26’ıncı maddesinde de aynı husus korunuyor. B1-B2 belgelerinin B olarak ve D1-D2 belgelerinin D olarak birleşmesi tüm taşıtların bu belgeye yazılması imkanını veriyor. Bunun sonunda da taşıtların her türlü taşımada kullanılabileceği durum doğuyor. Peki taşıtların kullanımı için böyle bir birleşme şart mıydı?  

Diğer seçenekler  
Yönetmeliğin ve Taslağın 30’uncu maddeleri taşıt sahiplerinin kendi belgelerinde kayıtlı taşıtları kullanabileceğini belirtiyor. Bunun anlamı D1 belge sahibinin yine kendisine ait D2 belgesindeki taşıtları da kullanabilmesi şeklinde algılanmalıdır. Ama böyle olmuyor. Eğer bir belge ile yapılan taşımalarda sadece o belgeye kayıtlı taşıtlar kullanılacak olsaydı, bu durum başka şekilde net olarak ifade edilebilirdi. Örneğin ‘bir belge ile yapılacak taşımalarda sadece o belgeye kayıtlı taşıtlar kullanılır’ gibi. Halbuki böyle denmiyor. Eğer bir anlatım yetersizliği değil ise mevcut 30’uncu madde belge sahibinin diğer belgelerindeki taşıtları da kullanmasına imkan verecek niteliğinde. 

Diğer taraftan bir taşıt sahibinin taşıtlarının sadece bir belgeye yazılarak, o belgede kullandırılmasının ne yararı olabilir ki? Bunun yani tek belgeye kayıt kuralının getirilmesinin iki nedeni olabilir. Birincisi, aynı taşıtların farklı belgelerin asgari özmal ihtiyacının karşılanmasında kullanılamaması. İkincisi ise aynı özmalların farklı belgelere yazılıp karşılığında her belgede farklı sözleşmeli taşıtlar çalıştırılmasının önlenmek istenmesi. Bu iki gerekçe de haklıdır. Ancak taşıtların rasyonel kullanımını engellememek kaydıyla. Bunun için aynı özmalın farklı belgelere asgari özmal gösterilememesi ve sadece bir belgede sözleşmeli karşılığının olması gibi kurallarla tek belgeye kayıt şartı kaldırılabilirdi. Eğer bu yol karmaşık bulunuyorsa taşıtlar ayrı belgelere yazılarak, belirtilen sakıncalar giderilebilir ve 30’uncu maddenin taşıtların farklı belgelerde kullanılabilmesi şeklinde yorumu veya yoruma gerek bırakmayacak şekilde ifadesinin iyileştirilmesi sağlanabilirdi. 

Görüldüğü gibi Yönetmelik hazırlamak ve değiştirmek detaylı düşünülmesi gereken hassas bir iş. Bunu en iyi Bakanlıktaki yetkililer bilir. Bunun ötesinde onların bir sürü dengeyi korumak, görüşleri alıp birleştirmek ve özellikle de taşımacılar ile taşınanların (yolcuların ve eşya sahiplerinin) haklarını dengelemek sorumlulukları var. Yönetmelik ile olması mümkün olmayan, yapılacak olsa çok büyük hukuk problemi doğuracak talepleri seslendirmek kolay ama bu sorumsuz ve belki de iyi niyetten uzak talepleri elemek çok önemli. Taslağın iyileştirilme ve bitirilme süresi uzatılmalı, yoğun yaz döneminin sonrası beklenmeli. ■
Yorumlar (0)
banner117
15
açık
banner159
banner153
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 10 28
2. Samsunspor 11 25
3. Fenerbahçe 10 23
4. Beşiktaş 10 20
5. Eyüpspor 11 19
6. Sivasspor 11 17
7. Göztepe 10 15
8. Başakşehir 10 15
9. Kasımpasa 11 14
10. Konyaspor 11 14
11. Trabzonspor 10 12
12. Gaziantep FK 10 12
13. Bodrumspor 11 11
14. Antalyaspor 11 11
15. Alanyaspor 11 10
16. Rizespor 10 10
17. Kayserispor 10 9
18. Hatayspor 10 3
19. A.Demirspor 10 2
Takımlar O P
1. Erzurumspor 11 22
2. Kocaelispor 11 22
3. Bandırmaspor 11 21
4. Karagümrük 11 18
5. Igdir FK 11 18
6. Boluspor 11 18
7. Esenler Erokspor 11 17
8. Ümraniye 11 17
9. Pendikspor 11 17
10. Ankaragücü 11 16
11. Ahlatçı Çorum FK 11 16
12. Şanlıurfaspor 11 15
13. Gençlerbirliği 11 15
14. Manisa FK 11 14
15. Keçiörengücü 11 14
16. İstanbulspor 11 13
17. Sakaryaspor 11 13
18. Amed Sportif 11 13
19. Adanaspor 11 6
20. Yeni Malatyaspor 11 -3
Takımlar O P
1. Liverpool 10 25
2. M.City 10 23
3. Nottingham Forest 10 19
4. Chelsea 10 18
5. Arsenal 10 18
6. Aston Villa 10 18
7. Tottenham 10 16
8. Brighton 10 16
9. Fulham 10 15
10. Bournemouth 10 15
11. Newcastle 10 15
12. Brentford 10 13
13. M. United 10 12
14. West Ham United 10 11
15. Leicester City 10 10
16. Everton 10 9
17. Crystal Palace 10 7
18. Ipswich Town 10 5
19. Southampton 10 4
20. Wolves 10 3
Takımlar O P
1. Barcelona 12 33
2. Real Madrid 11 24
3. Atletico Madrid 12 23
4. Villarreal 11 21
5. Osasuna 12 21
6. Athletic Bilbao 12 19
7. Real Betis 12 19
8. Mallorca 12 18
9. Rayo Vallecano 11 16
10. Celta Vigo 12 16
11. Real Sociedad 12 15
12. Girona 12 15
13. Sevilla 12 15
14. Deportivo Alaves 12 13
15. Leganes 12 11
16. Getafe 12 10
17. Espanyol 12 10
18. Las Palmas 12 9
19. Real Valladolid 12 8
20. Valencia 11 7