07.02.2022, 18:13

Nereden Nereye…

“Geçmişlerini hatırlayamayanlar, onu tekrar yaşamaya mahkûmdur.”  George Santayana

Tarih, geçmiş zamanın incelenmesi bilimidir. Tarih, geçmiş zamanda olan olayların incelenmesinin yanı sıra, bu olaylarla ilgili bilgilerin keşfi, toplanması, organizasyonu, sunumu ve yorumlanması ile de ilgilenen bir şemsiye terimdir.

Tarihî inceleme, geçmiş zamandaki olaylara ilişkin tüm bilgilerin, olayların olduğu dönemin şartları göz önüne alınarak, mümkün olduğunca nesnel bir şekilde sunulması ile oluşur.

Tarih, yaşanan olayların bir daha yaşanabilmesi gibi bir olasılık olmadığından, doğa bilimlerindeki gibi deney ve gözleme dayanamaz.

Hikâyeci (rivayetçi) tarih anlayışında olaylar yer ve zaman belirtilerek, ancak neden-sonuç ilişkileri kurulmadan, yorum yapmadan hikâyelere dayanılarak anlatılır. 

Yakın zamanda okuduğum, Türker Başkurt’un yazdığı “Örümcek” isimli kitap ile sektörümüz hakkında bilmediğim pek çok ayrıntıyı bu şekilde öğrendim. Sektörde, benden öncekilerin deneyimledikleri ve hikâyeleri ile yaşanmış olayları anlamak, gelişmelerin yanı sıra o günün mantığını yakalamak, bana müşterilerime doğru ve efektif çözüm önerilerde bulunmam için katkı sağladığına inandım. 

80’li yıllarda, Türkiye’nin liberal ekonomiyi tercih etmesi ile turizm alanında patlama yaşandı. Bu yeni model sektörümüzde de pek çok gelişmeye neden oldu. Bu dönemde, münhasıran turizm taşımacılığı diye bir alan söz konusu bile değildi. 

Geçmişte, şehirlerarası çalışan otobüsler aynı zamanda turizme de hizmet veriyorken, bu alandaki potansiyelin artmasıyla, turizm taşımacılığı oluştu ve hızla gelişmeye başladı. Belge düzeninin oluşmasından sonra şehirlerarası ve turizm taşımacılık iki ayrı alan haline gelmiş ve bu alanların sınırları net olarak çizilmiştir.

İlk zamanlarda, talebin artması sonucu, hizmet veren konaklama yerlerinin yetersizliği nedeniyle turizm acenteleri, otel ve diğer konaklama tesislerini sezon başında kapatır ve ödemesini sezon başlamadan önce yapardı. Konaklama yerlerinin rezervasyonu garantiye alınsa bile burayı tercih eden insanların havaalanı-otel, otel-havaalanı transferleri ile tarihi ve turistik bölgeleri kapsayan yurtiçi gezileri için bu alanda çalışacak çok sayıda araca ihtiyaç duyulmaya başladı. Bunun şehirlerarası araçlardan kaydırılacak miktar ile yapılamayacak kadar ciddi bir alan olduğu ortaya çıktı. Ayrıca hac mevsiminin turizm mevsimi ile çakışması durumunda araçların azalması ayrı bir sorun oluşturuyordu. 

80-90’lı yıllarda İzmir’de Dutilh Turizm, kendilerine hizmet veren dürüst ve çalışkan kişileri, kendi bünyelerinde tutmak için otobüs alımında öncülük yapar, firmada çalışacak otobüslerin alımında maddi destek sağlar ve böylece hem işini garanti altına alır hem de otobüsçünün rakibe gitmesinin de önünü kesmiş olurdu. Aynı şekilde Antalya’da çok sayıda otel ve turizm konaklama tesislerinin açılmasıyla, bu tür desteklerin o bölgedeki otobüsçüye de yapıldığı malumumdur. 

O gün acenteler henüz emekleme çağındaki turizm taşımacılık işindeki otobüs sahiplerine bu anlamda destek vererek; aynı zamanda kendilerine sağlam partnerler oluşturduğu düşünülse bile, aslında kendi işlerine yatırım yapmışlardı. Bu destek, Türkiye’de turizm taşımacılığı sektörünün oluşmasında çok değerli katkılar sağlamıştır.   

Turizm taşımacılığı, turizmin içinde hiçbir zaman ana işkolu olmamış, acenteler ile birlikte kol kola yürüyen bir partner olarak her zaman, siyasi, ekonomik, uluslararası ilişkiler, savaş, deprem ve terör gibi durumlarda, olayların ve krizlerin ilk ve en çok etkilediği bir yan dal olarak faaliyet göstermiştir 

Bir dönem, acenteler kendi filolarını kurma hevesi içinde olsalar bile bu alanda faaliyet gösteren turizm taşımacılığı yapan firmalara, her zaman ve kesinlikle hep ihtiyaç duymuşlardır. Acentelerin, dengesiz ortamlarda, olumsuz koşullara dayanamayıp, taşımacılıkta devre dışı kaldığı durumlarda bile, turizm taşımacılığı yapan firmalar her koşulda hizmet vermeye devam etmiştir. 

Gerek bulunduğumuz coğrafya, gerekse uluslararası ilişkiler ve diğer sebeplerden dolayı hiçbir zaman için turizm, istikrarlı olamamış; Tavan ve taban arasında gidip gelen sürekli değişkenlik gösteren bir sektör olmuştur. Acenteler ile olan illiyet bağı nedeniyle, ne acenteler taşımacıları gözden çıkarmış, ne de taşımacı firmalar da kendilerine yapılan haksızlıklar karşısında bile onlardan uzak kalabilmiştir.  Taşımacılar, şartların olumsuza döndüğü her ortamda kazançlarına ilk göz dikilen partnerler olmuştur. İşte bu kırılgan ve dengesiz ortamda var olmaya çalışan turizm firmalarının hem esnekliği, hem de zorluklara göğüs germe beceri ve dirençleri çok yüksektir.

Sektörde lider konumundaki otobüs imalatçılarının ilk etapta turizm taşımacılarını çok önemsemedikleri aşikârdır. Bunların boş bıraktığı bu alan, ana arterlerde kendine istediği gibi yer bulamayan firmaların gözdesi olmuştur.

Sektörde çalıştığım ilk firmam, mücbir sebeplerden dolayı bu alana yönelmiş ve pazarın lideri olmuştur. Bu alanda faaliyet gösteren taşımacılar ile ilişkilerini geliştirerek, hatta onların beklentileri doğrultusunda, araçlar üzerinde ve satış koşullarında turizme özgü birtakım değişimler yaparak başarılı sonuçlara imza atmıştır. 2000’li yıllardan sonra pazar liderinin, bu pazarı önemsemesiyle rekabet kızışmaya başlamıştır.

İkinci el araçlarla başlayan turizm taşımacılığı faaliyeti, en son model ve lüks araçlarla yönelerek gittikçe çıtayı yükseltmiştir. Antalya, bu alanda her zaman bir numara olmuş; İstanbul ile kafa kafaya büyük firmalara sahip hale gelmiştir.

Çalıştığım dönemde, bölgede, bir otobüste başlayarak, yüzlerce otobüse sahip filolara dönüşmüş firmaların sahiplerini tanıdım, çalıştım. Antalya’da önemli firmaların başında gelen Kıraç Turizm’in sahibi, yakın zamanda yitirdiğimiz Mehmet Kıraç, benim için değerli bir insan ve müşteriydi. Sahip olduğu maddi değerlerden bağımsız, mütevazı kişiliğiyle gönlümü kazanmış insan olarak belleğimde  güzel yer alacak. 

Mehmet Kıraç, hikâyeci tarih şeklinde anlattığım sürecin, baş aktörlerinden biriydi. Benim bir kısmına şahit olduğum bu süreçte, eminim ki pek çok yaşanmışlıkları vardı. Bu değerli anılar ne yazık ki onunla birlikte kaybolup gitti. Keşke bunları zamanında kayda geçirebilme imkânımız olsaydı. Bu da sektörümüz için ayrı bir kayıp olarak düşünülmeli.

Kıraç Turizm’in kurucusu, değerli insan Mehmet Kıraç’a Allah rahmet etsin. Sektörümüzün ve yakınlarının başı sağ olsun…

Yorumlar (0)
banner117
15
açık
banner153
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 16 44
2. Fenerbahçe 16 36
3. Samsunspor 16 30
4. Göztepe 16 28
5. Eyüpspor 17 27
6. Beşiktaş 16 26
7. Başakşehir 15 22
8. Gaziantep FK 16 21
9. Antalyaspor 16 21
10. Konyaspor 16 20
11. Rizespor 16 20
12. Trabzonspor 16 19
13. Kasımpasa 15 19
14. Sivasspor 17 19
15. Alanyaspor 16 18
16. Kayserispor 16 15
17. Bodrumspor 16 14
18. Hatayspor 15 9
19. A.Demirspor 15 5
Takımlar O P
1. Kocaelispor 17 35
2. Bandırmaspor 17 33
3. Karagümrük 17 31
4. Erzurumspor 17 29
5. Keçiörengücü 17 27
6. Igdir FK 17 25
7. Ahlatçı Çorum FK 17 25
8. İstanbulspor 17 24
9. Ankaragücü 17 24
10. Manisa FK 17 23
11. Pendikspor 17 23
12. Gençlerbirliği 16 23
13. Esenler Erokspor 17 22
14. Ümraniye 16 22
15. Boluspor 17 22
16. Amed Sportif 16 22
17. Şanlıurfaspor 17 21
18. Sakaryaspor 17 21
19. Adanaspor 16 11
20. Yeni Malatyaspor 17 -3
Takımlar O P
1. Liverpool 16 39
2. Chelsea 17 35
3. Arsenal 17 33
4. Nottingham Forest 17 31
5. Bournemouth 17 28
6. Aston Villa 17 28
7. M.City 17 27
8. Newcastle 17 26
9. Fulham 17 25
10. Brighton 17 25
11. Tottenham 17 23
12. Brentford 17 23
13. M. United 17 22
14. West Ham United 17 20
15. Everton 16 16
16. Crystal Palace 17 16
17. Leicester City 17 14
18. Wolves 17 12
19. Ipswich Town 17 12
20. Southampton 17 6
Takımlar O P
1. Atletico Madrid 18 41
2. Real Madrid 18 40
3. Barcelona 19 38
4. Athletic Bilbao 19 36
5. Villarreal 18 30
6. Mallorca 19 30
7. Real Sociedad 18 25
8. Girona 18 25
9. Real Betis 18 25
10. Osasuna 18 25
11. Celta Vigo 18 24
12. Rayo Vallecano 18 22
13. Las Palmas 18 22
14. Sevilla 18 22
15. Leganes 18 18
16. Deportivo Alaves 18 17
17. Getafe 18 16
18. Espanyol 18 15
19. Valencia 17 12
20. Real Valladolid 18 12